همه فیلم‌های «فجر ۳۷» قابل‌دفاع نیستند

سینما خراسان- گروه هنر- زهرا منصوری: سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر در حالی به ایستگاه پایانی خود نزدیک شده که هنوز ابهاماتی درباره انتخاب برخی از آثار باقی مانده است؛ آثاری که شاید بتوان گفت برای کسب عنوان «بدترین» با یکدیگر رقابت می‌کردند.

سینما خراسان در مسیر گزارش روزانه تحولات جشنواره سی‌وهفتم و به واسطه رونمایی از برخی فیلم‌های ضعیف اعضای هیأت انتخاب این دوره را به «چالش سلیقه» فراخواند تا از استدلال خود بابت انتخاب این فیلم‌های «بد» بگویند. در پاسخ به این فراخوان سه عضو هیأت انتخاب برای طرح توضیحات خود اعلام آمادگی کردند و سرانجام فرصت گپ و گفت رودررو با دو تن از آن‌ها در تعطیلات دو روزه جشنواره فراهم شد.

آنچه در ادامه می‌خوانید گفتگوی صریح سینما خراسان با محمدعلی حسین‌نژاد و رضا مقصودی دو عضو هیأت انتخاب سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر است؛ گفتگویی که تصویری واضح‌تر از فرآیند ورود فیلم‌ها به ویترین سالانه سینمای ایران پیش روی شما قرار خواهد داد.

*با رونمایی از آثار در جشنواره سی و هفتم و تماشای آنها بسیاری از افراد نسبت به عملکرد هیات انتخاب انتقاد داشتند، می‌توانید توضیحی درباره انتخاب این آثار که در برخی از مواقع ضعیف عنوان می‌شدند، ارایه دهید؟

محمدعلی حسین‌نژاد: من و آقای مقصودی در حال حاضر در موضع هیات انتخاب قرار داریم نه منتقد. اگر در جایگاه منتقد نشسته بودیم از بسیاری از منتقدان دقیق‌تر، تندتر و سخت‌تر برخورد می‌کردیم. ولی ما در حال حاضر در موضع هیات انتخاب هستیم که این هیات کارکرد و تعریفی دارد؛ درواقع به این صورت است که اعضای هیات انتخاب باید از بین فیلم‌های ارایه شده تعداد مشخصی را بر اساس معیارهای حرفه‌ای، محتوایی، زیبایی شناختی و… انتخاب کنند و بگویند از تعداد فیلم‌های رسیده این تعداد مورد قبول است. بنابراین اینکه کلیت سینمای ایران دچار مشکل است به هیات انتخاب ربطی ندارد. اگر جشنواره مسایلی در مدیریت، ساماندهی و چارچوب خود دارد باز هم این موضوع ربطی به هیات انتخاب ندارد کما اینکه ما خودمان هم نسبت به این مسایل نظراتی داریم اما کار ما در مقام هیات انتخاب این است که از میان آثار رسیده، تعدادی را مشخص کنیم.

حسین‌نژاد: همه فیلم‌هایی که به بخش مسابقه راه پیدا کرده‌اند مطلوبیت لازم را برای حضور در بخشی مانند مسابقه ملی فجر ندارند اما ملاحظات دیگری بوده که ما را مجبور کرد تا از میان فیلم‌هایی که همان ابتدا آن‌ها را حذف کرده بودیم باز دست به انتخاب بزنیماین گزینش باید دارای چند ویژگی باشد یعنی آثار نسبت به دیگر فیلم‌های موجود از سطح قابل قبولی برخوردار باشند، از سوی دیگر باید سعی کنیم به خاطر سلیقه‌ها و گروه‌های مختلف مخاطبان جشنواره، فیلم‌های مختلفی را انتخاب کنیم. این در حالی است که بقیه جشنواره‌ها معمولا مخاطبان خاصی دارند اما در جشنواره ما همه گروه‌ها مخاطب جشنواره هستند.

از همین رو به خاطر تنوع گروه‌های مخاطب، باید تنوعی از آثار را در نظر بگیریم. از سوی دیگر باید به این فکر کنیم آنچه که به نمایش در می‌آید، نمایی از وضعیت تولیدات سینمایی ما است اما چیزی که وجود دارد این است که اگر تعداد زیادی از فیلم‌های مطلوب به جشنواره برسد کار ما به عنوان هیات انتخاب سخت می‌شود.

اما گاهی مثل این دوره از جشنواره تعداد فیلم‌های قابل قبول کمتر از ظرفیتی است که باید در جشنواره به نمایش درآید. در چنین مواقعی ما سعی می‌کنیم فیلم‌هایی را که از هر نظر مطلوب تر هستند، انتخاب کنیم و سپس سقف فیلم‌ها را پر کنیم به همین دلیل به نظرم مجموعه فیلم‌هایی که امسال در بخش مسابقه حضور دارند مطلوبیت صددرصد و حتی متوسط را هم ندارند اما ما مجبور بودیم سقفی را که برای ما تعیین شده بود، پر کنیم.

* یعنی برخی از فیلم‌ها را صرفا برای خالی نماندن ظرفیت کمی اعلام‌شده در آیین‌نامه فجر انتخاب کردید؟

حسین‌نژاد: بالاخره سقفی برای ما تعیین شده است و برگزار کنندگان جشنواره اصرار دارند این سقف پر شود.

رضا مقصودی: آیین نامه تاکید دارد این سقف پر شود.

حسین‌نژاد: بنابراین از میان فیلم‌هایی که در مرحله اول از نظر خودمان کنار گذاشته شده بودند، گزینش دیگری انجام دادیم و قبول داریم همه فیلم‌هایی که به بخش مسابقه راه پیدا کرده‌اند مطلوبیت لازم را برای حضور در بخشی مانند مسابقه ملی فجر ندارند اما ملاحظات دیگری بوده که ما را مجبور کرد تا از میان فیلم‌هایی که همان ابتدا آن‌ها را حذف کرده بودیم باز دست به انتخاب بزنیم و دوباره گلچین کنیم.

ما در موضع هیات انتخاب این الزامات را داشتیم و اینطور نبود که بر اساس میل و سلیقه شخصی دست به انتخاب بزنیم. اگر مجموع فیلم‌های بخش نگاه نو و مسابقه را نگاه کنید متوجه می‌شوید که اصلا یک سلیقه خاص بر آنها حاکم نبوده است بنابراین ما سلیقه خودمان را اعمال نکردیم.

مقصودی: وقتی حرف از سلیقه می‌زنیم باید روشن کنیم که منظورمان از سلیقه چیست؟ سلیقه من و آقای حسین‌نژاد و دیگر همکارانم که حدود سی و چهل سال است در حوزه سینما کار می‌کنیم با کسی که تازه وارد عرصه سینما شده فرق می‌کند. سلیقه ما حاصل بحث‌ها، ساخت آثار و… است و این سلیقه تربیت شده است. بنابراین نوع فیلم‌های انتخابی ما با دیگر آثار فرق می‌کند.

مقصودی: فیلمی که شما می‌بینید و می‌گویید فیلم جذابی نیست به هر حال یکی از فیلم‌های سینمای ماست. این فیلم‌ها هم باید دیده شوند و مورد بررسی قرار بگیرند از همین رو من فکر می‌کنم این جزو اهداف جشنواره استنکته دیگری که وجود دارد این است که جشنواره فیلم فجر قرار است آیینه جامعی از یک سال تولیدی ما باشد و باید ببینیم و تحلیل کنیم تا در یک سال برای سینمای ما چه اتفاقی افتاده است. به همین دلیل ما ابتدا توانستیم ۱۵ فیلم را به طور قطع انتخاب کنیم و بعد گفتیم بگذاریم فیلم‌های دیگر با درجات پایین‌تر هم بیایند تا مورد بررسی قرار بگیرند.

فیلمی که شما می‌بینید و می‌گویید فیلم جذابی نیست به هر حال یکی از فیلم‌های سینمای ماست. این فیلم‌ها هم باید دیده شوند و مورد بررسی قرار بگیرند از همین رو من فکر می‌کنم این جزو اهداف جشنواره است که گزارش و نمای کلی از تولیدات یک سال را در اختیار مخاطبان قرار بدهد.

من گاهی در نقدها می‌بینم که می‌گویند هیات انتخاب چرا این فیلم را انتخاب کرده است؟ گاهی اوقات سوال‌ها و نقدهایی می‌بینیم که تعجب می‌کنم چراکه این فیلم‌ها هم باید بیایند و مورد بررسی قرار بگیرند.

*چگونه فیلم‌ها را امتیازبندی می‌کردید؟

حسین‌نژاد: فیلم سینمایی باید مشخصاتی را در سطح مطلوب داشته باشد. برای مثال مشخصات ظاهری به لحاظ تکنیکی داشته باشد، جذاب باشد و تماشاگر را درگیر کند، محتوای اورجینال داشته باشد یعنی اینکه سطحی و تکراری نباشد و تماشاگر بتواند با مفهوم نویی رو به رو شود یا به یک مفهوم از زاویه نویی نگاه کرده باشد یعنی نگاه فلیمساز اهمیت دارد.

این موضوعات مسایلی است که یک فیلم سینمایی را تماشایی و ارزشمند می‌کند. از همین رو هر فیلمی را می‌توان با این معیارهای کلی ارزیابی کرد و هر فیلمی دارای این معیارها باشد قوی تر است اما در کنار این الزامات و چارچوب‌هایی برای هر جشنواره‌ای در همه جای دنیا وجود دارد که باید هم مورد توجه باشد، برخی از جشنواره‌ها با توجه به این معیارهای کلی گزینش‌های خاصی هم انجام می‌دهند چراکه برخی مسایل برای آن‌ها اولویت دارد. برای مثال حمایت از طیف خاصی از فیلمسازان مثل جوانان، نگاه اقلیمی به کشورهای جهان و یا خودشان، برایشان اولویت پیدا می‌کند. جشنواره فجر که یک فستیوال ملی است و در مناسبت ملی مربوط به سالگرد انقلاب برگزار می‌شود، جزو جشن‌های انقلاب است و ادعا دارد می‌خواهد در پیشرفت سینمای ایران نقشی داشته باشد.

این موارد چیزهایی است که جایگاه جشنواره فجر را مشخص می‌کند. ضمن اینکه جشنواره ما مخاطب خاص ندارد در حالی که در بسیاری از فستیوال‌های دنیا مخاطبان جشنواره با مخاطبان عام سینما فرق می‌کنند در حالی که در جشنواره ما فیلم‌ها حتی به شهرستان‌ها هم می‌روند و تعداد سینماها و تعداد نمایش‌های آثار زیاد است.

از طرف دیگر تعداد زیادی از افراد از مردم عادی گرفته تا هنرمندان به تماشای فیلم‌های جشنواره می‌نشینند. این ویژگی خاصی است که جشنواره ما دارد و همین موضوع الزاماتی را به همراه دارد. از همین رو هیات انتخاب باید به این موارد توجه کنند. ضمن اینکه ما محدودیت فیلم داریم اما ما برترین‌ها را بر اساس شرایط، الزامات و مقدورات انتخاب می‌کنیم البته باز هم نمی‌توانیم بگوییم همه فیلم‌ها با رای هر هفت عضو هیات، انتخاب شده‌اند البته این موضوع به سلیقه ربطی ندارد و حاصل چالش چند نفر در مقام هیات انتخاب برای رسیدن به مقصود است.

* چقدر سلیقه در انتخاب‌ فیلم‌ها نقش داشت؟ اساسا مرز بین سلیقه و استانداردهای سینمایی را رعایت می‌کردید یا نه؟

حسین‌نژاد: در استانداردهای سینمایی شناخت افراد و حتی نوع نگاه‌ها فرق می‌کند و فقط مربوط به سلیقه نیست. معنی انتخاب سلیقه‌ای این است که من از یک نوع نگاه و یا یک سینمای خاص خوشم بیاید و بخواهم از آن دفاع کنم این موضوع حداقل از طرف من رخ نداد ضمن اینکه به نظرم هیات انتخاب امسال کمترین چالش را در این زمینه داشت. یعنی اعضا بر اساس اینکه خودشان از فیلم‌هایی خوششان می‌آمد انتخاب نکردند.

برای مثال من از برخی نگاه‌ها و فیلم‌ها خوشم نمی‌آمد اما در مقام عضو هیات انتخاب این مساله را مورد تاکید قرار دادیم که چقدر فیلمساز کاری را که می‌خواسته انجام دهد، به درستی به سرانجام رسانده است. من در دوره‌های مختلف عضو هیات انتخاب بوده‌ام و می‌توانم بگویم از این نظر، ما چالش کمی در این باره داشتیم. برای مثال فیلمی بود که با سلیقه من سازگار نبود اما من این را در نظر می‌گرفتم که فیلمساز کار خودش را درست انجام داده است یا نه. نام این موضوع سلیقه نیست.

من با بسیاری از مسایل سینمای ایران مشکل دارم. برای مثال فعالان سینما یک مقدار عقب افتادگی دارند، از تحولات سینمای دنیا دورند، با الزامات و تحولاتی که سینما را دگرگون می‌کند پیوند ندارند و به نظر من این جزو اشکالات است اما این موارد را که یک سلیقه می‌سازد، در نظر نمی‌گیرم بلکه یک فیلم را بر اساس معیارهای کلی، ارزیابی می‌کنم.

مقصودی: گاهی ممکن است افراد هرچه تلاش کنند از دامنه سلیقه دور باشند اما در دام آن بیفتند برای اینکه این اتفاق نیفتد یک هیات انتخاب، معرفی کردند در حالی که در جشنواره‌های دیگر مدیر یا نماینده مدیر به کشورهای مختلف می‌روند و فیلم‌ها را انتخاب می‌کنند اما اینجا یک هیات این کار را می‌کنند درباره نحوه انتخاب آثار هم باید عنوان کنم که گاهی می‌شد ما برخی فیلم‌ها را دوباره می‌گذاشتیم و می‌دیدیم برای مثال من یک فیلم را دوباره تا نیمه دیدم چون می‌خواستیم مراقب باشیم در این دام‌ها نیفتیم و سلیقه شخصیمان حاکم نشود ضمن اینکه بحث می‌کردیم و سلیقه‌های خودمان را توضیح می‌دادیم.

حسین‌نژاد: به نسبت بقیه فیلم‌های رسیده به دبیرخانه جشنواره که از سوی ما رد شده‌اند،‌ از «یلدا» دفاع می‌کنم؛ این فیلم بر خلاف انتقاداتی که می‌کنند قصه دارد.گاهی اوقات برخی فیلم‌ها به ذائقه ما خوش نمی‌آمد اما به این موضوع فکر می‌کردیم که جای این فیلم در جشنواره است و بهتر است در جشنواره دیده شود. از همین رو ملاحظات مختلف را در نظر می‌گرفتیم و مراقب بودیم سلیقه حاکم نشود و معیارهای سنجش دقیق زیبایی شناسی در انتخاب فیلم‌ها نقش داشته باشد.

* شما گفتید به خاطر اینکه سقف آثار را پر کنید مجبور شدید برخی از فیلم‌های ضعیف را هم انتخاب کنید اما واقعا فکر نمی‌کردید حضور فیلمی مانند «یلدا» به کارگردانی مسعود بخشی در جشنواره عملکرد هیات انتخاب را به‌صورت جدی به چالش می‌کشد و استانداردهای شما را زیر سوال می‌برد؟

حسین‌نژاد: به نسبت بقیه فیلم‌های رسیده به دبیرخانه جشنواره که از سوی ما رد شده‌اند،‌ بله از «یلدا» دفاع می‌کنم. این فیلم بر خلاف انتقاداتی که می‌کنند قصه دارد. از سوی دیگر با توجه به نوع قصه که یک سری الزامات مثل روایت در استدیو را برای کارگردان ایجاد کرده است، خوب روایت شده و با وجود محدودیت‌هایی که داشته و امکانات کم سینمای ایران، پرداخت خوبی داشته است. البته من باز هم می‌گویم به نسبت دیگر فیلم‌های رسیده، این فیلم را انتخاب کردیم. از سوی دیگر باید این را بپذیریم که «یلدا» یک نگاه نو داشت یعنی می‌بینیم کسی که باعث مرگ فرد دیگری شده بود به یک برنامه تلویزیونی آمده و به جای درخواست برای بخشش، خودش طلبکار است بنابراین این موضوع جدید بود و فیلم «یلدا» را متمایز می‌کرد.

از همین‌رو من شخصاً در چارچوب مقدورات و اینکه باید به هر حال یک تعداد فیلم انتخاب می‌کردیم، به این فیلم رای مثبت دادم. ولی اگر از من بپرسید که این فیلم همه استانداردهای لازم را داشته است می‌گویم نه. البته بسیاری از دیگر فیلم‌ها هم همینطور بودند. به طور کلی سینمای ایران از نظر استانداردهای روز سینما عقب است. معلوم است که «یلدا» مطلوب‌ترین فیلم سینمای ایران نیست اما ما به قضیه نسبیت توجه می‌کردیم یعنی به نسبت آثار دیگر، «یلدا» را انتخاب کردیم.

*اینکه مسعود بخشی پیش از این فیلم پرحاشیه «یک خانواده محترم» را ساخته بود و این بار به سمت ساخت یک فیلم اخلاقی رفته بود، روی نظر هیأت انتخاب تاثیری نداشت؟

حسین‌نژاد: حقیقتا باید بگویم من «یک خانواده محترم» را ندیده بودم اما زمانی که نام این فیلم اعلام شد یکی از دوستان رسانه‌ای به من زنگ زد و گفت سازنده «یلدا» همان کسی است که «یک خانواده محترم» را ساخته است. همان زمان نام این فیلم را سرچ کردم و متوجه شدم چه اتفاقاتی افتاده است. بنابراین این موضوع روی نظر شخص من تاثیری نداشت.

مقصودی: کسانی که این سوال را مطرح می‌کنند که چرا فیلم‌های ضعیف به جشنواره آمدند باید خودشان به یک سوال پاسخ بدهند. اینکه آیا چنین کسانی معتقدند که فیلم‌های قوی‌تری وجود داشتند که به جشنواره راه پیدا نکردند؟

* یعنی باید بین بد و بدتر دست به انتخاب می‌زدید؟

مقصودی: نه ما نمی‌توانیم این عبارت را به کار ببریم.

حسین‌نژاد: مثل این است که شما به یک بازار بروید و از آنچه که موجود است سعی کنید بهترین را انتخاب کنید. بنابراین نمی‌توانید بگویید چرا آنچه که مطلوب تر است، در بازار موجود نیست. بلکه از آنچه که موجود است باید انتخاب کنید. این را هم باید بگویم از نود فیلمی که به دست ما رسیده بود ما ابتدا به یک فهرست ۱۰ تایی از بهترین‌ها رسیدیم و سپس از میان بقیه فیلم‌ها دوباره دست به انتخاب زدیم.

مقصودی: اگر به جای این هیات، یک هیات انتخاب دیگر هم می‌آمدند، همین فیلم‌ها را انتخاب می‌کردند و شاید یکی دو فیلم در فهرست آن‌ها تغییر می‌کرد و تفاوت اساسی نمی‌کرد چون به هر حال کلیت سینما همین است مقصودی: البته عکس این موضوع را هم می‌توان گفت اینکه ببینید فیلم‌هایی که انتخاب نشدند دیگر چه فیلم‌هایی بودند!

* ولی تجربه ثابت کرده بعد از پایان جشنواره فیلم‌هایی به نمایش گذاشته می‌شوند و مثلا در ویترین جشنواره جهانی فجر دیده می‌شوند که اتفاقاً سطح مطلوب‌تری به نسبت آثار جشنواره دارند…

حسین‌نژاد: به نکته خوبی اشاره کردید. در برخی موارد فیلم‌هایی که به هیات انتخاب عرضه شدند، قابل تشخیص نبودند. یعنی خیلی از فیلم‌های رسیده کامل نشده بودند. البته برخی از فیلم‌های ناقص در سطحی بودند که می‌شد با ۲ بار دیدن به یک تشخیصی رسید، ولی حتی برخی در این حد هم نبودند که بتوانیم تشخیص بدهیم. من فیلم‌هایی را دیدم که به عنوان کارشناس می‌دانستم در ۲۰ روز مانده به جشنواره آماده نمی‌شود بنابراین به خاطر ناقص بودن قابل تشخیص نبودند.

مقصودی: من معتقدم اگر به جای این هیات، یک هیات انتخاب دیگر هم می‌آمدند، همین فیلم‌ها را انتخاب می‌کردند و شاید یکی دو فیلم در فهرست آن‌ها تغییر می‌کرد و تفاوت اساسی نمی‌کرد چون به هر حال کلیت سینما همین است ضمن اینکه گاهی می‌شود که فیلمی به اصرار تهیه کننده با همان سر و شکل ناقص به جشنواره می‌آید و هیات انتخاب مجبور است قضاوت کند و رد شود اما ممکن است آن فیلم بعدها کامل شود و شکل بهتری به خود بگیرد.

حسین‌نژاد: من در هیات انتخاب‌های مختلفی حضور داشته‌ام و باید بگویم هیات انتخاب امسال از چند جهت استانداردتر بود. یعنی تنوع اعضای آن یک تعادلی را ایجاد می‌کرد که در آن دیالوگ صورت می‌گرفت و کسی بر دیگری تحمیل نمی‌شد. این سطح شعور و حرفه‌ای بودن اعضا را می‌رساند از همین رو چالش‌هایی که داشتیم برای توضیح مواضع بود نه تحمیل خود به یکدیگر. ضمن اینکه هیات انتخاب به یک پختگی رسیده بود گاهی ممکن است حساسیت‌هایی که از بیرون به ما وارد می‌شود در انتخاب‌هایمان تاثیر بگذارد اما این مساله امسال رخ نداد و بیشتر به مصالح عمومی، مخاطبان و مسایل جشنواره توجه کردیم در حالی که ممکن بود یک ترکیب دیگر از هیات انتخاب این کار را نکند.

*در بین صحبت‌هایتان عنوان کردید که برخی فیلم‌ها ناقص بود در حالی که پیش از جشنواره این موضوع عنوان می‌شود که نسخه کاملی از آثار به دست هیات انتخاب رسیده است…

حسین‌نژاد: هیچگاه چنین چیزی امکان‌پذیر نیست.

مقصودی: شاید ما تنها دو، سه فیلم به صورت کامل در اختیار داشتیم!

* درباره فیلم‌هایی ضعیفی مانند «خون خدا» به کارگردانی عباس علی میرزایی، «تیغ و ترمه» به کارگردانی کیومرث پوراحمد، «ناگهان درخت» به کارگردانی صفی یزدانیان و حتی فیلم آقای علیرضا رییسیان با عنوان «مردی بدون سایه» باز هم این مساله مقدورات بود که باعث شد شما دست به چنین انتخاب‌هایی بزنید؟

حسین‌نژاد: بعضی از این فیلم‌ها در نوع خود قابل قبول هستند. برای مثال ممکن است برخی از آن‌ها در طبقه‌بندی فیلم‌های هنر و تجربه‌ای باشند که مخاطبان خاصی دارند. از همین رو به نظرم این انتخاب‌ها درست بوده در حالی که اصلا ممکن است خود من هم از چنین فیلم‌هایی خوشم نیاید اما از هفت فیلمی که هنر و تجربه‌ای بودند ۲ فیلم از همه بهتر بود که ما آنها را انتخاب کردیم از همین رو «ناگهان درخت» در بین این فیلم‌ها قرار داشت.

مقصودی: جشنواره آینه همه سینمای ماست و ما باید از هر ژانری نمونه‌ای داشته باشیم تا سینمای ما قابل ارزیابی باشد. از همین رو «مسخره باز» و «ناگهان درخت» جزو یک ترکیب خاص بودند.

*البته من احساس می‌کنم هیات انتخاب تحت‌تاثیر برخی نام‌ها و ارگان‌ها هم بوده است؛ برای مثال فکر می‌کنم «تیغ و ترمه» جزو این دسته از انتخاب‌ها بوده و اعتبار کارگردانش در انتخابش بی‌تأثیر نبوده است…

حسین‌نژاد: نه اینطور نبود. اگر می‌خواستیم به نام‌ها توجه کنیم تحت‌تاثیر نام‌هایی مانند محمدعلی سجادی و یا سیروس الوند هم قرار می‌گرفتیم. از سوی دیگر این نکته را هم باید بیان کنم که حتی اگر «تیغ و ترمه» بیرون می‌رفت فیلم بهتری از «تیغ و ترمه» وارد بخش مسابقه نمی‌شد! ضمن اینکه باید چندین مورد وجود داشته باشد تا بتوان گفت هیات انتخاب تحت تاثیر نام‌ها بوده است.

حسین‌نژاد:‌ در بین فیلم‌های جشنواره ۱۰ تا ۱۲ فیلم دارای معیارهای سینمایی هستند؛ اینطور نیست که ما دفاع صد درصدی از آثار جشنواره داشته باشیم و به شخصه حداکثر از ۱۵ فیلم دفاع می‌کنمباز هم تاکید می‌کنم هیات انتخاب امسال هم پخته‌تر و هم پاک‌تر عمل کرد. اگر فشاری هم بود ما اصلا زیر بار آنها نرفتیم به همین دلیل ما استقلال نظر هیات را تایید می‌کنیم چراکه انسجامی که امسال داشتیم نمونه بود.

من درباره «تیغ و ترمه» دفاعی نمی‌کنم و بهتر است آقای مقصودی صحبت کند چون من چندان یادم نیست، از سوی دیگر خودم فکر می‌کنم در بین فیلم‌های جشنواره ۱۰ تا ۱۲ فیلم دارای معیارهای سینمایی هستند اما انتخاب بقیه الزاماتی بودند که ما به نسبت دیگر فیلم‌ها داشتیم بنابراین اینطور نیست که ما دفاع صد درصدی از آثار جشنواره داشته باشیم و به شخصه حداکثر از ۱۵ فیلم دفاع می‌کنم و برای بقیه دفاعی ندارم.

مقصودی: ما در فیلم‌های امسال می‌بینیم که هرچند ممکن است فیلمنامه‌های خوبی نداشته باشند، اما موارد مثبتی مثل بازی‌های خوب، فیلمبرداری حساب شده و… داشتند در حالی که بقیه فیلم‌ها حتی همین‌ها را هم نداشتند.

*بین صحبت‌هایتان به وجود ۱۲ فیلم خوب اشاره کردید یعنی اگر الزام آیین‌نامه نبود می‌توانستیم جشنواره را با ۱۲ فیلم خوب برگزار کنیم؟

حسین‌نژاد: بله. این ۱۲ فیلم، آثاری بودند که هر هفت عضو هیات انتخاب به آن‌ها رای مثبت دادند اما برخی از فیلم‌ها تنها با چهار رای مثبت بالا آمدند.

مقصودی: ما در بخش فیلم‌های اول قاطعیت بیشتری داشتیم. یعنی در حالی که باید ۱۰ فیلم را انتخاب می‌کردیم به ۹ فیلم به طور قطع رای دادیم و تنها بر سر یک فیلم مدام بحث می‌کردیم از همین رو با خود می‌گفتیم ای کاش جشنواره در بخش فیلم‌های نگاه نو اجازه انتخاب ۱۲ فیلم را می‌داد و ما می‌توانستیم ۲ فیلم دیگر را هم اضافه کنیم.

حسین‌نژاد: البته یکی از فیلم‌های این بخش جزو آخرین انتخاب‌های ما بود اما وقتی آن فیلم به بخش نگاه نو ورود پیدا کرد، ۲ فیلم دیگر در همان سطح هم بودند که می‌توانستند وارد این بخش شوند. بنابراین نمی‌توانستیم بگوییم آن فیلم حضور نداشته باشد. البته در بخش مسابقه هم ۵ فیلم همین وضعیت را داشتند و جزو انتخاب‌های آخر ما بودند از همین رو چند فیلم دیگر مشابه آن ۵ فیلم هم بودند که آن‌ها هم می‌توانستند وارد بخش مسابقه شوند ولی با اختلاف یک رای بیرون ماندند.

* با این تفاسیر به نظر شما فیلم‌های بخش نگاه نو وضعیت بهتری داشتند؟

حسین‌نژاد: بله ما همان ابتدا ۹ فیلم را با قاطعیت انتخاب کردیم.

مقصودی: هرچند با علی اکبر ثقفی دوست هستم اما فیلم پسرش با نام «روسی» بیشتر المان‌های رای نیاوردن را داشت. به طور کلی برخی فیلم‌ها تا مرزی بالا می‌آیند ولی بیشتر از آن نمی‌توانند بالا بیایندمقصودی: اساسا چون فیلم اولی‌ها واجد نوآوری هستند و دیدگاه‌های جدیدی را وارد سینما می‌کنند جذابیت بیشتری دارند. ضمن اینکه بسیار عرصه ذوق‌زدگی ایجاد می‌کند به همین دلیل فکر می‌کنم در فیلم‌های اول کمتر این اختلافات وجود دارد. ولی ممکن است سودای سیمرغی‌ها اختلاف برانگیز باشد. چون ما فیلم‌های کارگردان‌ها را مورد مقایسه قرار می‌دهیم.

این را هم اضافه کنم به عنوان عضو هیات انتخاب از همه فیلم‌های انتخابی دفاع می‌کنم ولی به عنوان یک کارشناس سینما می‌توانم بگویم فیلم‌هایی بود که به آنها نقد داشتم برای مثال هرچند با علی اکبر ثقفی دوست هستم اما فیلم پسرش با نام «روسی» بیشتر المان‌های رای نیاوردن را داشت. به طور کلی برخی فیلم‌ها تا مرزی بالا می‌آیند ولی بیشتر از آن نمی‌توانند بالا بیایند البته ما احترام زیادی برای فیلم‌ها و سازندگان آنها قائلیم اما این مساله رای گیری است.

* چقدر تعمد داشتید که فیلم‌های عامه‌پسند وارد جشنواره شود؟

حسین‌نژاد: جشنواره ما جشنواره‌ای با مخاطب هدف خاص نیست از سوی دیگر یکی از کارکردهای جشنواره جمع‌بندی درباره تولیدات یک سال است بنابراین ما دوست داشتیم فیلم‌هایی در ژانر کمدی هم باشد که ضمن داشتن ارزش‌های سینمایی نوآورانه هم باشد و جزو فیلم‌های مبتذل کمدی نباشد که موفق به یافتن ۲ فیلم در این حوزه شدیم. مشکل جشنواره ما این است که به صورت فله‌ای بلیت می‌فروشند و مخاطبان حق انتخاب آثار مورد نظر خود را ندارند.

* در پایان اگر نکته‌ای دارید بفرمایید…

حسین‌نژاد: وقتی به فیلم‌های برتر آرای مردمی نگاه می‌کردم، متوجه شدم شاید برخی از فیلم‌ها محتوای غنی‌تری داشتند اما به جمع این ۵ فیلم راه پیدا نکردند و باید این مختصات بررسی شود تا بدانیم این فیلم‌ها چه اشتراکاتی داشتند که باعث شدند این آثار توسط مردم انتخاب شوند.