هنر مفهومی ریشه در خاک و فرهنگ دارد/ مهاجرت باعث رشد نمی‌شود

در سالروز درگذشت علی‌اصغر معصومی نقاش نوگرای ایرانی، بهرام دبیری درباره ویژگی های این هنرمند سخن گفت. به گزارش سینما خراسان، در سالروز درگذشت علی‌اصغر معصومی نقاش نوگرای ایرانی، بهرام دبیری هنرمند نقاش گفت: دهه‌های ۳۰ و ۴۰ دهه‌های مهمی به خصوص درباره‌ شعر هستند. در اوج دهه ۴۰ و حتی دو سه سال نخست […]

در سالروز درگذشت علی‌اصغر معصومی نقاش نوگرای ایرانی، بهرام دبیری درباره ویژگی های این هنرمند سخن گفت.

به گزارش سینما خراسان، در سالروز درگذشت علی‌اصغر معصومی نقاش نوگرای ایرانی، بهرام دبیری هنرمند نقاش گفت: دهه‌های ۳۰ و ۴۰ دهه‌های مهمی به خصوص درباره‌ شعر هستند. در اوج دهه ۴۰ و حتی دو سه سال نخست دهه‌ پنجاه، شعر آوانگارد تفکر فرهنگی، هنری و حتی به یک معنا انقلابی ایران است. در همان دوره جریانی هم در نقاشی با مارکو گریگوریان، هانیبال الخاص، بهمن محصص و کسان دیگر آغاز شد. در بخش گرافیک هم مرتضی ممیز و تنی دیگر جریان‌ساز بودند.

وی افزود: در هر جریانی یک دوره‌ اوج وجود دارد که پس از مدتی دوام آن کمتر می‌شود. این اتفاق در همه جای دنیا می‌افتد و معجونی از شرایط اجتماعی، سیاسی و حتی بین‌المللی جریانات را می‌سازند بنابراین افول جریانات یک امر طبیعی است. من واقعا بعد از گونترگراس صدای مهمی در ادبیات آلمان نشنیدم. جریان‌ها و دوران‌ها عوض می‌شود. شعر که برای مدت زیادی آوانگارد روشنفکر ایرانی بوده است، از دهه‌ پنجاه جایش را به هنرهای تجسمی می‌دهد. سینما، عکس، مجسمه و نقاشی جای شعر را می‌گیرد.

دبیری تصریح کرد: من شخصا با آقای معصومی ملاقات و آشنایی نزدیکی نداشتم. آنها به گرایشی تعلق داشتند که به سوی گرافیک می‌رفت و نمونه‌های خوب و درخشانی در جریانشان ظهور کرد. جریان آنها مکتبی به نام سقاخانه را پایه گذارد. جریان سقاخانه، تلاشی برای یک ذهن ایرانی بود که هنرمند را مدرن می‌خواهد. هنرمند مورد توجه این مکتب، از سویی مدرن است و از سویی تاثیر کمتری از غرب و اروپا پذیرفته است پس سراغ نشانه‌گذاری از فرهنگی ایرانی و اسلامی می‌رود. از نظر من این جریان چندان موفق هم نبود. این نشانه‌ها در کار علی اصغر معصومی هم رایج بود. ما بیرون از این جریان بودیم.

این هنرمند نقاش یادآور شد: در ۱۰۰ سال گذشته تجربه کردیم که مهاجرت هنرمندان باعث رشد آنها نمی‌شود و فرقی هم ندارد که کدام رشته‌ هنری باشد. آنچه مشخص است، این است که هرگاه ایرانیان به عنوان عالم، دانشمند، پزشک و بازرگان از ایران مهاجرت کرده‌اند، در عالی‌ترین شکل ممکن موفق شده‌اند اما من حتی یک هنرمند را نمی‌شناسم که مهاجرت کرده و پس از آن یک سانت رشد کرده باشد. هنرمند پس از مهاجرت نابود می‌شود. هنر مفهومی مربوط به خاک، ریشه و فرهنگ است. هنرمندی که مخاطبانش را از دست بدهد، رشد نمی‌کند.

وی در پایان صحبت هایش بیان کرد: آنهایی که هوشیار بودند علی‌رغم دشواری‌ها ماندند مانند عباس کیارستمی و احمد شاملو. در مورد بسیاری از هنرمندان ایران از جمله آقای معصومی نیز این اتفاق افتاد. هنرمند وقتی به یک زمین، زبان و فرهنگ متفاوت مهاجرت می‌کند، امکان رشد و بقا را از دست می‌دهد به ویژه وقتی این مهاجرت از ایران به کشورهای اروپایی با تفاوت فرهنگی زیاد باشد.

علی اصغر معصومی نقاشی است با پنج دهه حضور در عرصه هنر معاصر از نسل نقاش‌های نوگرای ایرانی است و وامدار جنبشی که برای به وجود آوردن هنری ملی ایران در دهه چهل پا گرفته بود. او در سال ۱۳۱۲ در شهر کنگاور استان کرمانشاه به دنیا آمد. معصومی در نوجوانی به تهران سفر کرد و در سال ۱۳۳۴ از هنرستان نقاشی کمال‌الملک فارغ‌التحصیل شد، در حالی که چهارسال نزد استادانی چون حسین شیخ، محمود اولیا و رفیع حالتی به تحصیل پرداخت اما آنجا دریافت که نقاشی از طبیعت و طبیعی‌سازی چنان‌که شیوه رایج نقاشان پیرو کمال‌الملک بود چندان او را به خود جذب نمی‌کند. وی سپس در هنرستان هنرهای تزئینی ایران ادامه تحصیل داد.

علی اصغر معصومی اولین نمایشگاه انفرادی خود را در گالری «هنر جدید» در سال ۱۳۴۳ برپا کرد. حضور در حیطه فعالیت‌های مربوط به گرافیک، او را به جمع زیادی از حاضران و فعالان عرصه گرافیک آشنا کرد. این آشنایی‌ها بعد از مدتی به همکاری نزدیکی‌تری منجر شد. معصومی در سال ۱۳۴۶ در یک کار گروهی بزرگ با دیگر هنرمندان این حوزه برای انتشار کتاب «شاهنامه» فردوسی به‌ عنوان تصویرساز مشارکت کرد. فعالیت در عرصه کارهای گرافیک باعث شد تا دومین نمایش انفرادی آثار وی، دوازده سال بعد، ابتدا در گالری سیحون و سپس در نگارخانه تهران اتفاق بیفتد.

او در ادامه کارش علاوه بر همکاری در تصویرسازی کتاب‌های درسی و همکاری با انتشارات فرانکلین، از جمله ۲۵۰ طرح سیاه وسفید برای شاهنامه‌ای کشید که با تصحیح محمد جعفر محجوب، خوشنویسی جواد شریفی، صفحه‌آرایی محمد احصایی و تصویرسازی رنگی محمد بهرامی در سال ۱۳۵۰ منتشر شد.
علی اصغر معصومی آثارش را به پنج دوره تقسیم کرده است: دوره بازنمودکیفیات شاعرانه طبیعت، دوره صفویه، دوره قاجاریه، دوره مرغ و گل، و دوره ترکیبی.

علی اصغر معصومی یکی پیشگامان هنر معاصر ایران بود که بعد از انقلاب، ابتدا در سال ۱۳۶۲ به اسپانیا رفت و سپس همراه خانواده به کانادا مهاجرت کرد. این نقاش نوگرای ایرانی در سن ۸۲ سالگی، ۴ بهمن ۹۴ در مونترال در یک بیمارستان بر اثر ابتلا به سرطان خون درگذشت.