افزایش مخاطب رسانه ملی/ ۴۵درصد مردم کتاب می‌خوانند

به گزارش سینما خراسان، دکتر سعیدرضا عاملی جلسه شورای معاونین و مدیران دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی با حضور حجت‌الاسلام سید سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، با محوریت تبیین اهمیت حوزه هنر برای رسیدن به تمدن نوین اسلامی و گزارشی از آخرین گزارش پیمایش صورت گرفته پیرامون نحوه گذران اوقات فراغت برگزار شد.

عاملی در ابتدای این‌نشست، با بیان اینکه حوزه هنر یکی از مهمترین حوزه‌های تمدن سازی، تأمین رضایت عمومی و گذران اوقات فراغت مردم است، گفت: اگر در این حوزه موفق شویم، برنامه‌های فرهنگی بُعد تحمیلی پیدا نمی‌کند، بلکه در فضای زندگی مردمی رضایت عمومی ایجاد می‌کند. خلاف اینکه بعضی تصور می‌کنند تجدد باعث از بین رفتن سنت می‌شود؛ رابطه‌ای بین سنت و تجدد وجود دارد. در نگاه جامعه‌شناختی تاکید شده که اتفاقاً سنت در دوره تجدد برجسته می‌شود و شاید قبل از به وجود آمدن تجدد چیز دیگری غیر از سنت اجتماعی نبود و جامعه مدرن اگر چه تغییرات زیاد و در بسیاری از موارد مخربی را در زندگی انسان به وجود آورده است ولی معنای آن از بین رفتن سنت‌های پیشینی نیست. سنت در آینه تجدد، برجستگی بیشتری پیدا کرده است و به نوعی زوایای نوستالژیک بازگشت به سنت تحت تأثیر تجدد تقویت شده است.

هنر پست‌مدرن جای هنر سنتی را تنگ نمی‌کند

وی افزود: هنر پست مدرن جای هنر سنتی را تنگ نمی‌کند و یا موسیقی پاپ جای موسیقی سنتی را پر نمی‌کند و تمایلات به آنها وجود دارد. گذران اوقاف فراغت حجم زیادی از ساعت زندگی را در طول روز می‌گیرد. نتایج موج سوم پیمایش سبک زندگی توسط پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات جدیداً منتشر شده است که حاوی نکات مهمی است. در این مطالعه ۱۵ هزار و ششصد و شش نفر جامعه نمونه آنها بوده است و می‌توان از داخل آن تفکیک استانی استخراج کرد. باید توجه داشته تحقیق نمونه گیری هرچند روایی معنادار دارد ولی جای سرشماری را نمی‌گیرد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه گفت: طبق گزارشات از نمونه‌گیری انجام شده در ساعات غیرتعطیلی کسانی که یک ساعت وقت آزاد دارند ۱۱.۵ درصد هستند، کسانی که دو ساعت وقت آزاد دارند ۱۵.۵ درصد، کسانی که سه ساعت وقت آزاد دارند ۱۷ درصد، کسانی که چهارساعت وقت آزاد دارند ۴.۵ درصد و کسانی که بیش از ۴ ساعت وقت آزاد دارند ۳۶.۳ درصد جامعه ما را تشکیل می‌دهند. پس ما از یک جامعه بزرگ با وقت آزاد بالای چهار ساعت، آن هم در روزهای کاری هفته، هستیم.

عاملی همچنین گفت: وقت آزاد مردم با رسانه ملی، ماهواره، رفتن به کافی شاپ، قهوه‌خانه، رفتن به گالری‌های کتاب و هنر پر می‌شود. بعضی از مطالعات امیدوارکننده است و یک آمار اعلام شده‌ای داریم که می‌گویند متوسط اختصاص ساعت به خواندن کتاب در جامعه ایران یک ربع است ولی این پیمایش نشان می‌دهد کسانی که تا نیم ساعت وقت صرف کتاب خواندن می‌کنند ۲.۷ درصد، کسانی که یک ساعت مطالعه دارند ۷.۸ درصد، ۶.۷ درصد اعلام می‌کنند که بیش از ۵ ساعت کتاب می‌خوانند و نشان می‌دهد جامعه ایران تغییر می‌کند.البته نوع کتاب‌هایی که می‌خوانند هم قابل توجه است که رمان حرف اول را می‌زند و ۱۹.۲ درصد در سطح ملی علاقه به خواندن کتاب‌های رمان و قصه دارند، چون کتاب‌های راحتی هم هست و ۹.۹ درصد کتاب‌های دینی و ۷.۴ درصد نیز ادبیات می‌خوانند.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با بیان اینکه در این پیمایش از افراد سوال می‌کنند که شما کتاب مطالعه می‌کنید، گفت: در پاسخ به این سوال ۴۵.۸ درصد اعلام می‌کنند که ما کتاب می‌خوانیم و ۵۲ درصد اعلام می‌کنند که کتاب نمی‌خوانند. حال ما با جامعه کتابخوان و جامعه‌ای که کتاب نمی‌خوانند کار داریم و باید بدانیم با هر کدام با چه منطق و نوع کنشی مواجه شویم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه گفت: خلاف تصور برخی افراد که فکر می‌کنند که تلویزیون‌های ماهواره‌ای تنها مرجع و مهمترین مرجع زندگی افراد است؛ آمارها این را نشان نمی‌دهد چرا که در این پیمایش نشان داده می‌شود که درصد مخاطب رسانه ملی افزایش داشته است و همچنین به طور متوسط افراد گفته اند که ۳ ساعت رسانه ملی را تماشا می‌کنند. وقتی به آمارهای مرتبط با هنر نگاه می‌کنیم تقریباً ۷۰ درصد اعلام کرده‏ اند که موسیقی گوش می‌دهند، ۲۲ درصد اعلام کرده‌اند که فیلم‌های ایرانی می‌بینند و ۱۹.۸ درصد اعلام کرده‌اند که سریال‌های خانگی که فروخته می‌شود را می‌بینند که البته این آمار در تلویزیون اینترنتی متفاوت است که ۵۰ درصد استفاده می‌کنند و باید داده‌کاوی انجام گیرد. باید توجه داشت که طبق آخرین آمارها، ۸۰ درصد جامعه ایران یعنی جمعیتی بالغ بر ۶۷ میلیون نفر از اینترنت استفاده می‌کنند.

شاخص‌های دیگری هم جز حجاب برای مذهبی‌بودن مردم وجود دارد

وی ضمن تاکید بر اهمیت محوری و تعیین کننده حجاب گفت: نکته بعدی اینکه بی‌حجابی و کم‌حجابی شاخصی برای ما شده که آیا جامعه مذهبی هست یا خیر؟ ولی شاخص‌های دیگری هم وجود دارد که نشان از این واقعیت دارد که اکثریت مردم ایرانی مذهبی و متمایل به تعالیم و شعار دینی هستند. از مردم سوال می‌شود که شما در مجالس جشن مذهبی شرکت می‌کنید ۷۱.۳ درصد می‌گویند شرکت می‌کنیم که این آمار در تهران و استان‌های دیگر خیلی تفاوت دارد که شرکت در مراسم عزاداری و روضه خوانی ۷۵ درصد و همچنین ۵۳ درصد در سخنرانی‌های دینی شرکت می‌کند. وی اضافه کرد: همچنین بخشی از گذران اوقات فراغت مردم در کوه و طبیعت است که آمار خوشحال کننده این است که ۷۰.۳ درصد اعلام کرده‌اند قدم زدن در طبیعت و غیره را دارند.

عاملی با بیان اینکه بخش قابل توجهی از اوقات فراغت مردم اختصاص به حوزه هنر دارد از ظرفیت تمدنی برخوردار است، گفت: البته مهم‌ترین شاخص تمدن نوین اسلامی استقرار عدالت است که بعد از عدالت؛ هنر احساس دلبستگی ایجاد می‌کند و برای مردم آسایش و آرامش فراهم می‌کند که هنر فاخر، سالم و پاک نام دارد که اینها مستلزم تولید است و هر چه مصادیق عمل صالح در هنر تجلی و توسعه بیشتری پیدا کند به همان نسبت ما موقعیت بهتری پیدا خواهیم کرد.

وی با تاکید بر برگزاری منظم جلسات شورای هنر شورای عالی انقلاب فرهنگی و ضرورت تفویض برخی اخیارات به این شورا، گفت: شورای هنر می‌تواند از ظرفیت شوراهای موجود مانند نقشه جامع و مهندسی فرهنگی و شورای تحول و نوسازی آموزش و پرورش استفاده کند. نگاه فاخر مقام معظم رهبری در گام دوم که بحث جامعه‌پردازی را مطرح می‌کنند ناظر بر بهره گیری بهینه از هنر است که نگاه تمدنی به اجتماعی شدن ارزش‌های دینی در جامعه است و این نگاه مبتنی بر توانایی هنری است. اگر جامعه احساس کنترل شدن و یا عدم استقلال را پیدا کند غذای خوب را هم کنار می‌گذارد؛ لذا ما باید توجه کنیم که جامعه‌پردازی در سیاست‌های هنر اسلامی صورت گیرد تا موفقیت‌های فاخری داشته باشیم.

این‌استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: نکته آخر اینکه ما امروز فکرمان را روی بیانیه گام دوم انقلاب متمرکز کرده‌ایم و توقع داریم بخش‌های مختلف در این زمینه با یکدیگر هم‌افزایی داشته باشند. ما باید این شاخص‌های تمدن نوین اسلامی را استخراج کنیم و دریافت کنیم و اگر علم و فناوری، هنر و خیلی از امور در این مسیر قرار گیرد بسیار مؤثر خواهد بود. وقتی ما صرفاً مشخصات و خصوصیات جامعه دوران حضرت مهدی (عج) را می‌خوانید آرامش پیدا می‌کنیم، چه رسد که از چنین جامعه‌ای برخوردار شویم.