امواج دلتای مغز با موسیقی ایرانی شنیدنی شد/ رفتن به یک خواب عمیق

محسن جلیلی پژوهشگر و آهنگساز موسیقی ایرانی در گفتگو با سینما خراسان ضمن اشاره به تولید یک آلبوم ویژه و متفاوت در حوزه علوم مرتبط با روانپزشکی و روانشناسی توضیح داد: طبق برنامه ریزی هایی که از مدت ها پیش روی آن طراحی و ایده پردازی کرده بودم به تازگی یک آلبوم با نام «به رنگ خواب» در حوزه «موسیقی درمانی» منتشر کرده ام که برای اولین بار با محوریت سازهای ایرانی پیش روی مخاطبان قرار می گیرد. این پروژه چندی پیش علاوه بر ارائه در کنگره بین المللی تاریخ پزشکی در برخی از مجامع معتبر داخلی و خارجی علوم پزشکی از جمله دانشکده طب ایرانی دانشگاه علوم پزشکی، مرکز نوآوری و تحقیقات دانشگاه شریف (ICTIC)، انجمن علمی طب سنتی ایران نیز مورد توجه و قدردانی قرار گرفته است.

وی درباره جزییات ساختاری آلبوم توضیح داد: موسیقی پدیده‌ای انسانی و تجربه‌ای حسی است که می‌تواند تمام بخش‌های مغز را همزمان فعال کند. بنابراین استفاده از موسیقی در فرآیند درمان بسیار مهم بوده و موجب تقویت عملکرد مغز می‌شود که این موضوع به طور مستقیم بر توانایی‌های شناختی، عاطفی و فیزیکی افراد تاثیر می‌گذارد. در عصری که انسان بیش از همیشه نیاز به ابزارهایی برای مقابله با استرس‌های متنوع و پیچیده دارد، استفاده از اصوات درمانگر، راهی برای پیوند دوباره موسیقی به نیازهای بنیادین و غنی‌تر کردن سبک زندگی است.

این پژوهشگر افزود: یکی از مشکلاتی که امروزه در جوامع مختلف با آن روبرو هستیم، مشکل بی‌خوابی است که بدون‌ شک روی سلامت افراد جامعه تاثیر منفی گذاشته و در طولانی‌ مدت می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف را افزایش دهد. نتیجه‌ خواب خوب از نگاه طب ایرانی و طب رایج، سرحالی و نشاط صبحگاهی است؛ اتفاقی که با طول مناسب خواب، شروع خوب و عمق صحیح معنا می‌یابد. البته داروهای خواب‌آور می‌توانند این مشکل را به آسانی حل کنند اما این داروها عوارضی دارند که در صورت استفاده مداوم سلامتی را به خطر می‌اندازد.

جلیلی با اشاره به اینکه موسیقی منطبق بر امواج «دلتای مغزی» باعث تولید سروتونین بیشتر در مغز شده که شرایط بدن را برای خوابیدن مساعد می‌کند، گفت: ضرب‌آهنگ این موسیقی ۶۰ تا ۸۰ ضربه در دقیقه (ضربان قلب در حالت خواب) و بسامد آن حداکثر ۴ هرتز است. مدت زمان شنیدن این موسیقی برای ایجاد حالت خواب و آرامش، متناسب با عادت بدن هر فرد بین ۱۵ تا ۴۵ دقیقه است. ضمن اینکه بررسی و پژوهش‌ها نشان می‌دهد بهره‌گیری از ریشه‌های کهن فرهنگی، قومی و ملی در «هنر درمانی» و به ویژه «موسیقی‌ درمانی» اثرگذاری دوچندانی در روند بهبود افراد دارد.

وی تصریح کرد: در این چارچوب آلبوم «به رنگ خواب» نیز منطبق بر اصولی که گفته شد، نتیجه ماه‌ها تحقیق و بررسی و تلاش پزشکان و هنرمندان در راستای پیوند هنر موسیقی ایران باستان، ایران نوین و موسیقی جهانی برای بومی‌سازی «موسیقی‌ درمانی» و تولید اولین آلبوم موسیقی‌درمانی ویژه آرامش و خواب عمیق با محوریت سازهای ایرانی است.

این آهنگساز با اشاره به دیگر جزییات آلبوم بیان کرد: در این آلبوم تلاش شده است با وفاداری به موسیقی نیاکان‌مان، ضمن تلفیق علمی و دقیق سازهای ایرانی، کلاسیک و الکترونیک، فضای جدیدی از موسیقی درمانی بر پایه موسیقی ایرانی را به نمایش بگذاریم. بر طبق پدیده entrainment (هماهنگ شدن اندام‌های بدن با یک ریتم خارجی) وقتی به قطعات این آلبوم گوش می‌دهیم، کم‌کم ضربان قلب با ضرب‌آهنگ هماهنگ می‌شود. پس در ساخت قطعات آلبوم فاصله‌ بین نت‌ها به نحوی انتخاب شده است که حس آرامش و خشنودی را در شنونده ایجاد ‌کند، ملودی‌ها تکرار نمی‌شوند و این باعث می‌شود مغز استراحت کند چرا که در این حالت مغز انسان درگیر این نیست که موسیقی را پیش‌بینی کند و اتفاقا بر همین اساس است که ما شنیدن این آلبوم را برای کاهش استرس و تجربه آرامش و خوابی عمیق، ممتد و مفید توصیه کرده و امیدواریم با تولید این اثر گامی هرچند کوچک در راه بالا بردن سطح فرهنگ سلامت جامعه برداشته باشیم.

جلیلی در پایان اظهار کرد: آلبوم «به رنگ خواب» در قالب ۷ قطعه به نام های «زمانی برای رویا»، «آبی تر از دریا»، «به دور از هیاهو»، «گذری بر آسمان»، «آرامش و دیگر هیچ»، «ترنم خواب»،«نت های رویایی» تهیه و تولید شده است. این در حالی است که بنده به عنوان آهنگساز و تنظیم کننده، دکتر علیرضا یارقلی در سمت ناظر اجرا و مشاوره طرح، صابر جعفری نوازنده پیانو و کیبورد، امین رحیمی نوازنده دودوک، رشاد شال پوش میدان ساز، سیاوش عبدی نوازنده ادوات پرکاشن، وحید مسعودی نوازنده تنبور و ابریشم، علیرضا مصدقی نوازنده سه تار و رباب، سیاوش ولی پور نوازنده کمانچه التو، رضا ولد خانی خوشنویس، پوریا برنجیان گرافیست گروه اجرایی را تشکیل می دهند. ضمن اینکه ضبط و مسترینگ اثر نیز در استودیو هلال انجام گرفته است.