انیمیشن چقدر در «فجر» جدی گرفته می‌ شود؟

سینما خراسان- گروه هنر- زهرا منصوری: این گزارش روایت مسیری است که با نمایش جنبی «تهران ۱۵۰۰» آغاز شد و در سال‌های اخیر با انیمیشن‌هایی همچون «فیلشاه» و «شاهزاده روم» به اوج خود نزدیک شده است؛ انیمیشن‌هایی که هر ۲ محصول گروه هنر پویا بودند و نشان دادند که فراتر از حضور جشنواره‌ای صرف، انیمیشن ایرانی ظرفیت بالایی برای جذب مخاطب در مختصات اکران عمومی را هم دارد.

با این وجود هنوز هم انیمیشن‌سازان از نبود حمایت برای نمایش درست و درخور آثارشان گلایه دارند و این پرسش را مطرح می‌کنند که چرا به انیمیشن‌های سینمایی همچون آثار بلند داستانی بها داده نمی‌شود تا این موضوع که انیمیشن تنها مختص کودکان و نوجوانان است، از باور عمومی زدوده و تصحیح شود.

انیمیشن‌های سینمایی اما در سال‌های اخیر سهمی حداقلی از ویترین جشنواره فیلم فجر بعنوان مهمترین رویداد سینمایی کشور به خود اختصاص داده‌اند و امسال در حالی سی‌وهفتمین دوره این رویداد برگزار می‌شود که برای نخستین بار در آیین‌نامه، سیمرغ مستقلی به پویانمایی اختصاص پیدا کرده است.

حضور انیمیشن‌ها در فجر تا به امروز بی‌حاشیه نبوده به طوری که سال گذشته اعتراضاتی به داوری نشدن «فیلشاه» ساخته هادی محمدیان مطرح شد و در راستای همین اعتراض عوامل این فیلم تصمیم گرفتند در این دوره انیمیشن تازه خود با نام «انقراض» را به طور کل به جشنواره ارائه ندهند، آن هم در شرایطی که حالا دیگر بخش مستقلی برای فیلم‌های انیمیشن درنظر گرفته شده است.

به نظر گویا خواسته صنف انیمیشن تنها یک جایزه و تندیس سیمرغ نیست، بلکه آن‌ها می‌خواهند که این آثار توسط مردم، اصحاب رسانه و منتقدان دیده شود و امکاناتی که برای آثار رئال در نظر گرفته می‌شود، برای انیمیشن‌ها هم در طول برگزاری جشنواره و ایام پس از آن اختصاص پیدا کند.

با اشکان رهگذر کارگردان انیمیشن سینمایی «آخرین داستان»، محسن عنایتی کارگردان «بنیامین» و علی مدنی کارگردان «شب آفتابی» سه اثری که قرار است جریان انیمیشن‌سازی ایران را در جشنواره سی‌وهفتم فیلم فجر نمایندگی کنند،‌ درباره انتظاراتشان از این رویداد و نیز نحوه برخورد با این آثار در چرخه داوری و اکران به گفتگو نشستیم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید.

یک گام مثبت و چند ای کاش

اشکان رهگذر کارگردان انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» که پیش از این در جشنواره‌های مختلف حضور داشته و موفق به کسب جوایزی هم شده است، در این باره به سینما خراسان گفت: امسال تصمیم گرفت شده که در سی و هفتمین جشنواره ملی فیلم فجر یک جایزه مستقل به آثار انیمیشن داده شود که به نظرم قدم مثبتی است بنابراین باید بپذیریم که انیمیشن در سینمای ما جایگاهی دارد ولی به نظرم می‌شد در کنار این جایزه، این آثار در حوزه‌هایی مثل موسیقی، صدا، کارگردانی، فیلمنامه و… با آثار رئال رقابت کنند که در این صورت یک قدم اساسی‌تر برداشته می‌شد.

رهگذر:‌ امیدوارم امکانات جشنواره در طول برگزاری به همه گونه‌های سینمایی برسد و عدالت رعایت شود یعنی با همان ظرفیتی که فیلم‌های سوادی سیمرغ برای رسانه‌ها، مردم و منتقدان به نمایش درمی‌آیند این اتفاق برای انیمیشن هم رخ دهدرهگذر ادامه می‌دهد: البته می‌دانم که ممکن است این آثار نتوانند در مقایسه با آثار رئال جایزه‌ای کسب کنند ولی اگر امکان داوری آن‌ها به وجود بیاید اتفاق خوبی رخ می‌دهد. سال گذشته در این جشنواره هیات داوران اصلا انیمیشن را ندیدند و «فیلشاه» ساخته هادی محمدیان که در سی و ششمین جشنواره فیلم فجر حضور داشت، اصلا داوری نشد.

وی با بیان اینکه خوشحال است که امسال چنین جایزه‌ای داده می‌شود عنوان کرد: در نظرگیری جایزه مستقل برای انیمیشن، یک قدم مثبت برای سینما و جامعه انیمیشن است چون انیمیشن یکی از اجزای جدایی ناپذیر سینماست بنابراین اینکه این گونه سینمایی امسال به شکل خاص دیده شده است، جای خوشحالی دارد.

رهگذر توضیح داد: امیدوارم امکانات جشنواره در طول برگزاری آن به همه گونه‌های سینمایی برسد و عدالت رعایت شود یعنی با همان ظرفیتی که فیلم‌های سوادی سیمرغ برای رسانه‌ها، مردم و منتقدان به نمایش درمی‌آیند این اتفاق برای انیمیشن هم رخ دهد و مردم هم موفق به تماشای آثار انیمیشن در طول جشنواره شوند که قطعاً این اتفاق، برای اهالی انیمیشن خوشحال‌کننده خواهد بود.

این کارگردان مطرح کرد: به نظرم اگر مردم بدانند در کنار آثار رئال، چند فیلم انیمیشن هم وجود دارد، کنجکاو می‌شوند و به تماشای آن‌ها بنشینند این را هم در نظر بگیریم انیمیشن‌هایی که تا امروز اکران شده و فروش خوبی داشته‌اند، ثابت کرده‌اند که اگر یک فیلم خوب در این حوزه وجود داشته باشد، مردم از آن استقبال می‌کنند. برای مثال انیمیشن «فیلشاه» قریب به هشت میلیارد فروش داشت بنابراین به نظرم این گونه سینمایی باید در سفره سینما همه وجود داشته باشد.

وی در پایان درباره «آخرین داستان» عنوان کرد: فیلم ما قریب به یک سال است که آماده شده و تورهای جهانی خود را آغاز کرده و موفق به کسب جوایزی هم شده است از همین رو امیدوارم در این رویداد سینمایی هم به خوبی دیده شود.

عبور از یک سوءتفاهم

علی مدنی کارگردان «شب آفتابی» هم اهدای یک جایزه مستقل به آثار انیمیشن را مثبت ارزیابی و در گفتگو با سینما خراسان مطرح کرد: اهدای جایزه مستقل به انیمیشن‌ها یک ایده خوب و راه‌حل مناسبی برای حل اختلافات و کدورت‌هایی است که در سال‌های گذشته رخ داد. بنابراین امیدواریم دیگر چنین اتفاقاتی پیش نیاید.

مدنی: نمی‌شود گفت در سال‌های گذشته در این رویداد سینمایی نسبت به انیمیشن جفا شده است بلکه به نظرم یک روال طبیعی بود که طی شد از همین رو شاید بشود نام آن را سوتفاهم گذاشتوی ادامه داد: البته اگر بخواهیم به صورت منطقی بررسی کنیم متوجه می‌شویم ما از ابتدا سینمای رئال را داشته و فیلم تولید کرده‌ایم بنابراین می‌دانیم که رقابت آثار رئال با انیمیشن در یک سطح ممکن نیست. هرچند در عرصه انیمیشن افراد با سابقه و متخصص زیادی وجود دارد اما به هرحال در این حوزه فیلم‌های بلند کمی تولید شده و از همین رو به نظرم زمان زیادی نیاز است تا کیفیت کار به استانداردهای بالاتری برسد.

این کارگردان انیمیشن معتقد است:‌با این وجود به نظرم نمی‌شود گفت در سال‌های گذشته در این رویداد سینمایی نسبت به انیمیشن جفا شده است بلکه به نظرم یک روال طبیعی بود که طی شد از همین رو شاید بشود نام آن را سوتفاهم گذاشت چراکه هم برگزارکنندگان جشنواره و هم صاحبان آثار انیمیشن حق داشتند که فکر کنند به درستی رفتار کرده‌اند.

این کارگردان با بیان اینکه هرچه از این ناراحتی‌ها دور شویم، فضای بهتری برای این صنف ایجاد می‌شود، درباره وضعیت انیمیشن‌ها در این دوره از جشنواره توضیح داد: انتظار من از جشنواره به عنوان یک فیلمساز این است که امکان معرفی بیشتر اثرم به دیگران فراهم شود که این موضوع به نفع من و کارم خواهد بود. می‌دانیم برگزارکنندگان جشنواره در تنگنا هستند اما امیدواریم شرایط بهتر دیده شدن برای آثار انیمیشن در این رویداد فراهم شود.

مدنی با اشاره به اینکه امسال با اتخاذ تصمیم برای اهدای یک جایزه مستقل به آثار انیمیشن فضای بهتری ایجاد شده و دوستان با آرامش بیشتری به کار خود می‌پردازند، درباره آخرین وضعیت «شب آفتابی» گفت: نهایتا تا ۲ سه روز دیگر این اثر آماده نمایش می‌شود.

سیمرغ مستقل باعث توجه بیشتر رسانه‌ها می‌شود

محسن عنایتی کارگردان انیمیشن «بنیامین» هم که فیلمی برای کودکان و نوجوانان است، اهدای یک سیمرغ مستقل به انیمیشن‌ها را یک اتفاق خوب دانست و به سینما خراسان اظهار کرد: این اتفاق باید سال‌های پیش رخ می‌داد اما باز هم چنین تصمیمی جای تشکر دارد. به هر حال باید بپذیریم که انیمیشن در ایران روز به روز در حال پیشرفت است بنابراین نیاز بود که این موضوع دیده شود از همین رو اهدای جایزه مستقل باعث توجه بیشتر رسانه‌ها به این مقوله می‌شود.

عنایتی: انیمیشن در ایران نوپاست ولی اگر جایگاه خود را پیدا کند می‌تواند بیشتر از بقیه فیلم‌ها خانواده‌ها را به خود جلب کنداین کارگردان توضیح داد: باید در نظر بگیریم که حتی در مراسمی مانند اسکار، انیمیشن‌ها به صورت جداگانه داوری می‌شوند. درواقع در چنین مراسم‌ها و جشنواره‌های معتبری هم کم پیش می‌آید که به انیمیشن بهای چندانی بدهند و هم‌تراز با سینمای رئال داستانی به آن توجه شود، به همین دلیل این آثار با خود رقابت می‌کنند.

وی با بیان اینکه اضافه شدن چنین بخش‌ها و جایزه‌هایی در جشنواره‌ها و مراسم‌های مختلف طبیعی است، عنوان کرد: جشنواره فیلم فجر سال گذشته با تجربه‌ای که در زمینه انیمیشن کسب کرد و با توجه به اتفاقاتی که رخ داد برگزارکنندگان این رویداد متوجه شدند که ظرفیت انیمیشن بالاست از همین‌رو امسال تصمیم به اهدای یک جایزه مستقل گرفتند ولی موضوع این است که ما در حال حاضر مشکل اکران در جشنواره را داریم. نمی دانم چرا نمایش اکران محدودتری را به انیمیشن اختصاص داده‌اند.

عنایتی تأکید کرد: برگزارکنندگان جشنواره باید فکری برای دیده شدن بهتر این آثار کنند حتی می‌توان به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرد که بچه‌ها در این ایام بتوانند به تماشای فیلم‌های انیمیشنی جشنواره بنشینند و حتی بلیت‌هایی مخصوص بچه‌ها در نظر گرفته شود.

کارگردان «بنیامین» مطرح کرد: انیمیشن در ایران نوپاست ولی اگر جایگاه خود را پیدا کند می‌تواند بیشتر از بقیه فیلم‌ها خانواده‌ها را به خود جلب کند زیرا خانواده‌ها به خاطر بچه‌ها مجبور می‌شوند به سینما بروند البته اگر این آثار قصه خوبی برای بزرگسالان هم داشته باشد این استقبال دوچندان خواهد شد.

عنایتی با بیان اینکه اگر به انیمیشن بها داده شود، تقاضا زیادی برای تماشای این نوع آثار به وجود می‌آید، مطرح کرد: البته این موضوع مشروط به این است که کیفیت انیمیشن‌ها بالا برود و این آثار به گونه‌ای به قصه گویی بپردازند که هم بزرگسال هم کودک به تماشای آن بنشینند.

وی در پایان درباره آخرین وضعیت «بنیامین» گفت: فیلم ما آماده است و آخرین مراحل صداگذاری را طی می‌کند.