بلیت‌فروشی «سینماحقیقت» تجاری نیست/ دلیل حذف یک مستند

به گزارش پایگاه خبری سینما خراسان، نشست خبری سیزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» صبح امروز ۱۲ آذرماه با حضور محمد حمیدی‌مقدم دبیر و شهنام صفاجو مدیر روابط عمومی این رویداد، در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی برگزار شد.

در ابتدای این نشست، حمیدی‌مقدم به ارائه گزارشی از این دوره از جشنواره پرداخت و عنوان کرد: امسال آمار فیلم‌های جشنواره، ۸ درصد رشد داشته است. جالب است در بین آمار ارایه شده از ۷۳ شهر فیلم ارسال کرده‌اند. امسال بخش ویژه ما «کارآفرینی» است که برای دومین‌بار اتفاق می‌افتد و و با مشارکت اتاق بازرگانی پویاتر شده است. امسال جشنواره در بخش بین‌الملل مروری بر مستندهای بلژیک، بالکان و… خواهد داشت. ضمن اینکه تنوع کشورهای متقاضی بسیار جالب است. همین امر رنگ دیگری به بخش بین‌الملل داده است. همچنین بازار فیلم پویایی با حضور ۱۶ مهمان خواهیم داشت.

وی افزود: امسال در شکل بصری جشنواره تفاوت ایجاد شده که با کمک آقای رضا عابدینی شکل گرفته است و در فضاهای گرافیکی شاهد آن خواهید بود. تفاوت ویژه‌تر این دوره از جشنواره بحث ساماندهی کارت و فرآیند ورود به جشنواره است. امسال جشنواره از بخش عمومی خود خارج و هویت کارتی آن اعتبار پیدا می‌کند. ما تمام مخاطبان را دسته‌بندی کرده‌ایم‌. فضای محدود و فراگیری مخاطبان باعث شده بود، مخاطبان اصلی گله‌مند باشند. شلوغی بیش از حد در ورودی‌ها، آنها را دچار آسیب کرده بود. ما الگوی جدید نبودیم و این اتفاقی است که در همه جشنواره‌های جهان صورت می‌گیرد. خیلی از دوستان می‌گویند شاید سینماحقیقت می‌خواهد بلیت فروشی کند در صورتی که اینطور نیست.

اکران رایگان برای اهالی رسانه و فیلمسازان

دبیر سیزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» ادامه داد: خبرنگاران، فیلمسازان و مرتبطان به آن، جزو مخاطبان اصلی جشنواره هستند. از همین رو قرار شد صنف‌های مرتبط هم اعضای خود را آگاه و در سامانه ثبت‌نام کنند. همچنین قرار شد علاقه‌مندان به سینمای مستند در باشگاهی که ما ایجاد کرده‌ایم ثبت‌نام کنند. ما جلساتی برای این امر برگزار کردیم و قرار شد باشگاه مستند ایجاد شود. البته ممکن است جای آن تغییر کند. این باشگاه حداکثر ۱۵۰ عضو دارد. بنابراین اهالی رسانه و فیلمسازان به‌صورت رایگان ولی تا یک ساعت قبل از شروع نمایش فیلم، می‌توانند بلیت دریافت کنند.

حمیدی‌مقدم تأکید کرد: ما به این طریق می‌توانیم نظم را ایجاد کنیم. تقریباً تعدادی از صندلی‌های هر سالن برای فروش حضوری در چارسو در نظر گرفته شده است. یعنی یک مخاطب عمومی می‌تواند بلیت خریداری کند که میزان قیمت آن ده هزار تومان برای سانس‌های بعدازظهر است. امسال سانس صبح هم داریم و از ساعت ده و نیم شروع می‌شود که بلیت‌های آن پنج هزار تومانی خواهد بود. با توجه به اکران موفق در شب‌ها، گروهی سانس‌های پر مخاطب را بررسی می‌کنند و همان فیلم‌ها صبح هم به نمایش در می‌آیند. با این روش مخاطبی نمی‌ماند که فیلم را از دست بدهد.

حمیدی‌مقدم در ادامه اظهار کرد: ما برای هر سالن ده صندلی به صاحب فیلم می‌دهیم، چیزی حدود ۱۰ تا ۱۲ صندلی برای اصحاب رسانه در نظر گرفته شده، ده صندلی هم برای مهمانان بین‌الملل، گروه داوری و… است. ما پلتفرمی به نام «ویدیو لایبرری» هم داریم که امکان استفاده ۱۵ مصرف‌کننده را دارند. اهالی رسانه و مهمانان بین‌الملل اگر فیلمی را از دست بدهند، می‌توانند در آنجا آن را تماشا کنند.

وی افزود: هدف اصلی آرام کردن فضای جشنواره و البته عدم کاهش تکاپوی جشنواره است. جشنواره باید هیجان داشته باشد و با این تمهیدات به سمت منظم شدن جشنواره می‌رویم تا جشنواره استاندارد هم شود.

درآمد فروش بلیت به‌طور کامل به مالک فیلم می‌رسد

حمیدی‌مقدم تأکید کرد: یک اتفاق مهم دیگر هم این است که با تصویب شورای سیاستگذاری جشنواره، که از هر دو صنف اصلی نماینده‌ای در آن وجود دارد، قرار شد سهم فروش فیلم بدون دخالت برگزارکننده، کامل و خالص به مالک فیلم داده شود، البته با تایید تهیه‌کننده و کارگردان. هنوز ما حقوق مالکانه در حوزه سینمای مستند نداریم، اما خواستیم این امر سامان یابد. مرکز گسترش تقریبا مالک بسیاری از فیلم‌هاست اما مرکز این حقوق را به صاحبان فیلم‌ها می‌دهد.

وی افزود: اتفاق خوب دیگر اضافه شدن یکی از سالن‌های اصلی موزه سینما به فرآیند پخش آثار «سینماحقیقت» است. سالن فردوس برای این امر در نظر گرفته شده است. یعنی ۴۲ سانس در این سالن خواهیم داشت. تمام بلیت‌های آنجا به فروش می‌رود و حضور کارتی نداریم. ضمن اینکه تاکنون ۱۳ استان علاقه‌مند به نمایش آثار مستند بوده‌اند که این امر بسیار پر اهمیت است. درواقع با این تمهیدات جشنواره می‌تواند به شهرستان‌ها برود. دانشکده سینما هنر و دانشگاه هنر هم به نمایش آثار برای دانشجویان می‌پردازد.

حمیدی مقدم در بخش پرسش و پاسخ‌ها عنوان کرد: مهمترین شرکت‌های تولید و تهیه مستند در مجموعه «پیچینگ پنل» ما حضور دارند تا ما بتوانیم وارد تعامل شویم و سه طرح پذیرفته شده سال گذشته مورد بررسی قرار می‌گیرد. ما سال پیش فیلم‌هایی که مورد تایید قرار گرفته بررسی می‌کنیم که آیا فیلمساز توانسته سرمایه پیدا کند و سرنوشت فیلمش چه شده است.

تغییر در فرآیند انتخاب آثار برای «سینما حقیقت»

وی اظهار کرد: امسال تغییر عمده در جشنواره از شورای سیاستگذاری آغاز شد. این شورا برای اولین‌بار در جشنواره شکل گرفت و گروه‌های مختلفی در آن تعامل دارند. گروه‌های انتخاب، ریشه در بدنه سینمای مستند داشتند و هیچ دخل و تصرفی از سوی دبیر صورت نگرفته است. شاید این آخرین دوره از جشنواره باشد که با گروه انتخاب کار خود را انجام می‌دهد و سال بعد گروه‌های مشاوران بحث انتخاب را انجام می‌دهند.

ما وارد بحث هیات انتخاب نشده‌ایم چون می‌دانستیم آنها کار خود را می‌دانند از همین رو هیچ گونه دخل و تصرفی در کار آنها نشد هرچند در جشنواره‌های مختلف دبیر حق رای دارد اما ما حتی در این بخش هم دخالتی نکردیمحمیدی‌مقدم تأکید کرد: در وزارت ارشاد یک نکته‌ای وجود دارد و آن اینکه تمام فیلم‌هایی که برای مجامع هنری به نمایش در می‌آیند، باید مجوز داشته باشند. ما امسال هیچ مورد ردی نداشتیم به جز مستند «پرتره» بهمن کیارستمی. در باقی آثار هیچ‌گونه مشکلی نداشتیم. هر فیلمی را که می‌خواهید به نمایش بگذارید باید فیلم شما دارای قواعدی باشد. ما هیچ مورد خاصی نداشتیم. همه فیلم‌ها بدون دخالت دبیر به این چرخه وارد شده‌اند. پرتره بهمن کیارستمی را هم می‌دانستیم امکان نمایش ندارد. ما تعامل خوبی با معاونت نظارت داریم و مسئولیت برخی فیلم‌ها را خودمان پذیرفته‌ایم.

دبیر جشنواره «سینماحقیقت» در پاسخ به سوال خبرنگار خبرگزاری آنا مبنی بر کیفیت نمایش فیلم‌ها در شهرستان‌ها گفت: بحث تعامل با شهرستان‌ها خودجوش صورت گرفته و وارد ساز و کار اداری نشده‌ایم. یعنی سینمای مستند راه خودش را باز کرده است. ضمن اینکه با توجه به اینکه خانه مستند اصفهان شکل گرفته و علاقه‌مند بوده‌اند، فیلم‌ها در سینما سیتی سنتر اصفهان به نمایش درمی‌آید. البته ما نمی‌خواهیم فیلم‌هایمان را رایگان نمایش بدهیم. در ۱۳ استان هم اعلام آمادگی کرده‌اند ما خودمان را موظف می‌دانیم از سال آینده زودتر به استقبال این اشتیاق برویم و فیلمسازان را وارد یک گفتگوی دو طرفه با مخاطبان در جشنواره کنیم.

وی افزود: تمرکز بر یک نقطه جغرافیایی هر ساله در جشنواره یک سنت بود. امسال قصد داشتیم در سیستان این تمرکز را ایجاد کنیم و توجه به سینمای مستند، نمایش در مراکز دانشگاهی در شهرهای مختلف استان صورت بگیرد اما با توجه به فشردگی زمان و برنامه‌های مختلف فکر کردیم ممکن است تمرکز را از دست بدهیم. از همین رو این موضوع را به سال آینده موکول کردیم‌. گسترش کمی و کیفی جشنواره، کشف استعداد و… از اهداف ماست و در برنامه ریزی استان‌های ما شکل می‌گیرد.

حمیدی‌مقدم درباره اکران دانشگاهی هم گفت: امسال با توجه به استقبال مخاطبان از جریان سینمای مستند، می‌خواهیم مخاطبان را بشناسیم از سال آینده اگر اشتیاق را ببینیم در سینماهای نزدیک‌تر به چارسو سالن اضافه می‌کنیم. می‌توانیم آمارسنجی کنیم. در این جشنواره البته تمرکز ما روی نظم دهی است.

مدیرعامل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی در پاسخ به پرسش سایت سینما نو اظهار کرد: در فیلم‌هایی که گروه انتخاب ما، انتخاب کرده‌اند امسال نکته‌ای نداشته‌ایم. تمام فیلم‌ها توسط هیات انتخاب با رای‌گیری و جلسات متعدد انتخاب شده‌اند در واقع کیفیت کارها مبنا بوده است. با توجه به سیستم شفاف‌سازی که وجود دارد، همه چیز را به صورت شفاف انجام داده‌ایم. شاید برای یک فیلم بارها صحبت شده، جلسه گذاشته شده، بحث شده است. ما وارد بحث هیات انتخاب نشده‌ایم چون می‌دانستیم آنها کار خود را می‌دانند از همین رو هیچ گونه دخل و تصرفی در کار آنها نشد هرچند در جشنواره‌های مختلف دبیر حق رای دارد اما ما حتی در این بخش هم دخالتی نکردیم.

مشکل فیلم کیارستمی، حجاب است نه محتوا

حمیدی مقدم درباره انتخاب نشدن مستند «پرتره» کیارستمی هم گفت: بحث عمده این فیلم به حجاب معطوف می‌شود و این فیلم بی‌پردگی در حوزه حجاب دارد. از همین رو این فیلم قابل نمایش نیست، چراکه این مشکل دو سوم فیلم را در بر می‌گیرد. بنابراین هیچ‌گونه امکان نمایشی برای آن وجود ندارد. بحث محتوایی در فیلم وجود ندارد بلکه بحث پوشش و حجاب مانع از اکران آن می‌شود.

بلیت فروشی این امکان را ایجاد می‌کند تا علاقه‌مندان به سینمای مستند با حداقل قیمت بتوانند به این حوزه دست پیدا کنند. این یک فرآیند نظم دهی است و اصلا بحث تجاری آن مطرح نیست چون پول چندانی با این قیمت بلیت‌ها حاصل نمی‌شودحمیدی‌مقدم در بخش دیگر از صحبت‌هایش توضیح داد: اگر در جریان سالم و حداقلی تولید فیلم قرار بگیرید، می‌بینید که حداقلی برای هر فیلم در نظر گرفته می‌شود و رفت و برگشت بودجه‌ای دارد. توقعی که ما داریم این است که خارج از بحث سیطره تجاری، سامانی به فیلم‌ها داده شود و حداقل هزینه‌ای برای نمایش فیلم‌ها صورت بگیرد تا فیلمساز بداند نتیجه کار خود را می‌بیند و انگیزه بگیرد. بلیت فروشی این امکان را ایجاد می‌کند تا علاقه‌مندان به سینمای مستند با حداقل قیمت بتوانند به این حوزه دست پیدا کنند. این یک فرآیند نظم دهی است و اصلا بحث تجاری آن مطرح نیست چون پول چندانی با این قیمت بلیت‌ها حاصل نمی‌شود. بحث این است که فیلم‌ها عرضه شوند و با مخاطب خود ارتباط برقرار کنند.

وی درباره فیلم‌های سیاسی گفت: این فیلم‌ها در همه جا پرمخاطب هستند. امسال ما هم از این دست فیلم‌ها در بخش‌های مختلف داریم که نگاه‌های متفاوت دارنذ و رنگ خوبی به جشنواره داده‌اند.

حمیدی مقدم درباره پخش تلویزیونی آثار مستند هم بیان کرد: امسال تعامل خوبی با تلویزیون داریم تا صدای مستندسازان به گوش همه برسد. اصلی‌ترین پایگاه ما هم شبکه چهار است. یک برنامه گزارشی از شبکه یک خواهیم داشت، شبکه دو هم برنامه خواهد داشت، شبکه مستند هم یار همیشگی ماست. از همین رو سعی شده است این برنامه‌ها در زمان‌های مختلف در طول جشنواره پخش شوند. آی فیلم هم ۶ برنامه پخش می‌کند، شبکه های عربی و … هم این اتفاق را گزارش می‌کنند.

دبیر جشنواره «سینماحقیقت» در پاسخ به سوال دیگری بازهم تأکید کرد: ما به هیات انتخاب نمی‌گوییم که چه چیزی را انتخاب کنند. به هرحال آن‌ها شاخص‌هایی دارند. هر جشنواره‌ای باید استراتژی خاص خود را داشته باشد. جشنواره‌های مختلف جهان هم به همین گونه عمل می‌کنند. جشنواره سینماحقیقت هم باید به همین سمت برود.

وی ادامه داد: امسال با احترام، گروه‌های انتخاب، کار خود را انجام دادند. البته همیشه گروه‌های داوری مورد نقد قرار می‌گیرند اما امیدوارم شایسته‌ها حائز اهمیت باشند و فیلم‌هایی انتخاب شوند که لایق هستند. امیدوارم اتفاق خوبی رقم بخورد. اختتامیه ما هم خیلی موجز و کوتاه خواهد بود. سعی کرده‌ایم زوائد را حذف کنیم و به اصل ماجرا بپردازیم. ما مراسمی برای نکوداشت خواهیم داشتیم که از دو چهره یعنی منوچهر طیاب و احمد ضابطی جهرمی که از چهره‌های شاخص سینمای مستند هستند، قدردانی می‌کنیم. مراسم نکوداشت را در یک شب ویژه یعنی در ۲۳ آذرماه برگزار می‌کنیم و در دو سانس آثار آن‌ها را به نمایش می‌گذاریم. مراسم رونمایی از کتاب هم داریم که این کتاب حاصل سال‌ها رنج و مرارت آقای تهامی‌نژاد است. رونمایی از این کتاب در دومین روز جشنواره صورت می‌گیرد. این موضوعات اهمیت حوزه پژوهش و تحقیق را نشان می‌دهد.

وی درباره صدور کارت‌ها هم توضیح داد: صدور کارت‌ها تا جمعه پایان می‌یابد و از روز هفدهم در مجموعه چارسو قابل ارائه است. البته همیشه فرصتی برای صدور کارت برای آنهایی که جا مانده‌اند، وجود دارد.

در دنیا هم درهای جشنواره‌ها روی همه باز نیست

حمیدی‌مقدم درباره اینکه چقدر از تجربیات حضور خود در جشنواره‌های مختلف در این جشنواره استفاده کرده است، گفت: استفاده از شخصیت گرافیکی، برایم اهمیت داشت و از رضا عابدینی برای این منظور دعوت کردم. نکته ویژه همان استانداردسازی است. باید یک استانداردسازی ثابت در همه حوزه‌ها وجود داشته باشد. اولین آسیبی که به ذهن من رسید چگونگی نمایش فیلم‌هاست.

وی افزود: باید بدانیم که در همه جای دنیا درهای جشنواره روی همه باز نیست. البته ما نمی‌خواهیم مخاطب را کاهش دهیم، بلکه می‌خواهیم آن را در چارچوب خود افزایش هم بدهیم. از همین رو ابتدا باید مخاطبان اصلی را شناسایی و حفاظت کنیم.

دبیر جشنواره «سینما حقیقت» ادامه داد: چرا باید فیلمسازان و خبرنگاران بگویند نتوانسته‌اند فیلم‌های مورد نظر خود را ببینند؟ با وجود همه گلایه‌ها و چه بخواهیم یا نخواهیم جشنواره «سینماحقیقت» از مهمترین جشنواره‌های ماست. هیچ جشنواره‌ای در جهان پاسخگوی رد کردن فیلم‌ها نیست. بنابراین ما هم باید این موضوع را آموزش دهیم. چراکه هر جشنواره‌ای استراتژی دارد. گروه‌های انتخاب می‌توانند یک اثر با انتخاب یا رد کنند.

وی افزود: در همین جا باید بگویم هنوز تعامل ما با دنیا واقعی نشده است. تعامل واقعی یعنی اینکه فیلمساز تاجیکستان، عراقی و … برای پیدا کردن سرمایه‌گذار به ایران بیاید. اگر به این هدف برسیم جشنواره ما استاندارد و بین‌المللی شده است. پس امیدوارم به این سمت برویم. ما نمی‌خواهیم بحث تجاری را گسترش بدهیم، بلکه برندسازی از نظر ما اهمیت دارد تا فرهنگ خودمان را هم به دیگر کشورها ارایه کنیم. امیدوارم جشنواره به جایگاه واقعی خود برسد.

این گزارش تکمیل می‌شود….