دست‌های ناپاک تئاتر را به دامن سرمایه‌داری انداختند/ تنها شده‌ایم

قطب‌الدین صادقی نمایشنامه نویس، کارگردان و مدرس تئاتر که این روزها نمایش «چنور» را در سالن چهارسوی مجموعه تئاتر شهر اجرا می‌کند، درباره دغدغه خود درباره فرهنگ و ادبیات ایرانی که در آثارش همواره به آن‌ها می‌پردازد، به سینما خراسان گفت: دغدغه اصلی من این است که تئاتر باید در ارتباط با دوران خودش باشد؛ با مسائل و بحران‌هایی که مردم با آن‌ها درگیرند. تئاتر مفهمومی اجتماعی دارد ولی از دهه ۷۰ که ارتباطات جهانی تئاتر ایران شکل گرفت، تئاتر ما تبدیل به یک تئاتر مرده، توخالی و پوچ شد که پیوندش را با فرهنگ و جامعه ایرانی قطع کرده است.

وی با بیان اینکه برخی کارگردان‌ها تلاش خود را می‌کنند تا تئاتر تبدیل به تئاتر مصرفی جهانی با پوسته بیرونی تفنن بشود، اظهار کرد: تئاتر در جهان یا برای تفنن است یا تئاتری است که امور اجتماعی را تحلیل می‌کند و چیزی را به زمان و دوران خود اضافه می‌کند. این تئاتر می‌تواند نقشی در فرهنگ و جامعه داشته باشد و نگرشی جدید را مطرح کند.

صادقی تأکید کرد: من اعتقادی به تئاتر تفننی ندارم. تمام بزرگان تئاتر از گذشته نظیر سوفوکل، اوریپید و شکسپیر همه در ارتباط با دوران و اجتماع خودشان نمایشنامه نوشته‌اند. این روند که تئاتر را به سمت تفنن برده‌اند قابل بخشش نیست. باید هنرمندانی که به جایگاه تئاتر و اهمیتش باور دارند، تئاتر را دوباره به جامعه و زندگی با نگاهی فراتر از زندگی و با زیبایی‌شناسی‌ای بالاتر از زیبایی‌شناسی معمول، وصل کنند.

وی با اشاره به اعتقاد خود به تئاتر غیرتفننی در ایران و جهان، درباره نمایش «چنور» و موضوع آن توضیح داد: این نمایش هم در راستای دغدغه‌های من نسبت به فرهنگ و جامعه است و بحران یک دوران و نسلی سوخته را مطرح می‌کند. این اثر قبل از هر چیز یک جستجوی عاشقانه است. عشق چیزی است که می‌توانیم در تئاترهایمان آن را بشناسیم زیرا در جامعه ما مردم بیشتر خشونت را می‌شناسند تا عشق را. در عین حال نمایش «چنور» ستایش انرژی و شور جوانان است.

کارگردان نمایش «چنور» درباره دلایل تک بازیگر بودن این نمایش همچون چند اثر کارنامه کاری خود نظیر «مویه جم» و «سحوری»، یادآور شد: نکته مشترک «مویه جم»، «سحوری» و «چنور» این است که شخصیت‌های آن قربانی تنهایی‌شان هستند و کسی برای درک و همدلی‌شان حضور ندارد. این تنهایی از معضلات اساسی قرن بیست و یکم است و در جامعه ما هم به‌شدت گسترش پیدا کرده است. در جامعه ما آدم‌ها بسیار تنها شده‌اند که این تنهایی یکی از بحران‌های اجتماعی ماست.

صادقی درباره اینکه چرا در ۲ سال اخیر کمتر به سراغ تولید و اجرای تئاتر در سالن‌های دولتی یا خصوصی تئاتر رفته، تصریح کرد: من همیشه تمایل به تولید و اجرای آثار بزرگ تئاتری دارم ولی متأسفانه دست‌هایی ناپاک و اندیشه‌هایی خبیث تئاتر را در دامن سرمایه‌داری انداخته‌اند. تمام تئاتر ما را پولی کرده‌اند و دلال‌ها برای آن تعیین‌کننده هستند. من اینگونه نیستم و ترجیح می‌دهم کارهای سبک و بدون ورود به سیستم سرمایه‌داری انجام دهم، زیرا باید دغدغه‌های خود را حفظ کنم.

این هنرمند باسابقه تئاتر ایران که معتقد است تئاتر ایران را باید فرهنگی نگه داشت، به ویژه در شرایط اقتصادی و سیاسی امروز جامعه ایران، در پایان سخنان خود متذکر شد: دولت باید به میدان بیاید و از متلاشی شدن تئاتر فرهنگی جلوگیری کند.

نمایش «چنور» با بازی فرشید گویلی ساعت ۲۰ به صحنه می‌رود.