دوگانه غیرت و مصلحت در «ابلق» / همه مردان این فیلم بد هستند؟!

به گزارش سینما خراسان، استقبال عمومی از فیلم سینمایی ابلق نشاط ویژه ای به اکران‌های روز چهارم سی و نهمین جشنواره فیلم فجر اصفهان بخشید به طوری که تمام بلیط‌های این فیلم به فروش رفت و ظرفیت تمام سالن‌های نمایش فلسطین، ساحل و سیتی سنتر اصفهان که میزبان جشنواره فیلم فجر هستند، تکمیل شد اما این فیلم در جلب نظر منتقدان چندان موفق نبود.

تازه‌ترین ساخته نرگس آبیار با بازی بهرام رادان، الناز شاکر دوست، هوتن شکیبا، مهران احمدی و گلاره عباسی به تهیه کنندگی محمدحسین قاسمی ساخته شده است. این فیلم نیز مثل دیگر آثار این کارگردان با روایت داستانی زنانه به طرح مسائل اجتماعی پرداخته است. سینما خراسان با همکاری انجمن منتقدان حوز ه هنری اصفهان به بررسی آثار حاضر در این دوره جشنواره می‌پردازد. در ادامه این نظرسنجی روزانه، نظر منتقدان را درباره این فیلم جویا شدیم و پنجمین ساخته سینمایی نرگس آبیار میانگین امتیاز نزدیک به یک و نیم از پنج را به خود اختصاص داد.

ابلق فیلمی یک جانبه

مصطفی حیدری منتقد سینما درباره این فیلم معتقد است: ابلق فیلمی است یک جانبه که همه مردان فیلمش قرار است بد باشند. با «شهر بازی» در بکراند لوکیشن و «موش» فیلم نمادین نمی‌شود. مجموع اتفاقات در محله‌ای فقیرنشین هم نشان خطرناکی از این شیوه‌ی نگاه به مردم و جامعه است.

مصطفی حیدری که امتیاز یک از پنج به ابلق داده ادامه می‌دهد: این یک امتیاز هم به خاطر بازی خوب هوتن شکیبا بود.

محمد بزرگ دیگر منتقدی است که درباره تصویربرداری و بازی شخصیت‌های ابلق می‌گوید: فیلم در کارگردانی تمرکز بر دوربین روی دست معلق دارد که به موقع در خدمت فیلم نیست. حادثه محرک فیلم بسیار دیر شروع می‌شود و زمان فیلم در طول داستان صرف مسائل بیهوده می‌شود. شخصیت پردازی بازیگران به خصوص کارکتر بهرام رادان برای باور پذیری می‌توانست بهتر باشد. کلاً این نقش را می‌توانست هر کسی غیر از او بازی کند.

مریم محمدی که امتیاز دو از پنج را برای ابلق ثبت کرده ابلق را فیلمی توصیف می‌کند که سعی دارد با استفاده از زوج موفق شاکردوست و شکیبا موفقیت‌های شبی که ماه کامل شد را تکرار کند اما این بار بدجور شکست می‌خورد. با بازی بد بعضی از بازیگران چون گلاره عباسی، دوربین سرگردان و روایت کند و غیر منطقی.

اثری در حاشیه‌های در پس شهر بازی و فضای تحقیر شده و آشفته از فقر

فرزان معظم فیلم ابلق را اثری در فضای حاشیه‌های در پس شهر بازی و فضای تحقیر شده و آشفته از فقر می‌داند و می‌افزاید: در این جامعه هویت زن به شدت تحقیرمی شود. فیلم پر است از شخصیت‌های اضافه که در روند قصه هیچ نقشی ندارند، به خصوص در جایی که باید واکنش نشان دهند.

علی شمس یکی از فعالان سینمایی اصفهان است که فیلم نرگس آبیار را دوگانه غیرت و مصلحت بر می‌شمرد و چنین توضیح می‌دهد: دوگانه فیلم مصلحت، دوگانه عدالت و مصلحت بود دوگانه آخرین ساخته نرگس آبیار اما دوگانه غیرت و مصلحت است. غیرت مردی که می‌دانیم روی ناموس‌ش رگ‌گردنی است ولی نمی‌شود با او حرف زد. ابلق قصه زنی‌ست که آنقدر بی کس و تنها و غریب است که ترجیح می‌دهد تا یک قدمی مرگ برود اما از راز دلش برای محرم ترینش حرفی نزند و تا مجبور نشود پرده از راز دلش بردارد.

آبیار قصه ستم کشی زنان ایران را روایت می‌کند، نه قصه ستمگری مردان را. مردان همه سیاه و زنان همه سفیدند. این نکته‌ای بدیهی است که در فیلمنامه مغفول مانده. آبیار تمام سعی اش را می‌کند تا بگوید اینجا زورآباد است و در دوگانه غیرت یا مصلحت، گزینه سوم مرگ است. فیلم حقیقتاً سیاه نماست و بسیار کلیشه‌ای و بد این کار را می‌کند. به قول اهل رسانه گداگرافی است اما بسیار ضعیف و دم دستی.

یکی دیگر از نظرات منفی درباره فیلم ابلق متعلق به محمد اسماعیلی است، وی در این زمینه می‌گوید: امسال انگار سال انتقام رویش‌های دوره‌های پیشین از خود است نرگس آبیار در ابلق به جان الفت شیار ۱۴۳ می‌افتد و هرچه برای زن ایرانی بافته بود را پنبه می‌کند، الفتی که یونس پرور بود راحله ای شده که در خانه‌اش هم در امان نیست، و گویا هیچ مردی هم وجود ندارد که بتوان به کمکش امیدوار بود، این سستی خود را در فرم هم نمایان می‌کند و کارگردانی ضعیف و دوربین سرگردان او ما را به شک می‌اندازد که صاحب این اثر همان کارگردان فیلم خوش ساخت «شبی که ماه کامل شد» باشد.

جمال احمدی اما با ثبت ۲ ستاره از پنج، این اثر را یک پیشرفت برای نرگس آبیار می‌داند و با یادآوری موضوع و حواشی فیلم می‌گوید: ما انتظار فیلم بدتری داشتیم اما ابلق بهتر از انتظار و از بسیاری جهات برای نرگس آبیار پیشرفت بود. دوربین خشن و بی منطق و جذابیت‌های کاذب همچنان هست اما نسبت به شبی که ماه کامل شد، شخصیت زن فعال‌تر و کنشگر است. پایان کنایی فیلم سینمایی تر و دلپذیرتر است.

جمال احمدی با اشاره به فیلم شنای پروانه که در جشنواره سال گذشته فجر شرکت داشت می‌افزاید: نگاه ابلق به محله تحقیرآمیز نیست و مثل شنای پروانه به لات‌ها از بالا و روشنفکرانه نگاه نمی‌کند. جلو می‌رود و مشکل را می‌شناسد. البته شنای پروانه فیلم بهتری بود اما تحول شخصیت دو برادر در ابلق تصویر جدیدی از فضای پایین شهری می‌دهد.

وی ی افزاید: برعکس آن فیلم اینجا، برادر روشنفکر کنار می‌رود و فیلم طرف لات ساده دل را می‌گیرد. لاتی که قدری حد می‌شناسد، لا اقل زنش را نمی‌کشد و نگاهش به جای خانه مردم به آسمان است. زن مثل آن فیلم می‌گوید برویم، اما دغدغه اش محله و آدم هاست نه آسایش خودش. خانم آبیار گرچه همچنان نگاه تلخ خود را دارد اما قدمی جلو گذاشته است. امیدوارم از نقدهای برچسب زننده یا جذابیت‌های اسکاری در امان بماند.

نشان دادن پلیدی و سیاهی، لزوماً به معنای سیاه‌نمایی نیست

رسول احمدی سمت و سوی نظر خود را به سابقه سینمایی آبیار و مخاطب فیلم متمرکز می‌کند و معتقد است: نشان دادن پلیدی و سیاهی، لزوماً معنایش سیاه‌نمایی نیست و دوست ندارم در مورد کارگردان چریکه بی دنگ و شیار ۱۴۳ تصور سیاه‌نمایی داشته باشم. کاش بارقه‌های امید و زندگی در کار پررنگ‌تر بود و نمادپردازی‌های مورد علاقه اهالی جشنواره‌ها کمتر. با خودم فکر می‌کردم مخاطب فیلم، مردم حاشیه شهر همین فیلم‌اند یا اهالی برج و شهربازی بالادست این حاشیه؟!

پرمخاطب‌ترین فیلم جشنواره فجر اصفهان؛ محل نظرات متفاوت منتقدان

با در نظر گرفتن این نظرات می‌توان فیلم نرگس آبیار را که تاکنون پرمخاطب‌ترین فیلم این دوره جشنواره فجر در اصفهان بوده را محل نظرات متفاوت منتقدان دانست که دلیل آن هم بیشتر به سبک خاص فیلمسازی نرگس آبیار و پرداخت بدیع او به سوژه‌های اجتماعی بر می‌گردد. هرچند ضعف بالای بسیاری از فیلم‌های حاضر در جشنواره و کم بودن رقبای جدی شانس او را همچنان برای دریافت سیمرغ بالا نگه می‌دارد.