رونمایی از یک «مادرانه» انقلابی

به گزارش خبرگزرای مهر، مراسم رونمایی و اکران مستند «مادرانه» به کارگردانی علیرضا باغشنی با حضور جمعی از خانواده‌ها در سالن سوره حوزه هنری برگزار شد.

بر اساس این گزارش، وحید جلیلی مدیر دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در سخنانی در این مراسم گفت: یکی از کارهای اصلی جبهه فرهنگی انقلاب از ابتدای انقلاب تا امروز در حوزه رسانه و هنر بازنمایی میادین جهاد بوده است. این موضوع موجب اتفاقات خوبی در هنر انقلاب شده است و هنرمندان انقلاب فرم‌های جدیدی را تا به امروز تجربه کردند و همین امروز هم می‌بینید که برکاتش ادامه دارد. به طور مثال سینمای ما با بازآفرینی تکنیک منحصر به فردی که شهید آوینی و دوستان او در روایت فتح به وجود آوردند، توانست خود را از حوزه مستند به حوزه دراماتیک ترجمه کند و آثاری مثل «ماجرای نیمروز» و «ایستاده در غبار» را ما داریم می‌بینیم و این هنوز اول عشق است و ادامه پیدا خواهد کرد.

وی افزود: اگر رسانه و هنر ما رو به هنر و میادین گوناگون جهاد بیاورد، چه بسا با تحولاتی در حوزه فن هم مواجه خواهیم شد. قاعدتا نیمی از میادین جهاد که در معارف ما و ادبیات دینی ما تصریح هم شده، جهادی است که در خانه‌ها در جریان است و محور آن همسران و مادران هستند.

جلیلی ادامه داد: جای دریغ و تاسف است که این میدان گسترده جهاد تا کنون آن گونه که درخور بوده و به آن میزانی که ظرفیت داشته، بازنمایی نشده و به نظر من هر دو طرف ضرر کردند. یعنی اضافه شدن به سازمان هنر هم می‌توانست ایده‌ها را برای مجاهدانش شیرین‌تر کند و هم می‌توانست برکاتی برای هنر و رسانه انقلاب داشته باشد.

رئیس شورای سیاستگذاری جشنواره عمار خاطرنشان کرد: مستند «مادرانه» یکی از این نمونه‌ها است. امیدواریم این نمونه‌ها بیشتر شود و به مرور ارتقاء پیدا کند. مثال‌های مختلفی می‌شود زد، اگر در مرزهای ما جنگی در جریان است که امنیت فیزیکی کشور را تهدید می‌کند، در دل خانه‌های ما هم مجاهدانی حضور دارند که آنها هم امنیت معرفتی، معنوی و فرهنگی جامعه ما را حفظ می‌کنند و حتما شایسته این هستند که مورد توجه جدی تر اهالی فرهنگ از سطوح اندیشه ورزی تا سطوح هنری قرار بگیرند.

وی اضافه کرد: نکته مهم دیگر این هست که «مادر» یک کلیدواژه جهانی است. ما چه بخواهیم با جهان صحبت کنیم، در گستره جغرافیای بشری حرف بزنیم و مخاطب پیدا کنیم، چه بخواهیم با تاریخ صحبت کنیم، مادر کلیدواژه ای است که برای همه نسل‌های آینده هم قابل فهم است و برای همه اقوام گوناگون بشری در جهان امروز هم قابل فهم هست و به یک معنا گاردشکن است. به این معنا که وقتی صحبت شما مادر باشد مخاطب با علاقه بیشتری و یا با پیش‌داوری کمتری با اثر شما مواجه خواهد شد و این یک فرصت کم نظیر است و باید از آن در کار فرهنگی، رسانه ای و هنری استفاده کامل انجام شود.

جلیلی عنوان کرد: وقتی به تاریخ معاصر خودمان نگاه می‌کنیم. چه در ادبیات و چه در سینما و در هنرهای گوناگونی که داریم، واقعیتش این است که از این ظرفیت کم استفاده شده است و یا برعکس استفاده شده است. شهید بهشتی جمله‌ای دارند و می‌گویند که اکثریت مارکسیست‌های ما با خواندن «کاپیتال» مارکس، مارکسیست نشدند بلکه با خواندن «مادر» ماکسیم گورکی، به کمونیزم علاقمند شدند.

وی اظهار داشت: یعنی اگر ما بخواهیم دیگر مفاهیم دینی و انقلاب خودمان را هم تبیین کنیم یکی از مهمترین محمل‌ها و بسترهای آن همین میدان مادری و عرصه مادرانگی است. اخیرا با یکی از دوستانی که در حوزه ادبیات کار می‌کند صحبت می‌کردیم پرسیدم در حوزه ادبیات دراماتیک ایران چه بازنمایی از تصویر مادر شده است؟ او هم تائید می‌کرد که با واقعیت مادر ایرانی خیلی متفاوت است. یعنی وقتی ما به واقعیت فرهنگی اسلامی ایرانی نگاه می‌کنیم مادر ستون و پیشران خانه است. مادر محافظ و پالایشگر است و با محوریت مادر، خانه به یک معنا به یک پالایشگاه و مرکز توبه تبدیل می‌شود. آقای میرشکاک می‌گفت تهاجم فرهنگی نمی‌آید گناه را زیاد کند، تهاجم فرهنگی می‌آید توبه را کم کند.

مدیر دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب افزود: خانه جایی است که با محوریت مادر و مجموعه مختصاتی که مادر اسلامی و ایرانی دارد پالایش می‌کند و اگر جامعه می‌خواهد فرهنگش مصون بماند، تازه گردانی شود و پیش برود حتما و حتما باید این مرکز راهبردی را حفظ کند. ما مراکز راهبردی زیادی را تاسیس می‌کنیم و خواهان تاسیس آنها هستیم ولی گاهی اوقات یادمان می‌رود که مهمترین مرکز راهبردی جامعه دینی و انقلابی خانه‌ها است و این در ادبیات قرآنی و حدیثی ما مکررا بر آن تاکید شده است.

وی ادامه داد: نکته دیگر درگیری جدی است که امروز در فضای جنگ نرم در بازنمایی تصویر زن مدرن و زن انقلاب وجود دارد. در این زمینه هم واقعیت این است که ما به نسبت آنچه که ظرفیت داشتیم خیلی عقب هستیم و جریان روشنفکری و غرب زده شاید به جرأت بتوان گفت دهها برابر ظرفیتی که داشته کار و تلاش کرده تا تصویر جذاب و شیرینی از یک زن غرب زده یا یک زن مدرن در فضای رسانه‌ای هنری، علمی، آکادمیک و آموزشی نشان داده است.

مدیر دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی خاطرنشان کرد: همانگونه هم که در مستند «مادرانه» دیدیم، خوشبختانه نسل امروز ما یک نسل گسترده از زنان نخبه جوان داریم که به مادری خودشان افتخار می‌کنند و جامع بین همه ارزش‌های سنتی و تاریخی ما و امتیازاتی هستند که به شکل گزینشی و حساب شده و با چشم باز از فضاها و جهان‌های جدید اخذ می‌کنند. این می‌تواند گام بلندی به پیش باشد، در این زمینه هم الگوها کم نیستند که در زنان پیشکسوت انقلاب اسلامی که یاد کنیم از زنده یاد خانم مرضیه حدیدچی دباغ که به معنای واقعی کلمه الگوی بزرگ برای نه فقط زن ایرانی که به نظرم برای همه زنان جهان می‌تواند تلقی شود. دهها و صدها مورد مشابه او که ما همچنان مثل بسیاری از ذخایر مادی خودمان که استخراج نکردیم این گنجینه‌ها و دفینه‌های معنوی، معرفتی و فرهنگی هم همچنان مغفول هستند و امیدوار هستیم بخشی از این بار را خود مادران گرانقدری که امروز رسالت مادری برای آنها اولویت اول هست بخشی از این بار را بر دوش بگیرند و بازخوانی، بازگویی و بازنمایی الگوی مادر و همسر انقلابی با توجه به معرکه ای که در حوزه جنگ نرم بر سر این موضوعات وجود دارد به نظرم یکی از ضرورت‌های امروز ما است.

وی یادآور شد: امیدوارم که خداوند توفیق بدهد که به این گنجینه‌ها بیشتر توجه شود. همین پیام اخیر حضرت آقا در مورد گام دوم، من می‌بینم ذهنیت‌هایی شکل می‌گیرد راجع به جوانان جوانانی که حضرت آقا می‌گویند بیشتر ممکن است ذهنیت مذکری باشد ولی واقعیت این است که بخش مهمی از بار انقلاب اسلامی بر دوش بانوان و به خصوص بر دوش مادران و همسران بوده و در گام دوم هم باید الزامات و اقتضائات گام دوم در زندگی خانوادگی و حیات طیبه خانوادگی به تفصیل شناخته شود و همه به آن التزام پیدا کنیم.

گفتنی است پیش از اکران مستند «مادرانه» با حضور خانم بصیری مادر شهید ملامحسن از علیرضا باغشنی کارگردان این اثر تقدیر شد.