فجر در شیراز، تثبیت جایگاه فرهنگی ایران در جهان

چهل و سومین دوره جشنواره جهانی فیلم فجر با رویکردی شاعرانه و برای نخستین بار در شهر شیراز برگزار شد و در حالی با نمایش فیلم «زیر درختان زیتون» به یاد عباس کیارستمی به کار خود پایان داد که این میزبانی تاریخی، همزمان با انتقال رسمی دبیرخانه جشنواره به پایتخت فرهنگی ایران، محفل هنرمندان داخلی و بین‌المللی را با موفقیت گردهم آورد.

به گزارش سینما خراسان، جشنواره جهانی فیلم فجر پس از یک هفته میزبانی از سینماگران داخلی و بین‌المللی در شیراز به پایان رسید. برگزاری این دوره با رویکرد شاعرانه در شهر شعر و فرهنگ، فرصتی مغتنم فراهم کرد تا جایگاه فرهنگی سینمای ایران در جهان تثبیت شود و آشنایی سینماگران بین‌المللی با فرهنگ غنی ایران، این بار نه از دریچه پایتخت، بلکه از منظر شهری با پایه‌های هنری مستحکم اتفاق بیفتد.

سالن هنر شهر آفتاب مجتمع خلیج فارس شیراز میزبان این رویداد بود که با فیلم «زیر درختان زیتون» ساخته عباس کیارستمی رسماً آغاز شد؛ فیلمی که پنج پوستر این دوره از جشنواره نیز بر اساس تصاویری از آن طراحی شده بود.

دبیر جشنواره در نشست خبری اعلام کرده بود که شیراز میزبان ۲۰۰ مهمان خارجی خواهد بود؛ اتفاقی که پس از تنش‌های اخیر، گامی مثبت و رو به جلو تلقی می‌شد. استقبال اولیه چشمگیر بود و در دو روز نخست، بیش از ۱۰۰ مهمان خارجی به شیراز آمدند که در کنار حضور هنرمندانی از روسیه، یونان و دیگر کشورها، نشان داد پروژه منزوی‌سازی سینمای ایران در این رویداد پاسخ نداده است.

تقدیر از آلفرد یعقوب‌زاده و یادبود کیارستمی

این جشنواره با رویدادهایی همچون برگزاری فرش قرمزی به یاد زنده‌یاد عباس کیارستمی و همچنین برگزاری کارگاه‌های تخصصی همراه بود. یکی از شگفتی‌های این رویداد، حضور و برگزاری کارگاه توسط آلفرد یعقوب‌زاده، عکاس برجسته ایرانی بود که تجربه عکاسی جنگ در ۷۰ کشور جهان را در کارنامه دارد. یعقوب‌زاده در این نشست‌ها از سختی‌های حرفه خود گفت و تأکید کرد که «هر عکس باید خود روایت‌گر باشد» و در لحظات خطر، انسانیت حکم می‌کند که دوربین زمین گذاشته شود. او همچنین جنگ‌های معاصر را به دلیل وابستگی به موشک و پهپاد، خشن‌تر از گذشته دانست.

تعاملات بین‌المللی و طنین همکاری ایران و چین

در کنار سینماگران داخلی، حضور بین‌المللی نیز پررنگ بود. ژانگ ژونگ، فیلمساز چینی و تهیه‌کننده فیلم «چانگ آن، شی آن» که اولین همکاری خود را با ایران و با نویسندگی نرگس آبیار انجام داده بود، از روابط دیرینه تمدنی ایران و چین ابراز خشنودی کرد.

استقبال مخاطبان شیرازی نیز قابل توجه بود؛ محمدرضا فرجی، مشاور دبیر جشنواره، اعلام کرد که پیش‌فروش صندلی‌ها برای فیلم‌های ایرانی بیش از ۷۰ درصد بوده و برای یک فیلم ایرانی، حداقل دو سانس فوق‌العاده برگزار شد.

فیلم «زمانی در ابدیت» به کارگردانی مهدی نوروزیان با استقبال کم‌نظیری مواجه شد و نوید پورفرج و لیلا حاتمی (به صورت تلفنی) درباره چالش‌های نقش‌آفرینی در این اثر خاص که در بستری طبیعی، لحنی غیرطبیعی داشت، صحبت کردند.

از جزئیات تا کلیت: درس‌هایی از بزرگان سینما

بخش مهمی از جشنواره به کارگاه‌های تخصصی اختصاص داشت که با استقبال هنرجویان روبه‌رو شد.

ایرج طهماسب، مدیر بخش دارالفنون، در نشستی بر اهمیت «جزئیات» تأکید کرد و گفت: «هنرمند از چیزهای کوچک آغاز می‌کند… از چیزی کوچک، چیزی بسیار بزرگ و انسانی خلق می‌شود. این قدرت هنر است؛ رفتن از جزئیات به کلیت.» او فیلم افتتاحیه جشنواره (اثر کیارستمی) را نمونه بارز این اصل دانست.

همچنین نعیمه نظام‌دوست در کارگاه «کارگردانی فیلم‌های شاعرانه» بر غم عمیق کمدین‌ها اشاره کرد و هاتف علیمردانی نیز توضیح داد که سینمای شاعرانه بر احساس و ریتم وابسته است و تعریف کلاسیک مشخصی ندارد.

چشم‌انداز آینده: ابن‌سینا و تبدیل شیراز به پایگاه دائمی

حضور مدیران فرهنگی کشورهایی چون صربستان، پاکستان، قرقیزستان و ازبکستان نیز پررنگ بود. خبر خوش در این میان، اعلام آمادگی رییس سازمان سینمایی ازبکستان برای تولید فیلم مشترک با ایران درباره ابن‌سینا بود که می‌تواند ادامه‌دهنده مسیر موفقیت‌آمیز تولیداتی چون «مست عشق» باشد.

در نهایت، مهم‌ترین دستاورد این دوره، انتقال دبیرخانه به شیراز بود که امیدها را برای تبدیل این شهر به پایگاه دائمی و رسمی برگزاری ادوار آتی جشنواره جهانی فیلم فجر، با هدف جذب مستمر سینماگران و گردشگران بین‌المللی، زنده نگه می‌دارد.