ناگفته‌های«استان چهاردهم»/درباره جدایی بحرین ازایران چه می‌دانیم؟

محسن کریمیان کارگردان مستند «استان چهاردهم» در رابطه با روند تحقیق و تولید این مستند، به سینما خراسان گفت: پژوهش مستند «استان چهاردهم» از سال ۹۶ شروع شد و در آن زمان هیچ کاری در رابطه با جدایی بحرین از ایران و جزایر سه‌گانه انجام‌نشده بود و پژوهش این کار به‌قدری قوت داشت که حتی قابلیت تبدیل‌شدن به یک کتاب را دارد. بعد از شروع بحث پژوهش به دنبال کسانی رفتیم که آن زمان واقعه جدایی بحرین از ایران را به‌صورت مستقیم دیده بوده و در این امر تأثیرگذار بودند را شناسایی کرده و تلاش کردیم با آن‌ها مصاحبه کنیم که البته تعدادی از این افراد از دنیا رفته و تعدادی در قید حیات بودند که با این مصاحبه‌های دست‌اول پژوهش انجام و پروسه ساخت مستند شروع شد.

کارگردان مستند «استان چهاردهم» درباره موضوع این مستند توضیح داد: این مستند درواقع به وقایع جداسازی بحرین از ایران پرداخته و بحث بازپس‌گیری جزایر سه‌گانه و اثرگذاری شخص شاه در این ۲ موضوع را نشان می‌دهد که اگر عجله شاه برای جداسازی بحرین نبود، وضعیت این منطقه در حال حاضر متفاوت با شرایط فعلی بود.

وی در رابطه با هدف ساخت این مستند نیز توضیح داد: موضوع بحرین و جداسازی آن از ایران یک موضوع مناقشه برانگیز بود که برخی آن را به‌عنوان یک لکه ننگ می‌شناختند و برخی معتقد بودند که این کار باید انجام می‌شده و راه دیگری وجود نداشته و شکل‌گیری این دوقطبی فرآیند ساخت مستند را سخت می‌کرد.

کریمیان با اشاره به دشواری‌های موجود در مسیر تولید این مستند افزود: ما با یک‌دو قطبی کاملاً متضاد مواجه بودیم و می‌بایست حد وسطی از این ۲ نقل را انتخاب می‌کردیم و با محوریت آن حرکت کنیم، و همین باعث شد کار ساخت مستند سخت شود.

این مستندساز ادامه داد: هدف دیگر ساخت «استان چهاردهم» این بود که تاریخ پر از نقاط مثبت و منفی و تکرار است و در حقیقت با ساخت این مستند تلاش کردیم تا با روایت بی‌غرضانه از تاریخ بتوانیم از رویداد مجدد یک سری اتفاقات ناگواری که در طول تاریخ افتاده است جلوگیری کنیم.

کارگردان مجموعه تلویزیونی «به اضافه مستند» درباره اقبال عمومی به مستندهای تاریخی اظهار کرد: موضوعات تاریخی معمولاً با مناقشات بسیاری همراه بوده و برای مثال در رابطه با همین موضوع بحرین نظرات بسیار زیادی وجود داشت و حتی مردم هم در فضای مجازی واکنش‌هایی را نسبت به این موضوع نشان دادند و بعضی‌ها هم نمی‌دانستند درواقع چه اتفاقی رخ‌داده و برخی فکر می‌کردند ما بحرین را داده و جزایر سه‌گانه در مقابل گرفته‌ایم و هیچ‌کس نسبت به واکاوی این موضوع اقدامی نکرده بود تا مشخص شود که این دو موضوع هیچ ارتباطی با یکدیگر نداشتند و اگر مستند به این سمت حرکتی نمی‌کرد جهل این موضوع برای مردم باقی می‌ماند.

کریمیان افزود: مردم که به بررسی اسناد دست‌اول تاریخی اقدام نکرده و این وظیفه مستند و مستندسازان است تا این مهم را به انجام برسانند و تلاش ما هم این بوده تا با دسترسی به اسناد دست‌اول روایتی بی‌غرضانه از تاریخ داشته باشیم.

کارگردان مستند «استان چهاردهم» درباره ویژگی مهم این مستند تصریح کرد: تلاش گروه سازنده ارائه اسناد دست‌اول در رابطه با این موضوع بوده و به همین دلیل به سراغ شاهدان عینی که در قلب این ماجرا در دهه ۴۰ بودند رفته و اگر هم مصاحبه امکان‌پذیر نبود از صوت این افراد استفاده کردیم و استفاده حداقلی از نریشن کردیم تا برای مردم باورپذیری بیشتری داشته باشد.

مستند «استان چهاردهم» به کارگردانی محسن کریمیان و تهیه‌کنندگی سعید صفار، کاری از گروه مستند روایت فتح است که در برنامه «به اضافه مستند»، سه‌شنبه ۲۳ دی، ساعت ۲۰ از شبکه مستند پخش می‌شود.