نشست نقد و بررسی “کمد”: نگاهی به چالش‌های کارگردانی مشترک و پرداختن به مضامین حساس در سینمای کوتاه

در نشست نقد و بررسی فیلم کوتاه "کمد" به کارگردانی مشترک داوود رحمانی و رضا عربشاهی که با دبیری داوود نجف‌زاده و با حضور محمد مداح حسینی، مدیر انجمن سینمای جوانان مشهد برگزار شد، کارگردانان به روند شکل‌گیری ایده، چالش‌های کارگردانی مشترک و تاثیر نگاه جشنواره‌ای بر آثار پرداختند.

به گزارش سینما خراسان ، نشست تخصصی نقد و بررسی فیلم کوتاه “کمد” با حضور عوامل فیلم و علاقه‌مندان به سینمای کوتاه، در فضایی صمیمی برگزار گردید. داوود نجف‌زاده، دبیر نشست، با اشاره به اهمیت فیلم کوتاه در سینمای ایران، از فیلم “کمد” به عنوان اثری یاد کرد که با رویکردی متفاوت به موضوعات پرداخته است.

شکل‌گیری ایده و شخصیت‌پردازی در “کمد”

در ابتدای نشست، داوود رحمانی، یکی از کارگردانان فیلم، به چگونگی شکل‌گیری ایده اصلی فیلم پرداخت و گفت: “ایده اولیه ما استفاده از تک پرسوناژ و فضای تک لوکیشن بود تا بتوانیم بر موضوعیت اثر تمرکز بیشتری داشته باشیم.” رضا عربشاهی نیز این انتخاب را چالشی جذاب دانست و بیان داشت: دوست داشتم تجربه‌ای را در فضایی سخت و با یک شخصیت اصلی داشته باشم و حضور داوود رحمانی، هم در نگارش فیلمنامه و هم در کارگردانی و پشت دوربین، بهترین کمک برای خلق شخصیت و پیشبرد فنی تولید بود.

محمد مداح حسینی، مدیر انجمن سینمای جوانان مشهد و منتقد حاضر در نشست، “کمد” را فیلمی متمایز در فضای فیلم کوتاه دانست و اظهار داشت: یکی از مهم‌ترین جنبه‌های این فیلم، قرار گرفتنش در ژانر فیلم کوتاه به معنای واقعی کلمه است. برخلاف بسیاری از فیلم‌های کوتاهی که در واقع نسخه‌های کوتاه‌شده فیلم‌های بلند هستند، “کمد” از ایده، شخصیت‌پردازی و جهان داستانی برخوردار است که مختص فرم کوتاه است. رخدادهای فیلم نیز در بازه زمانی کوتاه و مشخصی اتفاق می‌افتد که کاملاً با ویژگی‌های فیلم کوتاه همخوانی دارد.

چالش‌های کارگردانی مشترک و تعامل عوامل

یکی از محورهای اصلی گفت‌وگو، تجربه کارگردانی مشترک رحمانی و عربشاهی بود. رحمانی در این خصوص معتقد بود: “کار مشترک باعث پر شدن کمبودها و درک بهتر چالش‌ها می‌شود. با وجود تضاد در سلیقه‌ها و نظرات، تعامل و گفتگو راهگشای حل مشکلات بود و در نهایت به نتیجه مطلوب رسیدیم.”

عربشاهی نیز بر اهمیت این همکاری تاکید کرد و گفت: قدرت فعلی فیلم، مدیون همکاری مشترک با داوود رحمانی است. با وجود تجربه من در کار با کودک و نوجوان، هدایت بازیگر کودک بدون تجربه، چالش‌های فراوانی داشت که با کمک رحمانی توانستیم از آن‌ها عبور کنیم. او علاوه بر پشت دوربین، در ارتباط با بازیگر، فضا و محتوای فیلم نیز کمک شایانی کرد و این همکاری برای من یک برد محسوب می‌شود.

نگاه جشنواره‌پسند و مضمون فیلم

در پاسخ به سوالی در مورد تاثیر نگاه جشنواره‌پسند بر موضوع فیلم، رحمانی تاکید کرد که تحقیق بر روی موضوعاتی مانند تغییر جنسیت و تمایلات جنسی، دغدغه شخصی او بوده و نه صرفاً برای جشنواره. او توضیح داد: این فیلم به طور مستقیم به تغییر جنسیت اشاره نمی‌کند، بلکه کودکی را نشان می‌دهد که از کلیشه‌های جنسیتی رایج فاصله می‌گیرد و واکنش جامعه را به خود نشان می‌دهد. تمرکز اصلی ما بر روی همین واکنش‌ها و فشارهای اجتماعی بود، نه بر روی خود مسئله تغییر جنسیت به شکلی که جشنواره‌پسند باشد.

عربشاهی نیز با هدف‌گذاری برای جشنواره مخالف بود و بیان داشت: “فیلم باید برای خود فیلم ساخته شود، نه برای جشنواره. هدف من نشان دادن وجود افرادی با مشخصات خاص در جامعه و پذیرش حضورشان بود.

مداح حسینی در این زمینه به مظلومیت فیلمسازان فیلم کوتاه اشاره کرد و گفت: جشنواره‌ها تنها ویترین دیده شدن آثار فیلم کوتاه هستند و فیلمسازان چاره‌ای جز ارائه آثار خود در این رویدادها ندارند.وی سپس به تحلیل عمیق‌تری از مضمون فیلم پرداخت و ارتباط فضای بسته فیلم با وضعیت هویتی شخصیت اصلی را تشریح کرد و نورپردازی و قاب‌بندی دوربین را در راستای انتقال این مفاهیم موثر دانست. او همچنین به تاثیر صداها اشاره کرد و معتقد بود صداها می‌توانستند خشونت بیشتری را به شخصیت وارد کنند تا فروپاشی او را بهتر نشان دهند. در نهایت، دیالوگ پایانی مادر را حامل پیامی از امید و آزادی انتخاب برای فرزندش دانست.

چالش‌های کار با بازیگر کودک

در پایان، عربشاهی به چالش‌های کار با بازیگر کودک اشاره کرد و گفت: “کار با کودک نیازمند ورود به دنیای آن‌هاست و باید با حوصله و راهنمایی غیرمستقیم، آن‌ها را به سمت نقش هدایت کرد. وی مجدداً از همکاری رحمانی در عبور از این چالش‌ها قدردانی کرد.