نقش عروسک‌ها در روحیه دادن به بچه‌ها/ از فعالان عروسکی حمایت کنید

الکا هدایت نویسنده، بازیگر، کارگردان و صداپیشه تئاتر در حوزه کودک و نوجوان در گفتگو با سینما خراسان با اشاره به اینکه نه تنها عروسک ها بلکه هنر نمایش واسطه‌هایی هستند که در حوزه آموزش کودک و نوجوان تاثیرگذارند، گفت: دنیای نمایش مخصوصا نمایش عروسکی در حوزه آموزش کودک و نوجوان بسیار تاثیرگذار است به دلیل اینکه تشابهاتی با دنیای بازی بچه ها دارد که زبان بچه‌هاست. کودکان از طریق بازی با پیرامون خود ارتباط برقرار می‌کنند و ابزار بازی‌شان اسباب‌بازی‌ها محسوب می‌شود که به نوعی قابل مقایسه با عروسک‌های نمایشی هستند و دنیای دومی که در بازی‌های نمادین می‌سازند و چیزی را به‌واسطه چیز دیگری جایگزین می‌کنند همان اتفاقی است که در نمایش عروسکی رخ می‌دهد.

وی با بیان اینکه نه تنها در شرایط فعلی و به دلیل بحران کرونا بلکه به‌طور کلی عروسک و نمایش می‌توانند به دلیل داشتن زبان مشترک روی بچه‌ها تاثیرگذار باشند، بیان کرد: همیشه در شرایط سخت مثل جنگ، آلودگی هوا، مشکلات ناشی از بلایای طبیعی و موقعیت‌های سخت، هنر و ابزار بازی می‌تواند در روحیه بچه‌ها تاثیر بگذارد، حال آنها را خوب کند و از استرس‌شان بکاهد. حتی همان طور که می دانیم هنر ویژگی درمانی هم دارد.

هدایت همچنین با توجه به تجربیاتی که در آموزش با کودکان دارد، اظهار کرد: رابطه بچه‌ها با عروسک به نوعی قابل مقایسه با رابطه شان با مادر است. وقتی بچه ها از همان سنین نوزادی از مادر جدا می‌شوند، یاد می‌گیرند موجودی جدا از مادر هستند پس متوجه اشیای پیرامون می شوند و شروع می‌کنند با اشیا ارتباط برقرار کردن و به مرور به‌واسطه این اشیا رشد و استقلال پیدا می‌کنند.

وی یادآور شد: در واقع اولین عروسک‌هایی که بچه‌ها با آنها بازی می‌کنند همان اشیای پیرامونشان مانند سنگ، تکه چوب، تکه پارچه‌ها و … هستند که به این ترتیب اشکال بازی‌های نمادین در بچه‌ها شکل می‌گیرد که خودش می‌تواند گونه‌ای از تئاتر عروسکی باشد مثل گونه‌ای از تئاتر اشیا که یک سنگ ممکن است نقش توپ را بگیرد و یا یک چوب تبدیل به کُره اسب شود. به مرور این اشیا در ذهن بچه‌ها جایگزین می‌شود و به تدریج می‌خواهند نمادهای آنها شباهت بیشتری با دنیای واقعی داشته باشد پس روی ‌می‌آورند به عروسک‌های حیوانات، طبیعت، آدم‌ها و مشاغل مختلف و گویی دنیای واقعی و زندگی را به‌واسطه دنیای نمادین بازی و عروسک‌ها یاد می‌گیرند و به مهارت‌های اجتماعی در رابطه با عروسک‌ها پی می‌برند از این رو نمایش های عروسکی می توانند به رشد خلاقیت در کودکان و آشنا شدن آنها با دنیای واقعی کمک زیادی کنند.

بازیگر نمایش «از کجا اومدیم؟» با این توضیح که هنرمندان به‌ویژه در حوزه نمایش عروسکی همیشه مهجور واقع شدند و مجبور بودند داوطلبانه فعالیت کنند، افزود: همان‌طور که در ماه‌های نخست شیوع ویروس کرونا بسیاری از هنرمندان عروسکی داوطلبانه تولیدات فراوانی از ساخت عروسک تا قصه‌گویی در صفحات مجازی خود انجام دادند ولی برای ادامه‌دار شدن این قضیه به‌ویژه برای نمایشگران عروسکی که شغل آنها وابسته به نمایش و سالن‌های اجراست باید از سوی سازمان‌های دولتی حرکتی صورت بگیرد و مورد حمایت واقع شوند.

کارگردان نمایش «شگفتی» با تاکید بر اینکه حفظ جشنواره تئاتر عروسکی تهران – مبارک در شرایط کرونا اتفاق خوشایندی بوده است، تصریح کرد: بهترین خاطرات کودکی‌ من در سالن‌های تئاتر در جشنواره نمایش عروسکی رقم خورده است اما این مساله که در این دوره، جشنواره در فضای مجازی اتفاق می‌افتد و قرار است چگونه با والدین و کودکان ارتباط برقرار کند، بسیار حائز اهمیت است. در این میان تبلیغات و ارتباط گیری با سازمان‌های ویژه کودکان، مدارس و موسسات بسیار مهم است تا اگر کاری در حوزه کودک و نوجوان تولید می‌شود در اختیار آنان قرار بگیرد و یا در مورد آن اطلاع‌رسانی شود چون در حوزه تئاتر آنلاین در ابتدای راه هستیم و جشنواره امسال به مجازی برگزار شدن خلاصه می‌شود.

وی در پایان صحبت هایش بیان کرد: امیدوارم مخاطبان این رویداد فقط به جمعیت متخصصی که جشنواره را برگزار می‌کنند، ختم نشود و دامنه گسترده‌تری داشته باشد و بچه‌ها هم تماشاگر آن باشند.