نگاه مدیران به «سینمای دفاع مقدس» سطحی و اقتصادی است

به گزارش پایگاه خبری سینما خراسان، چهارمین نشست تخصصی سینمای دفاع مقدس صبح امروز ۱۵ مهرماه در محل سازمان هنری و امور سینمایی دفاع مقدس برگزار شد.

در ابتدای این نشست مهدی عظیمی میرآبادی مدیرعامل انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس بیان کرد: زمانی نسبت به سینمای دفاع مقدس محبتی صورت می‌گرفت و تعداد آثار این چنینی زیاد بود اما وقتی قهری نسبت به این سینما صورت می‌گیرد، آثار به حداقل می‌رسد بنابراین اگر نهادهایی مثل اوج، انجمن انقلاب و سینمای دفاع‌مقدس وجود نداشته نباشد، دیگر اثری از دفاع مقدس نمی‌بینیم.

مدیرانی که فکر می‌کنند «دفاع مقدس» تمام شده است

در ادامه پرویز فارسیجانی تهیه‌کننده سینما و تلویزیون در پاسخ به این سوال که چرا در برخی از دولت‌ها تعداد آثار دفاع‌مقدسی کم می‌شود و در برخی مدیریت‌ها افزایش پیدا می‌کند، اظهار کرد: بعد انقلاب در حوزه مسئولیت‌ها نوعی غفلت و فراموشی صورت گرفت و نتوانستیم فرهنگ دفاع مقدس را همیشه ساری و جاری نگه داریم. البته بخشی از این موضوع به نوع نگاه مدیران برمی‌گردد، چراکه آن‌ها فکر می‌کنند دفاع مقدس تمام شده است در حالی که رهبر انقلاب نسبت به دفاع مقدس نگاه گنجینه‌ای دارند. به نظرم مسئولان ما دچار این آفت شده‌اند که فکر می‌کنند این حادثه تمام شده و دیگر نیازی به فرهنگ‌سازی نیست البته علاوه‌بر غفلت مسئولان موضوع دیگری که وجود دارد این است که آن‌ها هیچ راهبردی در حوزه سینمای دفاع مقدس ندارند درواقع امور به سلایق و انگیزه مدیران واگذار و همین امر باعث عقب گرد ما شده است از سوی دیگر متاسفانه امروز بسیار به گیشه توجه می‌شود و برخی می‌گویند آثار دفاع‌مقدسی گیشه ندارند، هزینه‌بر هستند و… در حالی که می‌شود آثاری ساخت که با استقبال مدیران و مردم مواجه شود.

فارسیجانی عنوان کرد: نگاه مسئولان ما به دفاع مقدس ساده، سطحی و البته اقتصادی است و اصلا برای نسل چهارم و پنجم انقلاب هیچ فکری نکرده‌اند. البته مردم و جوانان هم باید این مطالبه را داشته باشند و بگویند دوست داریم آثار جنگی ببینیم هنرمندان هم نباید فکر کنند تاریخ مصرف این آثار گذشته است.

وی ادامه داد: مسئولیت نهادهای متولی سینمای دفاع مقدس زنده نگه داشتن فرهنگ دفاع مقدس است از همین رو باید زیرساخت‌های این امر را فراهم کنیم چراکه می‌شود با هم‌افزایی و باور یکدیگر، کارها را با هم جلو ببریم که یکی از آسیب‌های سینمای انقلاب همین است. باید یارانه‌های این کار را پرداخت و نباید خیلی به برگشت سرمایه فکر کرد. جالب است که ما برای ظاهر و جسم مردم حاضریم یارانه بدهیم ولی حاضر به هزینه کردن برای روح و اندیشه مردم نیستیم در حالی که باید برای نهادها ایمان و باور مردم مهم باشد.

در جنگ ما باور رزمندگان، اشغال زمین نبود

سپس حسین طلابیگی سرپرست دفتر توسعه و فناوری سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: در صنعت سینمای دنیا ۲ نگاه درباره سینمای جنگ وجود دارد؛ یکی اینکه آثاری تولید می‌شود که مربوط به تبلیغ، تهییج مردم و در جهت مغلوب کردن حریف است و دیگری هم مربوط به زمانی می‌شود که جنگی رخ می‌دهد برای مثال گفته می‌شود که این جنگ چرا رخ داده است. بعد از جنگ معمولا دیدگاه‌های انتقادی پیش می‌آید که به آن سینمای ضد جنگ می‌گویند اما در سینمای ما یک نگاه مربوط به تهییج مردم و رزمنده‌هاست که حتی برخی اندیشمندان به تحلیل این نگاه پرداختند. باید بدانیم که در جنگ ما باور رزمندگان اشغال زمین نبود، بلکه آن‌ها جهاد فی سبیل‌الله کردند اما ما متأسفانه رفته‌رفته از جنگ فاصله گرفتیم و نگاهمان به سرزمین و مسائل مادی معطوف شد. کم کم دیدگاه‌های نفوذی روشنفکری به سینمای ما ورود کرد یعنی همانطور که آمریکا اسلام میانه را آورد متاسفانه اسلام میانه‌ای هم به سینمای دفاع مقدس راه پیدا کرد به این صورت که کسانی که ظاهراً دیدگاه مصلحانه‌ای داشتند در باطن با یک دیدگاه میانه گفتند بچه‌های دفاع مقدس نگاه تندی دارند. از همین‌رو فیلم‌های ما به آثار ضدجنگ تبدیل شد و در آن‌ها نگاه انسانی وجود دارد در حالی که ما در جنگ به دنبال نگاه الهی بودیم.

طلابیگی: برخی می‌گویند چرا فیلم سفارشی ساخته می‌شود؟ چطور است که وقتی غرب فیلم سفارشی می‌سازد از آن تقدیر می‌شود اما فیلم‌های سفارشی ما بد است؟ وی افزود: ما باید ببینیم سینمای انقلاب در کجای این سپهر فرهنگی است. برخی از مسئولان با برخی از تولیدات، فقط بیلان فرهنگی خود را کامل می‌کنند در حالی که باید یک باور در فیلمسازان ایجاد کنیم. برخی می‌گویند چرا فیلم سفارشی ساخته می‌شود؟ چطور است که وقتی غرب فیلم سفارشی می‌سازد از آن تقدیر می‌شود اما فیلم‌های سفارشی ما بد است؟ البته من می‌دانم که آنها فیلمسازان خود را به این باور رسانده‌اند که این مسایل برایشان مهم است یا در تولیداتشان از فیلمسازانی استفاده می‌کنند که به طور کلی این باورها را دارند و اتفاقا یه همین ترتیب فیلم‌های قوی می‌سازند وقتی ما فیلمساز را رها کرده ایم، نمی‌توانیم برنامه‌ها را اجرا کنیم.

در بخش دیگری از این نشست عظیمی میرآبادی توضیح داد: اگر ما بگوییم سینماگران با دفاع مقدس قهر کرده‌اند یک حرف غیرقابل اتکا زده‌ایم چراکه هنرمندانی که به ساخت چنین فیلم‌هایی باور دارند هیچوقت دست از تلاش بر نمی‌دارند. البته در این میان برخی هم به نگاه مسئولان توجه می‌کنند تا ببینند نگاه آنها نسبت به موضوع چیست. من قبول ندارم آثار سینمای دفاع مقدس دیده نمی‌شود، چراکه که بیشترین آمار فروش و مخاطب مربوط به فیلم‌های دفاع مقدس بوده است. اتفاقاً مردم به سینمای دفاع مقدس به شکل مهجورانه نگاه نمی‌کنند. این آثار هرگاه که درست اکران شدند، مردم اقبال نشان داده‌اند؛ همین فیلم «رد خون» به کارگردانی محمدحسین مهدویان در عرض یک هفته ۲ میلیارد فروخت. این فیلم به دلیل پخش درست خوب فروخت اما فیلم‌های دیگر اکران خوبی ندارند، حتی وضعیت در فیلم‌های تلویزیونی هم همینطور است. یعنی در حالی که صدا و سیما خودش این آثار را تولید می‌کند خودش هم زمان مناسبی برای پخش آن‌ها در نظر نمی‌گیرد. بنابراین باید یک دلیل افت و خیز سینمای دفاع مقدس را در عملکرد مسئولان جستجو کرد.

نباید دفاع مقدس را بعنوان یک «حادثه» دید

وی درباره تربیت سینماگران جوان دفاع مقدسی اظهار کرد: اگر دفاع مقدس را یک واقعه تاریخی ببینیم پاسخ دادن به این مسأله سخت می‌شود برخی برای رسیدن به موضوعات دفاع مقدس مطالعه و تحقیق می‌کنند که البته باید دید آن تحقیقات از چه زاویه‌ای بوده‌اند پس در ابتدا آن نگاه تعیین کننده است اگر ما بخواهیم جوانان از طریق تحقیق کتابخانه‌ای، دفاع مقدس را درک کنند ممکن است مطالعات آنها دقیق نباشد از همین رو باید دفاع مقدس را به صورت یک جریان ساری و جاری نگاه کنیم. اگر جوانان را درست پرورش دهیم آنها می‌توانند حتی درباره عقب‌نشینی از فاو هم فیلم بسازند ولی اگر آنها به دفاع مقدس باور نداشته باشند نتیجه موفق‌آمیزی در پی نخواهد داشت. نباید دفاع مقدس را به عنوان حادثه نگاه کرد بلکه باید به آن به عنوان یک اتفاق جاری و ساری نگاه کرد.

فارسیجانی: همواره صورت و سیرت دفاع مقدس در آثار نشان داده می‌شد اما در یک دهه اخیر به صورت دفاع مقدس بیشتر توجه شده، یعنی به بمباران‌ها، زخمی‌ها و شیمیایی‌ها پرداخته شده استسپس فارسیجانی درباره اینکه این آثار چقدر توانسته‌اند فرهنگ ایثار و شهادت‌ها را به تصویر بکشند، عنوان کرد: همواره صورت و سیرت دفاع مقدس در آثار نشان داده می‌شد اما در یک دهه اخیر به صورت دفاع مقدس بیشتر توجه شده، یعنی به بمباران‌ها، زخمی‌ها و شیمیایی‌ها پرداخته شده است. باید بدانیم در این سینما نگاه سطحی و عمیق وجود دارد، باید بگویم از آنجایی که ما راهبردی در حوزه سینمای دفاع مقدس نداشته‌ایم، خلاقیت‌ها و انگیزه‌های هنرمندان زوایای مختلف جنگ را به تصویر کشیده اما آنچه که مسلم است این است که ما نتوانسته‌ایم ارزش‌های دفاع مقدس را به درستی منتقل کنیم. این مربوط به کمکاری مسئولان، نهادها و… می‌شود چون آن‌ها باید یک بانک اطلاعاتی آماده می‌کردند تا در فیلم‌ها از آنها استفاده می‌شد اما ما حالا در آثار تکرار را می‌بینیم. البته در دو، سه فیلم پشت صحنه دفاع مقدس و سهم زنان را نیز دیده ایم که اتفاق مبارکی است. البته برآیند فیلم‌های دفاع مقدس، برآیند نشاط، جهادگری، قوت و قدرت نیست بلکه سختی‌ها، خشونت، جنبه‌های منفی و غم‌انگیز دفاع مقدس است.

در ادامه طلابیگی درباره زیرساخت‌های سینمای دفاع مقدس گفت: ما در بخش سیاستگذاری‌ها دچار چالش هستیم اینکه سینماگر ما نمی‌داند باید به کدام سمت برود. ما دفاع مقدس را بخشی از جریان انقلاب می‌دانیم. در حال حاضر ما در کشورهای منطقه می‌بینیم که اتفاقات عجیب و غریب رخ می‌دهد که باور بسیاری این است که شروعش از انقلاب ما بوده. پس انقلاب ما تمام نشده است و تدوام دارد چون پشتوانه فکری ما عاشورا است. در مقطعی جریانات روشنفکری سینمای ما را به انحراف کشاند و اهداف ما گم شد. بنابراین ما در حوزه اندیشه دچار مشکل هستیم و باید دوباره روی اندیشه‌های این بحث بازنگری کنیم. نکته دیگر این است که در همه جای دنیا مشکل فیلمنامه وجود دارد که این مسأله در ایران پررنگ تر است همین امر باعث شد سینمای ما جشنواره زده شود چون به نگاه و اهداف جشنواره‌ها توجه کردیم.

میرآبادی در ادامه بیان کرد: ما چند کمک می‌توانیم بکنیم یکی اینکه بگوییم دوستان فیلمنامه‌های خود را نزد ما بیاورند تا بررسی کنیم و در نهایت آثاری را که دارای شاخصه‌های فنی و محتوایی باشند حمایت کنیم، ما از چنین آثاری حمایت مالی و لجستیکی هم می‌کنیم. نیت ما ارتقای سینمای انقلاب و رسیدن آن به جایگاه واقعی خودش و ارتقای فنی و هنری سینماگران دفاع مقدس است.

سپس فارسیجانی اظهار کرد: ما می‌توانیم حمایت فکری و اندیشه‌ای کنیم متاسفانه جنبه اطلاع رسانی ما پایین است برای مثال جای ارایه مشاوره و ایده نداریم از سوی دیگر باید بانک اطلاعات قوی در حوزه فکری دفاع مقدس داشته باشیم. باید از کسانی که توان و استعداد دارند، حمایت بدون تعارف و حد و حصر داشته باشیم در کنار این موضوع باید به تقویت حوزه تبلیغات و اطلاع‌رسانی، انگیزه‌های جشنواره‌های مختلف و تقویت سینمای اقتباسی در حوزه سینمای دفاع مقدس فکر کنیم.

در ادامه طلابیگی توضیح داد: عدم همگرایی و هم افزایی ارگان‌های مختلف در حوزه سیاستگذاری و تولید باعث ایجاد چنین اوضاعی شده است که ما باید در جهت رفع آنها گام برداریم.