روایتی مستند از یک پژوهش آمریکایی درباره ترور امام حسن مجتبی(ع)

حسن ملکوتی مدیر اجرایی مجموعه «فطرس مدیا» در گفتگو با سینما خراسان درباره مستند «بازخوانی یک ترور بیولوژیک» که در آستانه سالگرد شهادت امام حسن مجتبی (ع) در فضای مجازی عرضه شده است، گفت: این مستند ۱۳ دقیقه‌ای براساس یک پروژه علمی ساخته شده است. به این صورت که در سال ۲۰۱۶ جمعی از محققان آمریکایی از جمله چند حقوقدان، شیمی‌دان، سم‌شناس و متخصص علوم پزشکی قانونی که سکولار هم هستند و لزوماً مسلمان نیستند یک پروژه تحقیقاتی-تاریخی را در حوزه پزشکی قانونی با عنوان «حسن ابن علی با چه کشته شد؟» کار کردند. این مقاله کاملاً علمی است و در مهمترین مجله علمی پژوهشی با نام «رویال» که سلطنتی هم هست، چاپ شده است.

وی افزود: با توجه به اینکه این محققان گزارش‌های کالبدشکافی در اختیار نداشتند، مصاحبه‌های افرادی از شیعه و سنی را در کنار هم قرار داده‌اند و در آن مقاله اثبات کرده‌اند که امام حسن (ع) با سم جیوه به شهادت رسیده است که از مهلک‌ترین سموم است. این محققان کاملاً این موضوع را بررسی کرده‌اند و بررسی‌های آن‌ها هیچ ربطی به جهان اسلام و تشیع نداشته است. کار این مجموعه اصلاً پرداختن به پروژه‌های پزشکی قانونی تاریخی است به طوری که قبلاً مقاله‌ای درباره چگونگی کشته شدن ناپلئون بناپارت نیز نوشته بودند.

ملکوتی تأکید کرد: این مجله زیر نظر آکادمی BAFS چاپ شده که شریک فطرس مدیا در تولید این فیلم هم بوده است. BAFS آکادمی علوم پزشکی انگلستان است. پایه محتوایی مستند «بازخوانی یک ترور بیولوژیک» هم همین مقاله است که با مشارکت نویسندگان این مقاله تولید شده است. استاد دانشگاه اسلام شناسی دانشگاه آکسفورد، رسول جعفریان استاد تاریخ دانشگاه تهران و… در این مستند حضور دارند و راوی آن هم استاد ناصر طهماسب است. بخشی از این مستند در ترکیه، بخشی در انگلستان و بخشی در ایران تصویربرداری شده است.

ما با دو سه مجموعه‌ای که درگیر این مقاله بودند مکاتبه کردیم از جمله همین مجله، خود آکادمی و دانشگاهی که این تحقیق در آنجا انجام شده است. این مجموعه انگلیسی مقرر کرد اگر با یک نگاه علمی نه نگاه تبلیغاتی در مستند شما به موضوع پرداخته شود، ما حاضر به مشارکت هستیم و لوگوی خود را به عنوان مشارکت‌کننده می‌دهیم وی گفت: این مجموعه با نگاه ایدئولوژیک تحقیقات انجام نمی‌دهد و مقالات را نمی‌نویسد، بلکه با یک نگاه تخصصی دست به این کار می‌زند. در واقع برای این محققان اصلاً مهم نبوده که امام حسن (ع)، امام دوم شیعیان است بلکه آن‌ها درباره کسانی که در طول تاریخ با سم و به‌صورت بیولوژیک کشته شده و در عین حال شخصیت‌هایی مهم و تأثیرگذار بوده‌اند، تحقیق می‌کنند. این موضوع برای ما از این منظر اهمیت دارد که می‌تواند پاسخگوی طرح برخی شبهات باشد.

ملکوتی اظهار کرد: این گروه تحقیقاتی برای اثبات موضوع این ترور، از روایات مشترک شیعه و سنی استفاده کرده است، یعنی هم از شخصیتی مانند ابوالفرج اصفهانی استفاده کردند که سنی است هم از بزرگان شیعی؛ در واقع روایت‌های ۲ طرف را مدنظر قرار داده‌اند.

مدیر اجرایی فطرس مدیا درباره این مرکز نیز توضیح داد: فطرس مدیا یک مجموعه کاملاً مستقل است که توسط یک سری جوانان شیعه مدیریت می‌شود و از لحاظ فکری و نه از لحاظ مالی نزدیک به آیت‌الله سیستانی است درواقع بانیان و خیرینی هستند که از این مجموعه حمایت می‌کنند تا اندیشه‌ها و اهداف این مجموعه جلو برود. ما با دو سه مجموعه‌ای که درگیر این مقاله بودند مکاتبه کردیم از جمله همین مجله، خود آکادمی و دانشگاهی که این تحقیق در آنجا انجام شده است. این مجموعه انگلیسی مقرر کرد اگر با یک نگاه علمی نه نگاه تبلیغاتی در مستند شما به موضوع پرداخته شود، ما حاضر به مشارکت هستیم و لوگوی خود را به عنوان مشارکت‌کننده می‌دهیم. البته این مجموعه هیچ کمک مالی‌ای نکرد و فقط مشارکت معنوی و حرفه‌ای داشت به این صورت که تمام اسناد و موارد فنی را در اختیار ما گذاشت.

ملکوتی در پایان بیان کرد: امروز در دنیای پیرامون با موضوعی به نام فوبیا مواجه هستیم. این فوبیا هراس ترجمه می‌شود ولی معنایی غیر از ترس دارد. ترس از چیزهایی می‌آید که وجود دارد و ما از آنها می‌ترسیم ولی فوبیا از چیزهایی که می‌آید که وجود ندارد. این فوبیا نسبت به جریانات فکری شیعه و جهان اسلام وجود دارد. امروز حتی خود جوانان ما از جریانات فکری شیعی هراس و فوبیا پیدا کرده‌اند که ناشی از عدم آگاهی و شناخت از اعتقادات خودمان است. طبق آماری که اتحادیه اروپا جمع‌آوری کرده در مناطقی که جمعیت مسلمان بیشتر است فوبیا از اسلام کمتر از مناطقی است که اسلام کمتر است. یعنی آن‌ها می‌بینند که همه مسلمانان آدمکش نیستند. ساخت این مستندهای تاریخی آن هم به زبان علمی می‌تواند مفید باشد.