فرصت شورای صنفی اکران برای رونمایی از فهرست نهایی فیلم‌های اکران نوروز ۹۸ در حالی رو به پایان است که برخی فیلمسازان خبر از حذف آثار خود به‌دلیل عدم حضور در جشنواره فجر می‌دهند. نوبت اکران فیلم‌های سینمایی یکی از مهمترین و پرچالش‌ترین مباحث در سینمای ایران محسوب می‌شود و صاحبان آثار سینمایی برای اینکه […]
فرصت شورای صنفی اکران برای رونمایی از فهرست نهایی فیلم‌های اکران نوروز ۹۸ در حالی رو به پایان است که برخی فیلمسازان خبر از حذف آثار خود به‌دلیل عدم حضور در جشنواره فجر می‌دهند.
نوبت اکران فیلم‌های سینمایی یکی از مهمترین و پرچالش‌ترین مباحث در سینمای ایران محسوب می‌شود و صاحبان آثار سینمایی برای اینکه بتوانند فروش خوبی در گیشه داشته باشند، به دنبال بهترین زمان اکران برای آثار خود هستند. مهمترین نوبت اکران در سینمای ایران که معمولاً پرفروش‌ترین فصل سینما نیز به شمار می‌رود، اکران نوروزی است؛ فرصتی که می‌توان گفت اکثر سینماگران برای بهره‌مندی از آن به تکاپو می‌افتند.
حواشی و کشمکش‌ها بر سر اکران نوروزی معمولاً یک ماه قبل از پایان سال آغاز می‌شود و معمولاً هم بسیار خبرساز می‌شود، اما امسال با سال‌های دیگر شرایط اندکی متفاوت بود، درواقع حاشیه و جنجال اکران‌های نوروزی درست قبل از آغاز سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر آغاز شد؛ بعد از ثبت‌نام فیلم‌ها برای حضور در این دوره از جشنواره.
واکنش دبیر جشنواره به قهر فیلمسازان؟
با توجه به اینکه سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر، با اعلام رسانه‌ای برخی فیلمسازان مبنی‌بر بی‌تمایلی به حضور در جشنواره کلید می‌خورد، این شائبه پیش آمد که کارگردانان در تلاش هستند تا فیلم‌های خود را خارج از فرآیند انتخاب و پذیرش برای حضور در جشنواره فجر، برای اکران نوروزی آماده کنند و ترجیح می‌دهند تا با نمایش در جشنواره فرصت دیدن شدن فیلم خود را نسوزانند.
همین مساله سبب شد تا برخی مدیران سازمان سینمایی و در رأس آن‌ها ابراهیم داروغه‌زاده دبیر سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر و معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی نسبت به این امر واکنش نشان دهند و در همین مقطع بود که زمزمه «شرط حضور در جشنواره برای راه‌یابی به اکران نوروزی» در میان اهالی سینما درگرفت.
ابراهیم داروغه‌زاده بعدتر هم در مصاحبه‌ای با بولتن رسمی جشنواره سی‌وهفتم فیلم فجر موضع خود را شفاف‌تر تشریح و اعلام کرد: «سیاست سازمان سینمایی این است که فیلم‌هایی که در جشنواره فیلم فجر نمایش داده شده‌اند و مورد استقبال قرار گرفته‌اند، در مرحله اکران هم از امکانات بهتری نسبت به سایرین برخوردار باشند. به نظر من این سیاست درستی است که البته مطمئناً در مرحله عمل با بررسی و تعامل بیشتر با سینماگران و صاحبان آثار انجام خواهد شد.»
بازگشت به یک سیاست قدیمی؟
شرط «حضور در جشنواره فجر» برای راه‌یابی به چرخه اکران البته قدمتی دور دارد و در سال‌های دهه ۶۰ و ۷۰ فیلم‌های سینمایی برای به‌دست آوردن امکان دیده شدن بر پرده سینماها، ناگزیر از عبور از ویترین جشنواره فجر بودند. سیاستی که البته بعدها آرام‌آرام به فراموشی سپرده شد.
برخی از کارگردانان اعلام کرده‌اند سازمان سینمایی «اولویت» را به «شرط» تغییر داده و تنها آثاری می‌توانند در نوروز ۹۸ نمایش داده شوند که حداقل فرم حضور در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر را تکمیل کرده باشند این اما اولین باری است که حضور در جشنواره فیلم فجر، اولویتی برای اکران نوروزی محسوب می‌شود. طی سال‌های گذشته این اولویت تنها شامل حال فیلم‌هایی می‌شد که توانسته بودند سیمرغ بهترین فیلم از نگاه مخاطبان را دریافت کنند و این توافق میان همه به‌وجود آمده بود که این آثار باید بتوانند بدون واسطه در لیست اکران نوروزی قرار بگیرند.
اما داستان به اینجا ختم نشده و به نظر می‌رسد امسال شرایط اندکی متفاوت از قبل است. شرایطی که حضور همزمان ابراهیم داروغه‌زاده در مقام دبیری جشنواره و معاونت شورای ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی (و البته رئیس شورایعالی اکران) شائبه‌ها و ابهامات درباره آن را دوچندان کرده است.
با تمام شدن جشنواره سی‌وهفتم فیلم فجر و انتشار لیست ۲۱ فیلمی که برای اکران نوروزی درخواست داده بودند، موج جدیدی از حواشی و گمانه‌زنی در فضای مجازی درباره سرانجام فیلم‌های متقاضی اکران نوروزی به راه افتاد. برخی از کارگردانان که تمایل داشتند فیلمشان در نوروز ۹۸ اکران شود، اعلام کرده‌اند سازمان سینمایی «اولویت» را به «شرط» تغییر داده است و تنها آثاری می‌توانند در نوروز ۹۸ نمایش داده شوند که حداقل فرم حضور در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر را تکمیل کرده باشند، این امر سبب شد برخی سینماگران نسبت به این تصمیم اعتراض کنند.
مدیران سینما «خواب‌نما» شده‌اند!
حامد محمدی کارگردان فیلم «چهارانگشت» به‌عنوان یکی از فیلم‌های کمدی غایب در جشنواره فیلم فجر که از شانس بالایی برای ورود به چرخه اکران نوروز ۹۸ برخوردار است، در گفتگو با سینما خراسان درباره شنیده‌های خود گفت: فیلم «چهار انگشت» بعد از ۶ ماه با اصلاحیه‌های فراوان پروانه ساخت گرفت و در نهایت ۶ ماه قبل هم با دریافت یک صفحه ممیزی بالاخره پروانه نمایش گرفت. حتی تیزر و آنونس فیلم هم آماده بود اما به ما اعلام کردند که نمی‌توانید آن را در نوروز اکران کنید.
وی با انتقاد شدید از برخورد اینچنین با فیلم خود ادامه داد: توجیه آقایان مدیران که یک باره و خیلی بامزه خواب نما شده‌اند و قاعده ٢٠ ساله سینما را یک شبه تغییر داده‌اند، این است که شرط اکران نوروزی فقط پر کردن فرم جشنواره فجر است و حالا اگر فیلم به جشنواره نرسیده یا رد شده مسأله‌ای ندارد. این در حالی است که چنین قانونی در ٢٠ سال اخیر وجود نداشته است.
محمدی تاکید کرد: مدیران ارشاد مدام یادشان می‌رود که سینمای ایران کم مساله ندارد و با این تصمیم‌های ناگهانی و گاه منافقانه که برای سینما می‌گیرند، فقط خودشان را خسته و مسخره می‌کنند. به نظر می‌رسد توقیف‌های نامحترمانه و سلیقه‌ای وزارت ارشاد کم بود که حالا توقیف‌های محترمانه فیلم‌ها هم دارد به عملکرد مدیران مدعی اضافه می‌شود.
حضور در فجر؛ اولویت است نه شرط
محمدرضا فرجی مدیرکل سینمای حرفه‌ای ۱۶ دی ماه ۹۷ در خبری که توسط روابط عمومی سازمان امور سینمایی و سمعی بصری منتشر شده بود، اعلام کرده بود: «فیلم‌هایی که در جشنواره فیلم فجر متقاضی بودند اولویت اکران نوروزی را خواهند داشت.»
محمدرضا فرجی: فیلم‌هایی که در جشنواره فیلم فجر حضور داشته‌اند در اولویت اکران قرار دارند و این به معنای حذف دیگر فیلم‌ها از لیست اکران نیست پیرو حواشی اخیر و شکل‌گیری این شائبه که بحث «اولویت داشتن فیلم‌های حاضر در جشنواره» تبدیل به «شرط حضور» و به تبع «حذف فیلم‌های غایب در جشنواره از چرخه اکران نوروز» شده است، محمدرضا فرجی در پاسخ به پیگیری سینما خراسان، باردیگر تاکید کرد؛ «برای انتخاب فیلم‌های نوروزی شرط حضور در سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر گذاشته نشده است» و توضیح داد: فیلم‌هایی که در جشنواره فیلم فجر حضور داشته‌اند در اولویت اکران قرار دارند و این به معنای حذف دیگر فیلم‌ها از لیست اکران نیست.
وی در پاسخ به شایعه منتشرشده در فضای مجازی درباره تبانی و اطلاع برخی فیلمسازان برای لحاظ شدن این شرط و تکمیل فرم حضور در جشنواره در دقیقه ۹۰ هم، گفت: چنین امری را تکذیب می‌کنم، اما تاکید می‌کنم که پیش از این نیز بحث ارزشگذاری جشنواره فیلم فجر دنبال می‌شد و برای فیلم‌هایی که در این جشنواره حضور داشتند، اولویت‌های اکران در نظر گرفته می‌شد.
فرجی تأکید کرد: نباید فراموش کرد که اکران نوروز از اهمیت بسیاری برخوردار است و صاحبان آثار همه تلاش خود را می‌کنند تا به هر طریقی که شده در اکران نوروز قرار گیرند و فیلم‌های حاضر در جشنواره برای استفاده از این امکان شانس بالاتری دارند.
کدام فیلم‌ها با چالش مواجه می‌شوند؟
مجادله رسانه‌ای بر سر تصمیم‌گیری نهایی شورای صنفی همچنان ادامه دارد و روز گذشته اعلام شده که این شورا هنوز به ترکیب نهایی اکران نوروز ۹۸ نرسیده است.
بنابر آخرین اعلام رسمی که از سوی علی سرتیپی به‌عنوان سخنگوی شورای عالی اکران صورت گرفته است، در حال حاضر فیلم‌های «ایکس لارج» به کارگردانی محسن توکلی، «تگزاس ۲» به کارگردانی مسعود اطیابی، «زیرنظر» به کارگردانی مجید صالحی، «شبی که ماه کامل شد» به کارگردانی نرگس آبیار، «غلامرضا تختی» به کارگردانی بهرام توکلی، «پیشونی سفید ۳» به کارگردانی سیدجواد هاشمی، «دیدن این فیلم جرم است» به کارگردانی رضا زهتابچیان، «متری شیش و نیم» به کارگردانی سعید روستایی، «زندانی‌ها» به کارگردانی مسعود ده‌نمکی، «رحمان ۱۴۰۰» به کارگردانی منوچهر هادی، «ژن خوک» به کارگردانی سعید سهیلی، «سامورایی در برلین» به کارگردانی مهدی نادری، «چهار انگشت» به کارگردانی حامد محمدی، «تیغ و ترمه» به کارگردانی کیومرث پوراحمد، «درخونگاه» به کارگردانی سیاوش اسعدی و «به دنیا آمدن» به کارگردانی محسن عبدالوهاب، ۱۶ فیلمی هستند که شانس برابر برای حضور در اکران نوروزی را دارند
از میان این آثار اما تنها ۶ فیلم «شبی که ماه کامل شد»، «غلامرضا تختی»، «دیدن این فیلم جرم است»، «متری شیش و نیم»، «تیغ و ترمه» و «درخونگاه» در جشنواره سی‌وهفتم حضور داشته‌اند و در صورت جدی شدن «شرط حضور در فجر» احتمالاً ۱۰ فیلم دیگر با چالش جدی مواجه خواهند شد.
Δ