جشنواره فیلم کوتاه، دستاوردی که باید از نگاه محافظه‌کارانه دور بماند

یک کارگردان فیلم کوتاه عقیده دارد که تأییدیه اسکار برای جشنواره فیلم کوتاه تهران باعث توجه بیشتر به جایگاه آن در جهان و دقت بیشتر در کیفیت اجرایش می شود اما باید مراقب بود از نگاه محافظه کارانه دور بماند.

به گزارش روز یکشنبه سینما خراسان به نقل از ایرناپلاس، اواسط تیرماه امسال بود که مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران از پذیرش جشنواره فیلم کوتاه تهران به عنوان یکی از دروازه‌های ورود به آکادمی اسکار خبر داد.

سیدصادق موسوی در نشستی در این‌باره چنین گفت: «مهمترین جایزه سینمای جهان جایزه‌ای است که آکادمی علوم و هنرهای تصویری متحرک اهدا می‌کند و تخمین زده می‌شود یک میلیارد نفر به شکل زنده مراسم اسکار را می‌بینند، ما هم هر سال نماینده‌ای را به این رویداد معرفی می‌کنیم. این رویداد در بخش کوتاه هم مکانیزم خود را دارد. جشنواره فیلم‌های کوتاه تهران حالا از آن دسته جشنواره‌هایی است که از نظر اسکار رویدادی معتبر شناخته می‌شود.»

وی در ادامه درباره چگونگی راهیابی آثار کوتاه به اسکار افزود: «هر فیلمی که بتواند جایزه بزرگ جشنواره ما را اخذ کند به‌صورت مستقیم به اسکار معرفی می‌شود. از این پس هر ساله ما باید به اسکار اعلام کنیم کدام فیلم، موفق به اخذ این جایزه شد. همین حالا که پلتفرم‌های بزرگ در دنیا هستند، به محض اینکه یک فیلم در این جشنواره شرایط حضور در اسکار را دریافت کند در سطح آن پلتفرم‌ها هم قرار می‌گیرد اما باعث تاسف است که برخی فیلمسازان خوب ایرانی پیش از این حاضر نبودند اولین نمایش فیلمشان در جشنواره فیلم کوتاه تهران باشد، ولی حالا دیگر می‌توانند این کار را کنند.»

اینک در آستانه برگزاری جشنواره فیلم کوتاه تهران هستیم که قرار است برای اولین بار در تاریخ سینمای ایران به عنوان رویداد مورد تایید آکادمی اسکار در این ماه برگزار شد. به همین منظور تاثیر این اتفاق مهم سینمایی را در برگزاری جشنواره امسال و کیفیت آثار ساخته شده و همچنین عملکرد فیلمسازان این حوزه ارزیابی می‌کنیم.

با بهرام ارک که علاوه بر ساخت فیلم کوتاه و دریافت جوایز بین‌المللی همراه با برادرش با فیلم بلند سینمایی هم در سی‌و هشتمین جشنواره فیلم فجر حضور داشتند به گفت‌وگو پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.

دستاوردی که باید عاری از نگاه محافظه‌کارانه باشد ‌

ایرناپلاس: تاییدیه اسکار (اسکار کوالیفاید) چه تاثیراتی بر تحوالات جشنواره فیلم کوتاه، محتوای آثار و جایگاه آن در کشور دارد؟

بهرام ارک: اتفاق خوبی است و به نوعی آشتی بین المللی صورت می گیرد. در چنین مجمع فرهنگی همه ما فیلمساز هستیم. هنر همواره بین مللِ مختلف راهگشا بوده است. اما باید مراقب باشیم از این به بعد به گونه ای نشودکه به فیلم‌هایمان نگاه محافظه‌کارانه داشته باشیم.

به عبارت دیگر نباید به عنوان تایید یک فیلم ملی برای حضور در اسکار از فیلمسازان بخواهند که فیلم‌هایی به شدت محافظه کارانه بسازند. به همین دلیل نباید نگاه محافظه کارانه ایجاد شود اما از این نظر که مجامع بین‌المللی درگاهشان را به جشنواره فیلم کوتاه باز می‌کنند و با توجه به اهمیت این جشنواره خرسندم.

ایرناپلاس: تاییدیه اسکار چگونه می‌تواند بر شکوفایی استعدادهای داخلی کشور تاثیرگذار باشد؟

ارک: فیلمسازان فیلم کوتاه همواره خلاق و جسور بوده‌اند به همین دلیل تاکید می‌کنم اگر مشکلی وجود داشته باشد از سمت مدیران جشنواره است نه خود فیلمسازان. اهالی فیلم کوتاه به اندازه کافی به جشنواره‌های مختلف می‌روند و در حال حاضر هم ورود به اسکار برایشان باز شده است.

باید این را در نظر داشته باشیم که مدیران جشنواره چگونه فکر می‌کنند در واقع مدیران جشنواره نباید نگران این باشند که خلاقیت را فدای نگاه محافظه‌کارانه‌شان کنند.

باید به خلاقیت فیلمسازان احترام بگذارند و تلاش کنند که خلاقیت‌ها از بین نرود به عبارت دیگر این خلاقیت‌ها را فدای نگاه ملی‌مان نکنیم که متاسفانه بارها در انتخاب فیلم بلند برای اسکار این اتفاق افتاده است.

باید مراقب بود که چنین نگاه‌هایی به فیلم‌های کوتاه تسری پیدا نکند. اگر چنین باشد فیلمسازان فیلم کوتاه ما نگران می‌شوند و سعی می‌کنند محافظه کارانه تر فیلم بسازند که به روحیه جسور فیلمسازان آسیب وارد می‌کند.

تاییدیه اسکار اتفاق خوبی که باید حمایت شود

ایرناپلاس: جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به‌عنوان یکی از دروازه‌های راه‌یابی آثار به جشن سالانه «اسکار» شناخته شد، چگونه باید از فعالان حوزه برای ورود به این عرصه ها باید حمایت شود؟

ارک: اگر در جشنواره، فیلمی برنده شده و تاییدیه اسکار گیرد باید پخش‌کننده خوبی با آن ارتباط برقرار کرده تا بتواند آن آثار را در دنیا پخش کند. باید نگهدار فیلم باشد و از رسانه‌ها، خبرگزاری‌ها و پخش‌کننده‌ها و اتفاقاتی که فیلم را معرفی می‌کند، کمک بگیرند.

تاییدیه اسکار اتفاق خوبی است اما نه در صورتی که به عنوان یک تیک آبی دیده شود که فیلم کوتاه هم به لیست اسکاری‌ها رفته و فقط به عنوان یک چالش خبری و اتفاق مثبتی قلمداد شود که در واقع این نگاه به کار ما نمی‌آید.

باید جشنواره درگاهش را باز کرده و مراقب باشد فیلم‌ها را در مجامع بین‌المللی معرفی کند. اگر این اتفاقات بیافتد مسلما امر مهمی رخ داده است. این حمایت‌ها ابتدا باید از سمت مدیر انجمن و دبیران جشنواره فیلم کوتاه اتفاق افتاده و پایه را غلط نگذارند.

اگر از الان پایه غلط گذاشته شود تا آخر به همین منوال خواهد بود. باید نگاه محافظه کارانه را کنار گذاشته چون فیلمسازان خلاق ما دوست دارند در مجامع بین‌المللی بدرخشند. تاییدیه اسکار جشنواره فیلم کوتاه تهران اتفاق و فرصت بسیار خوبی است و نباید هدر داده شود.

باید رسانه‌ها و فیلمسازان آن را به نوعی به مسئولان، برگزارکنندگان و سیاستگذاران جشنواره منتقل کنند زیرا در زمینه فیلم بلند این اتفاق افتاده است.

اولین مساله آن است که مدیران جوان در این کسوت نگاه کهنه نداشته باشند. کسانی که سیاست‌ها را اتخاد می‌کنند باید توجه کنند که نگاه ملی این نیست که در فیلم در مورد غم و مسائل و مشکلات جامعه گفته نشود. بلکه باید گفت‌وگویی اتفاق افتد.

برای اینکه فیلم کوتاه در مجامع بین‌المللی موفق شود، نقادان و رسانه‌هایی چون هالیوود ریپورتر و … نقدهایی می‌نویسند و زمانی که فیلم را برای داوران آکادمی اکران می‌کنند، باعث می‌شود فیلم دیده شود و درباره فیلم گفت‌وگوی جهانی شکل گرفته و در واقع ریتینگ فیلم از نظر نقد هنری بالا رود.

مهم این است که داورها قبل از اینکه فیلم را ببینند نام فیلم به گوششان رسیده باشد که این فیلم جایزه گرفته و اسکار کوالتی شده است. رسانه‌ها، خبرگزاری‌ها و ما فیلمسازان باید این اتفاق را فرخنده بدانیم اما نگذاریم با پایه‌گذاری غلط به جلو برود و خلاقیت‌های فیلمساز با نگاه محافظه‌کارانه کشته شود.

نسل‌هایی که فیلم کوتاه می‌سازند بعدها کارگردانان فیلم بلند می‌شوند از این رو نباید کاری کرد محافظه‌کارانه گام بردارند. در این صورت برای فیلم‌های بلند هم اتفاقات خوبی نمی‌افتد و تنها به ساخت آثاری که مورد قبول عده‌ای باشد دست می‌زنند.

البته معتقدم فیلم نباید بدون هیچ دلیلی سیاه‌نمایی کند، اصلا موافق جشنواره‌زدگی نیستم. اما موافق این هم نیستم که جشنواره‌ای به فیلمساز دیکته کند. نباید به جشنواره‌ها چنین اجازه‌ای داد.

تربیت فیلمسازان جسور و خلاق در یک عرصه

ایرناپلاس: نقش کارگردانان فیلم کوتاه را بر سینمای کشور و کیفیت و گیشه آثار سینمایی بلند چگونه ارزیابی می‌کنید؟

ارک: فیلمسازان عرصه فیلم کوتاه بسیار خلاق و جسور هستند. بسیاری از کارگردانان فیلم بلند نهال و پرورششان از بستر فیلم کوتاه شکل می‌گیرد. اگر برخی از کارگردان‌ها را می‌بینید که در ساخت فیلم بلند درخشان هستند از آن رو است که در عرصه فیلم کوتاه درخشان بوده‌اند. اگر از ابتدا بروند و فیلم بلند بسازند، تنها در گیشه موفق می‌شوند.

قواعد گیشه هم مشخص است که فروش فیلم برای پخش‌کننده‌ها بسیار مهم است. پخش‌کننده‌هایی که فقط به عنوان صنعت به سینما نگاه می‌کنند. یعنی فیلمساز همیشه طرف هنر و پخش‌کننده طرف صنعتش است. اگر در ابتدا با فیلم کوتاه آغاز کنند، هنر فیلمساز تقویت می‌شود و آن نهالِ درخت تنومند می‌شود و فیلم در کنار اینکه می‌تواند بفروشد، هنرش را هم حفظ می‌کند.

نهال