همه مدیون خراسان هستیم / لزوم جایگزینی عروسکهای محلی با غربی

رییس اتحادیه بین المللی نمایشگران عروسکی ایران گفت: خراسان مایه افتخار ایران زمین بوده است و همه مدیون خراسان هستیم، لازم است با بهره گیری از فرهنگ تمدنی و کهن این سرزمین عروسکی های محلی را بازشناسی و آنها را جایگزین عروسکهای غربی برای کودکانمان کنیم.

اردشیر صالح پور روز جمعه در آیین ایجاد نمایندگی اتحادیه بین المللی نمایشگران عروسکی ایران در موسسه هنرهای نمایشی شمایل مشهد با بیان شعری از حافظ که “در خیال این همه لعبت به هوس می بازم، او که صاحب نظری است، نام تماشا ببرد” افزود: به گمان من در این شعر به تمام عناصر هنر نمایش و عروسکی به صراحت اشاره شده است، اشعار حافظ نشان می دهد که ادبیات ما آیینه و تجلی گاه هنر نمایش عروسکی بوده و ما از همان ابتدا از این موهبت بهره برده ایم.

وی فانتزی یا خیال را مبنای هنر دانست و گفت: هر حقیقتی در جهان با خیالی تجلی پیدا می کند و این همه لعبت یکی از واژگانی است که پیش از این در ادبیات ایران به عروسک اطلاق می شده و در اشعار شاعرانی مانند نظامی آشکار است.

وی اظهار داشت: هستی شناسی ایران، ادبیات است و هیچ سرزمینی به اندازه ایران شاعر به خود ندیده است، ما هر چه داشتیم در شعر ریختیم، درست است که ما درام به آن معنای یونانی نداشتیم اما شعر در دوره های مختلف تاریخی ایران تجلی پیدا کرده است، فلسفه ما در شعر است، وقتی شعر مولانا می خوانید، با فلسفه از منظر شعر آشنا می شوید، افزون بر این شعر ابعاد علمی، تجسمی و نگارگری نیز دارد.

رییس اتحادیه نمایشگران عروسکی ایران تاکید کرد: ادبیات را باید جدی گرفت، پایه هستی شناسی و شناخت شناسی جهان بویژه جهان ایرانی با شعر است و این شعر به شناخت بیشتر ما کمک می کند.

صالح پور یکی از اهداف تشکیل یونیما را اتخاذ رویکردی نسبت به فرهنگ کهن، سنتی، محلی و ملی دانست و گفت: جهان غرب عروسکها و شیوه های مختلفی دارد اما ما به دنبال آن هستیم که عروسک خود را تعریف کنیم و به جستجوی آن باشیم و از این باب یکی از رویکردهای ما در یونیمای ایران رفتن به سراغ عروسکهای محلی است.

وی اظهار داشت: ادبیات ایرانی نشان می دهد که عروسک از دیرباز در فرهنگ ایران شناخته شده بوده و با معاریف و مواریث آن آشنا بوده ایم، متاسفانه عروسکهای محلی و ایرانی فراموش شده اند و عروسکهای باربی، بتمن، بن تن و شرک و سایر عروسکهای غربی جای آن  را گرفته اند، در حالی که ما خود عروسک داریم و باید به دنبال بازشناسی آنها باشیم.

رییس اتحادیه بین المللی نمایشگران عروسکی ایران گفت: یونیما معادل اتحادیه بین المللی نمایشگران عروسکی ایران، تشکیلاتی است که در سال ۱۹۲۹ در پراگ تاسیس شد و بیش از ۹۱ سال از فعالیت آن می گذرد، این تشکیلات به دنبال ایجاد صلح و تفاهم فرهنگی، فارغ از هر گونه تعصب و تفاوتهای مذهبی و سیاسی و نژادی و غیره تحت اهداف حقوق بشر و وابسته به یونسکو است.

صالح پور عروسک را رسانه صلح و دوستی دانست و گفت: می خواهیم تفاهم و تعاملات فرهنگی را با جهان برقرار کنیم که در این راستا عروسک یک واسطه خیلی قدیم و کهن است که همراه کودکی و همراز بزرگسالی بوده و نسبتی با کودکی ما دارد، مبنای عروسک صلح و مهربانی است که در جهان به همین نماد شناخته می شود.

وی زمان تشکیل یونیما در ایران را سال ۱۳۶۸ ذکر و بیان کرد: هم اینک یونیما در ۱۶ استان کشور نمایندگی دارد و امروز هفدهمین نمایندگی خود را در خراسان رضوی ایجاد می کند تا بستری برای فعالیتهای هنری عروسکی و پژوهشی باشد.

رییس اتحادیه بین المللی نمایشگران عروسکی ایران گفت: اگر مثلثی با سه وجه پژوهش، آموزش و آفرینش را در نظر بگیریم، یونیما بستری برای این مثلث سه وجهی است، می توان همایش، انتشارات، جشنواره، هم اندیشی، رونمایی کتاب و بسیاری از رویدادهای فرهنگی را حول این مثلث برگزار کرد.

وی خاطر نشان کرد: در شاهنامه فردوسی با ابرقهرمانی به نام رستم مواجه می شویم که نماد سرافرازی و دلاوری است، رستم هیچ گاه به فکر جاه و مقام نبود و هرگز برای رسیدن به سلطنت تلاشی نکرد اما برای حفظ کیان این میهن افتخار و دلاوری کرد و جان خود را به مخاطره انداخت اما رستم هم زمانی کودک بود، در زمان تولد که به صورت غیرطبیعی از مادر زاده شد، عروسکی به اندازه او می دوزند و آن را سوار بر اسب می کنند تا خبر زاده شدنش تا مازندران برود.

وی اظهار داشت: با بازشناسی این عروسکهای کهن می خواهیم به کودک امروز ایرانی بگوییم که عروسک رستم هم می تواند در کنار عروسکهای غربی مانند اسپایدرمن، بت من و بن تن و غیره قرار بگیرد، تحقق این مهم از طریق انتشار فراخوانی برای برگزاری جشنواره بازشناسایی عروسکها و معرفی آنها قابل انجام است که خراسان رضوی با توجه به جنبه های حقیقی و حقوقی که دارد می تواند میزبان برگزاری این جشنواره باشد.

رییس اتحادیه بین المللی نمایشگران عروسکی ایران گفت: معرفی عروسکهای منتخب این جشنواره در اسفندماه امسال انجام می گیرد و برای عروسک اول تا سوم هدایای نقدی در نظر گرفته شده است که موسسه هنرهای نمایشی شمایل به عنوان نمایندگی رسمی یونیما در خراسان رضوی محل برگزاری این جشنواره خواهد بود.

وی ادامه داد: در راستای جلب همکاری و مشارکت نهادهای فرهنگی و اساس نامه یونیما، این نهاد می تواند نخستین پیوند خود را با اداره کل آموزش و پرورش و سپس با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، حوزه هنری، سازمان فرهنگی شهرداری و هنرمندان عروسکی داشته باشد.

رییس اتحادیه بین المللی نمایشگران عروسکی ایران گفت: خراسان رضوی با توجه به استعدادهای هنری و سبقه فرهنگی خود می تواند بزودی زمینه ساز بروز افتخارات ملی و بین المللی باشد و محلی برای برگزاری رویدادهای بین المللی باشد.

وی افزود: یونیمای مشهد با توجه به هم مرزی خراسان با کشورهای آسیای میانه و غرابت فرهنگی می تواند فعالیتهای خود را در حوزه فرامرزی گسترش دهد.

استقبال آموزش و پرورش از توسعه نمایش عروسکی

رئیس اداره فرهنگی هنری، اردوها و فضاهای پرورشی اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی نیز در این مراسم گفت: این نهاد در حوزه کمی و کیفی در بخش هنرهای نمایشی فعالیت دارند و بسیاری از هنرمندان کنونی این بخش فعالیت هنری خود را از مدرسه آغاز کردند.

احمدرضا افشاری ضمن اظهار همکاری مشترک با موسسه هنرهای نمایشی شمایل افزود: نمایش عروسکی به عنوان یکی از شاخه های هنرهای نمایشی در مدارس سراسر کشور با استقبال قابل توجهی از سوی دانش آموزان همراه بوده و هر ساله دانش آموزان خراسان رضوی در جشنواره های مختلف عروسکی، فرهنگی و هنری بویژه جشنواره کودک و نوجوان همدان حضور پررنگی دارند و رتبه دار هستند.

وی بیان کرد: آموزش و پرورش خراسان رضوی هم در حوزه تولیدات نمایشی برای مربیان و دانش آموزان فعال بوده و حاضر به همکاری با موسسه هنرهای نمایشی شمایل در قالب اخذ تفاهم نامه است.

این مسئول در اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی گفت: برگزاری هفته سرود و نمایش کشور به خراسان رضوی واگذاری شده است لذا با همکاری موسسه شمایل می توان در بخش نمایش عروسکی اتفافات خوبی رقم زد.