بررسی غلط‌های آوازی در ارسباران/ اشتباهاتی که آواز را جذاب کرد

به گزارش سینما خراسان به نقل از روابط عمومی فرهنگسرای ارسباران، سی و دومین نشست «آئین آواز» با قدردانی از استاد محمدباقر جعفری و اجرای چند برنامه با محوریت موسیقی لرستان در فرهنگسرای ارسباران تهران برگزار شد.

«بررسی غلط‌های مصطلح آوازی» موضوع اصلی نشست آئین آواز بود که جاوید عباسی فلاح، مسعود اعرابی و علی شیرازی به بیان نقطه نظرات خود در این زمینه پرداختند.

جاوید عباسی فلاح با اشاره به موقعیت جغرافیایی خاص ایران و اینکه همواره مورد تاخت و تاز کشورهای بیگانه قرارگرفته است، اظهار کرد: متأسفانه کلمات بیگانه در زبان محاوره بسیار به کار می‌رود و غلط‌های مصطلح در بیان به وفور شنیده می‌شود. به هر صورت غلط مصطلح گفتاری به اصطلاحاتی گفته می‌شود که با جاگذاری فتحه، کّسره عوض نمی‌شود و باید صحیح آن به کار رود همانند (چُنین وچِنان) وکلمات (پاییز، آئین) که همزه عربی دارند و در فارسی نباید به کار روند. غلط‌های مصطلح که معنی آنها با یک کّسره و فتحه عوض می‌شوند، همانندآخِر به معنی عاقبت، آخّر به معنی پایان وقّنا بی نیازی، قِنا به معنی صوت و آواز، مُهین اهانت کننده و مِهین به معنی بزرگترین، فّراق آسودگی، فِراق جدایی را از این دست شمرد.

علی شیرازی هم درباره غلط‌هایی که در محاوره تکرار می‌شوند، عنوان کرد: کلمه، گاهی یک معنی و یک مفهوم دارد در تعریف می‌گویند چه آدم خوبی است به جای آنکه بگویند چه فروشنده خوبی است (آدم اولین پیامبر و خاص است). وی خواهشا” که خواهش کلمه فارسی با تنوین عربی و کلماتی از این دست صحیح نیستند. به هر صورت ر تصنیف، شعر کلاسیک با حالات آهنگین و وزن دار به شعر کهن پهلو می‌زنند (چّشم وچِشم) و اینکه بیان ردیف کریمی و ردیف استاد دوانی و ردیف طاهرزاده غلط است و به جای آن بهتر است به مکتب‌های موسیقی اشاره شود.

مسعود اعرابی نیز عنوان کرد: در تاریخ آواز ایران صفحاتی که شنیده می‌شود غلط‌های بسیاری دارد ولی گاهی موجب جذابیت خوانندگی می‌شود و داشتن یک آنی در آواز غلط‌ها را می‌پوشاند. از نظر من غلط مصطلح باید در جای دیگری مورد بحث قرار گیرد. اگر برای آواز یک وظیفه وکارکرد صرفاً موسیقیایی در نظر بگیریم آن وقت کلام در مرحله بعد قرار می‌گیرد. من ترانه لُری را نمی‌فهمم اما از آن لذت می‌بردم. وقتی آواز را با کلام می‌دانیم جایش با کلمه عوض می‌شود و ما باید در خدمت معنا و کلام باشیم.

این پژوهشگر همچنین به وجود حکمت، فلسفه، حماسه، شعر نیمایی و شعر فروغ در آواز ایرانی اشاره کرد و گفت: ما ردیف را می‌خوانیم اما صرفاً انگار مناسکی را بدون تأثیرگذاری لازم اجرا کردیم. به هر حال ماندن در شکوه آوازی گذشته مثل گلپا و شجریان عکس خواسته آنهاست چرا که باید رویکرد جدید داشته باشیم. من بر این باورم باید رویکرد تک بعدی به هنر داشت. گرچه از سوی دیگر هم معتقدم مطالعه در زمینه شعر نو کم است و آوازخوان باید به تماشای گالری و فیلم و گوش کردن موسیقی دیگران بپردازد و نسبت مان را با هنر معاصر دریابیم و حتماً با پژوهش و کشف دریافت‌های جدید به آوازهای نو روی آوریم.

اجرای محمدباقرجعفری نیز با همراهی ایرج طیبی (ویولن)، حمیدرضا ناظریان (سنتور) و منصور باقری به همراه برگزاری آئین قدردانی از این استاد، اجرای آواز احمد بیرانوند و سجاد شوشتری، اجرای محمد ملاآقایی در دو بخش با قطعات محلی لری و سنتی با همکاری مختار فلاحی نوازنده کمانچه، امیر بیات نوازنده نی، آرین امیری نوازنده سنتور، فرهاد الماسی نوازنده تمبک بخش‌های دیگر سی و دومین نشست تخصصی آئین آواز بود.