به گزارش سینما خراسان، فارگیت با تبدیل کردن کلیشهی دوستدختر نمونه- یک بلوند خوشسیما که مورد تجاوز و قتل قرار میگیرد – به یک شکارچی بیامان انتقامجو، به این فیلم رنگ و بوی فمینیستی بخشید. در فیلم «ماده» شخصیت زن فیلم قصد دارد سرنوشتش را به دست بگیرد، اما این بار با خودش هم در جنگ است. فارگیت عناصر علمی-تخیلی را با وحشت جسمی ترکیب میکند و نشان میدهد که زنان چگونه در جبر دوگانهی جنسیت و بالا رفتن سن، گیر افتادهاند.
زیبایی و جوانی اهداف اصلی این فیلم به شمار میروند اما کارگردان دسیسههای احمقانه هالیوود و مزاحمت فیزیکی و روانی اجباری مردان را نیز هدف قرار میدهد. فارگیت فیلمش را با سبک مهیج همیشگیاش ساخته است.
نماهای با زاویه بسیار باز، نماهای نزدیک و پالت رنگی آدامسی به زبان تصویری سورئال و گاهی اوقات عجیب فیلم کمک میکند. موسیقی متن پرطنین رافرتی آهنگساز بریتانیایی، حس شوم مناسبی را به ویژه در لحظات آسیب دیدن جسم اضافه میکند.
فیلم «ماده» پر از اتفاقات مختلف است و در حالی که جاهطلبی آن قابل تحسین است، همه چیز به خوبی پیش نمیرود. داستانپردازی آن زیر بار زمان دو ساعت و بیست دقیقهای فیلم له میشود؛ صحنههایی به خصوص در میانه فیلم وجود دارند که به جای بازتاب هوشمندانه، به تکرار خستهکنندهای تبدیل میشوند. با این حال، بازیهای درخشان به ویژه از مور و کواید به حفظ هیجان تا پایان سرگرمکننده و موفقیتآمیز فیلم کمک میکند.
«ماده» از همان زمان اولین نمایشش در جشنوارهی کن ۲۰۲۴ تبدیل به اثری جنجالی شد؛ بسیاری دوستش داشتند و برخی به خاطر حجم بالای خشونتش ملامتش کردند. در سالهای اخیر فیلمهای ترسناک منتسب به زیرگونهی هراس جسمانی یا Body Horror، آثار مورد علاقهی کن نشینان بوده است. هراس جسمانی یا همان Body Horror زیرگونهای از ژانر وحشت است که با تغییرات خواسته یا ناخواسته در بدن آدمی سر و کار دارد و این تغییرات را به شکلی اغراق شده و وحشتناک به نمایش میگذارد.
اگر زیرگونهی هراس روانشناختی یا Psychological Horror Movies با تغییرات در روان و ذهن شخصیتها سر و کار دارد و از دل ترسهای ذهنی، دلهره و وحشت بیرون میکشد، در سینمای هراس جسمانی این ترس شکل عینیتری دارد و میتوان نشانههایش را در تغییرات مداوم و گاه بی پایان بدن دید. در واقع سازندگان فیلمهای این چنینی از ترس تغییر شکل بدن و بروز اتفاقات عجیب در درون آدمی به سمت نمایش پلشتیهای دیگری حرکت میکنند.
کورالی فارگیت کارگردان و نویسندهی فرانسوی که با دومین فیلم بلند خود به جشنواره کن ۲۰۲۴ آمده است، طرفدار تصاویر و نمادها برای رساندن سادهترین پیامها در فیلمهایش است. او از کارگردانهایی چون دیوید کراننبرگ، دیوید لینچ و جان کارپنتر به عنوان فیلمسازان الهامبخش خود یاد کرده است.
فارگیت مجذوب فیلمهایی است که خارج از قلمرو واقعیت میتوانند دنیای خود را بسازند؛ علاقه و طرز فکری که در فیلم «ماده» به خوبی نمود پیدا کرده است. «ماده» یک تمثیل فانتزی منزجرکننده از زنستیزی و شیانگاری بدن است که با وام گرفتن از فرانکنهایمر و کراننبرگ ساخته شده است.
این فیلم در مورد مشاغل موفق زنان در رسانهها و زندگی عمومی است که منوط به پنهان نگه داشتن نسخهی پیرتر و سطح پایینتر از خود است. اما برخلاف پرتره دوریان گری، این فیلم را نمیتوان به سادگی فراموش کرد، بلکه باید دائما برای مرورش بازگشت.
فارگیت انتقامی وحشتناک را برای یک مدیر اجرایی زنستیز رسانه به نام هاروی در نظر گرفته است، اما به شیوهای جالب، وحشت مورد نظرش را در ترس زنان از خود جوانتر و پیرترشان قرار میدهد. همه ما دهها بازسازی از داستان دکتر جکیل و مستر هاید دیدهایم، اما فارگیت با جسارت خلاقانهی خود آن را با زیر ژانر وحشت جسمی ترکیب میکند، او به شدت از صحنهی توهمزایی در فیلم «درخشش» (The Shining) الهام گرفته است، جایی که جک تورنس زنی جوان را در وان حمام در آغوش میگیرد، اما او را به شکل یک پیرزن بدجنس میبیند.
جدا از آن، تصاویر فارگیت یادآور جانور منهدمشده با چهرهی درهمپیچیده در فیلم «موجود» (The Thing) ساختهی جان کارپنتر، جشن خونین فارغالتحصیلی در «کری» (Carrie) و اعتیاد تبدیلشده به وحشت در «مرثیهای برای یک رویا» (Requiem for a Dream) است.
با فیلم «ماده»، فارگیت جایگاه خود را به عنوان یک فیلمساز فمینیست جسور که از ژانرهای افراطی برای نقد زنستیزی سیستماتیک استفاده میکند، بیش از پیش تثبیت میکند. اولین فیلم او در سال ۲۰۱۷، فیلم هیجانانگیز و خشن «انتقام» در تورنتو به نمایش درآمد و دومین فیلم بلند او «ماده» در بخش مسابقه کن نمایش داده شد و برنده ی جایزه ی بهترین فیلمنامه شد.
دو شخصیت اصلی، در کنار دنیس کواید که به طرز دلپذیری نفرتانگیز است، به جذب مخاطب کمک خواهند کرد اما «ماده» به ویژه برای مخاطبان فیلمهای نیمهشب جذاب خواهد بود، کسانی که المانهای پیچیدهی الهام گرفته از کراننبرگ را دوست خواهند داشت.
در نگاه اول «ماده» وسواس هالیوود به جوانی را محکوم میکند، اما فارگیت دائما عمیقتر میشود، نه تنها مضامین جانبی را بررسی میکند، بلکه شخصیت محوری جذابی را با یک معضل قابل ترحم خلق میکند. غیرممکن است که به دوران کاری دمی مور از طریق منشور الیزابت فکر نکنیم چرا که مور از دهه ۱۹۸۰ ستاره بود، اگرچه در سالهای اخیر نقشهای برجسته سینمایی نداشت ولی او هر دو احساس غم و طنز را به شکل زیرکانهای به نقش خود میآورد. آن هم با مسخره کردن سطحی بودن هالیوود، در حالی که اذعان میکند نگرشهای زنستیزانه در مورد زنان مسنتر چقدر از نظر روانی آسیبزا است.
کوالی نیز به همان اندازه در نقش تقریبا طعنهآمیز خود از جذابیت جوانی موفق است. طراح جلوههای ویژه، پیر الیویه پرسن، در نیمه دوم فیلم به سلاح مخفی آن تبدیل میشود. برخلاف فیلمهای دیگری که ادعای Body Horror بودن دارند، فارگیت به شکلی دیدنی و منزجرکننده عمل میکند و نه تنها یادآور دیوید کراننبرگ بلکه برایان دیپالما نیز میشود.
با ۱۴۰ دقیقه زمان، «ماده» ممکن است کمی کشدار و تکراری به نظر برسد، اما زمان اضافی به فارگیت اجازه میدهد تا فرضیهی آزاردهندهی خود را به نقطهی نهایی منطقی، خندهدار و کاملا منزجرکنندهی آن برساند.
Δ