بی رونقی محوطه تئاتر شهر موجب ناامنی و ناایمنی است

به گزارش سینما خراسان، علی اعطا سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران، در جریان دویست و هفتاد و هشتمین جلسه شورای شهر تهران، در نطق پیش از دستور خود گفت: قلب تهران، نقطه تقاطع دو محور اصلی شمالی-جنوبی و شرقی-غربی آن است. یکی، خیابان ولیعصر، گسترده از جنوب تا به شمال. دیگری، خیابان انقلاب، گسترده از شرق تا غرب. تقاطع این دو خیابان اصلی شهر تهران، مکانی است با تاریخی یک صد ساله. جایی که امروز، یکی از ساختمان‌های بااهمیت شهر، یعنی ساختمان تئاتر شهر، در میانه فضای عمومی آن قرار گرفته است.

وی ادامه داد: محوطه تئاتر شهر، تاریخی صد ساله دارد. وقتی ناصرالدین‌شاه تصمیم گرفت تهران فتحعلی‌شاهی را گسترش دهد، احداث حصار هشت‌ضلعی ناصری احداث شد و چهارراه ولیعصر امروز در بخش شمال غربی محدوده شهر قرار گرفت. حد شمالی حصار ناصری را خندق شمالی تهران تشکیل می‌داد و در محل تئاتر شهر فعلی، خاک ریزی قرار گرفت که باروی حصار ناصری بر آن بنا شده بود. در اوایل قرن جدید دروازه‌های شهر تخریب شد و به شهردار وقت دستور داد شد این خندق را پر کنند و پس از آن در محل فعلی تئاتر شهر، کافه بلدیه یا کافه شهرداری احداث شد. در اواسط سال‌های ۴۰ طراحی و احداث تئاتر شهر در دستور قرار گرفت و این بنا در فضای عمومی گوشه جنوب شرقی تقاطع دو خیابان اصلی احداث شد و به زودی پارکی در مجاورت آن در پیوستگی با محوطه تئاتر شهر طراحی و احداث شد.

نباید به گلایه‌های هنرمندان تئاتر بی توجه بود

وی با اشاره به اینکه سلسله وقایع صدساله را می‌توان مرور کرد و به سال ۱۳۹۹ رسید. تاکید کرد: یعنی به سالی که، تصویر عمومی از این محوطه را چنین می‌توان توصیف کرد: تئاتر شهری که در سال کرونا بی رونق رها شده است؛ مسجدی در جنوب تئاتر شهر با معماری چالش برانگیز که هنوز به بهره برداری نرسیده است؛ محوطه بی نظم و نابسامان تئاتر شهر، و پارکی با مجموعه‌ای از معضلات اجتماعی.

وی خاطرنشان کرد: واقعیت این است که مجموعه تئاتر شهر و محوطه آن وضعیت مناسبی ندارد. در هفته‌های اخیر گلایه‌هایی از سوی هنرمندان ارجمند تئاتر در انتقاد از وضعیت نامناسب محوطه تئاتر شهر مطرح شده است. چگونه می‌توان دغدغه هنرمندان به‌عنوان نخستین ذی نفعان این مجموعه را نادیده گرفت؟ تئاتر شهر، خانه اهالی تئاتر است و وقتی هنرمندان از فضای ناامن و ناایمن پیرامون این خانه از مدیریت شهری گلایه می‌کنند، نمی‌توان نسبت به آن بی تفاوت بود.

وی ادامه داد: اما در این میان نکات دیگری نیز هست که نمی‌توان در جایگاه نمایندگی شهروندان آن را نادیده گرفت. در هفته‌های اخیر، در برخی رسانه‌ها مطالبی در رابطه با ضرورت ایجاد حائل فیزیکی میان محوطه تئاتر شهر و پیرامون آن مطرح شده است. برخی از مدیران، در توجیه این سخن چنین استدلال می‌کنند که امنیت و ایمنی در محوطه پیرامون تئاتر شهر کاهش پیدا کرده است، پس باید این محوطه محصور شود.

سخنگوی شورای شهر با بیان اینکه چنین مواضعی البته در سال‌های پیش نیز مطرح شده است و محوطه پیرامون تئاتر دچار آسیب‌هایی است و نمی‌شود نافی آن شد. گفت: برخی از رفتارهای ناهنجار که آنجا انجام می‌شود در شان آن نقطه از شهر نیست. از دیگر سو، مجموعه‌ای از رفتارها و اقدامات توسط برخی، تئاتر شهر به عنوان یک اثر ثبت شده در فهرست ملی را در معرض تخریب قرار داده است و نمی‌توان نسبت به آن بی توجه ماند و صرفاً نظاره گر بود.

راهکار جداسازی نیست

اعطا با طرح این پرسش که چه راهکاری می‌توان اندیشید، ابراز داشت: این راهکار حتماً جداسازی محوطه تئاتر شهر از شهر نیست. تئاتر شهر چنانکه از نامش پیداست، متعلق به شهر است و همین نکته که در مهمترین تقاطع شهر که کانون و قلب فرهنگی، هنری و دانشگاهی شهر نیز هست، چنین شخصیتی به آن داده است.

وی ادامه داد: امروز، پیداست که محوطه تئاتر شهر، رها شده است. تصویر غم انگیزی که از این ساختمان مهم شهر که معماری کم نظیری هم دارد، در ایام کرونا، در کمال تأسف بی شباهت به ساختمان‌های متروک نبوده است. ساختمان ارجمند و پرخاطره تئاتر شهر بی رونق مانده است و محوطه پیرامون آن بی شباهت به یک فضای بی دفاع شهری نیست.

سخنگوی شورای شهر گفت: روشن است وقتی فضای شهری بی رونق می‌شود، وقتی فضای شهری رها می‌ماند؛ ظرفیت‌های ناامنی و ناایمنی در آن افزایش می‌یابد و فضای بی دفاع شهری مفهومی جز آن ندارد.

وی با یادآوری این نکته که در تیرماه گذشته که میدانگاه هفت تیر افتتاح می‌شد، و من یکی از سخنرانان مراسم بودم. گفت: در این مراسم گفتم میدان گاه هفت تیر، امشب افتتاح شده است. مبارک است. اما نگرانی اصلی من این است که امشب که مراسم افتتاح به پایان رسید و همه ما از اینجا رفتیم، از فردا اینجا چه خواهد شد؟ آیا قرار است به حال خود رها شود و یا اینکه شهرداری باید برنامه روشنی برای مدیریت این فضای شهری داشته باشد؟ شهردار نیز در سخنانشان این نکته را تایید کردند.

نظام مدیریت و بهره‌برداری تدوین شود

اعطا اظهار داشت: واقعیت این است که در سال‌های اخیر، مجموعه مطالعاتی به منظور تهیه سند مدیریت و بهره برداری از فضاهای عمومی شهر انجام شده و در جلسات مختلفی ارایه شده است. هنوز روشن نیست که چرا همکاران ما در شهرداری تهران، بر مبنای این مطالعات و هر آنچه که لازم است، نظام مدیریت و بهره برداری فضاهای عمومی در شهر را تبیین نمی‌کنند.

وی بیان داشت: ایجاد حصار فیزیکی میان محوطه تئاتر شهر و فضای عمومی شهر، پیام نامناسبی به شهروندان می‌دهد. ممکن است گفته شود این اقدام برای کنترل آسیب‌های اجتماعی و تامین ایمنی و امنیت است. اما صحیح‌تر این است که تامین ایمنی و امنیت این مجموعه از طریق مدیریت فضای عمومی و رونق بخشی به آن و تعریف رویداد در آن صورت بگیرد.

به عقیده عضو شورای شهر تهران حصارکشی، ارتباط شهروندان و هنرمندان را مخدوش می‌کند. توجه کنیم که اصلاً مکان یابی این ساختمان در این نقطه از شهر، و طراحی آن با این ایده که در یک فضای شهری واقع شود، پیام روشنی دارد. پیام آن این است که باید بین فضای شهری و شهروندان با هنر و اهالی هنر ارتباط مستمر وجود داشته باشد. ایجاد دیوار و حصار، چه به لحاظ کارکردی و چه به لحاظ نمادین، مخدوش کردن ارتباط شهروندان و اهالی هنر است.

وی افزود: تحلیل ذی‌نفعان بعد فراموش‌شده ما در تصمیمات سیاستی است. اینکه سنجه ما برای تحلیل نفع و زیان شهروندان در یک سیاست، تنها به برخی از کاربران آن محدود شود، یعنی نادیده گرفتن بی‌شمار افرادی که نه می‌توان و نه ممکن است به تمامی آنان دسترسی پیدا کرده حتی آنها که شاید گذرشان مستمر و مدام به چهارراه ولیعصر نیفتد، اما در زیان محدودسازی عرصه عمومی آن شریک خواهند بود. ایجاد حصار فیزیکی با توجیه محافظت مخالف رویکرد و مرجعیت کلان سیاستگذاری این دوره و شعار «تهران، شهری برای همه» است. با نادیده گرفتن به نفع و زیان بخش مهمی از ذی‌نفعان شهر، نباید به روح عرصه عمومی شهر آسیب رساند. بنابر اهمیت و ضرورت یک تصمیم سیاستی، آثار نادیده گرفتن و طرد بخشی از ذی-نفعان تنوع خواهد بود.

اعطا گفت: آنچه مرجع سیاستگذاری و رویکرد ما در اداره شهر است، طرد نکردن همه شهروندان در سیاست‌ها و اقدامات است. اصلی غیرقابل معامله و غیرقابل انکار که نمی‌توان به بهانه مطالعه و مطالبه تعداد محدودی از ذی نفعان آن را کم اهمیت جلوه داد. شهری برای همه، یعنی پاسداشت حقوق همه ذی‌نفعان در تمام وجوه سیاستی ما و نه انکار حق بسیاری به بهانه برخی سهل انگاری‌ها در مدیریت، بهره برداری و حفاظت آنچه به عنوان فضای شهری به همه شهروندان تعلق دارد.

وی ادامه داد: محدوده چهارراه ولیعصر متعلق به همه شهروندان است، حتی کودکانی که هنوز به سن بهره بردن از ساحت هنر نرسیده‌اند.

عضو شورای شهر با بیان اینکه فضای عمومی را باید مدیریت کرد و نمی‌شود با توجیه ایمنی و امنیت در اولین قدم به حصارکشی و دیوارکشی فکر کرد. ابراز داشت: رویکرد عمومی ما در شورا توسعه فضاهای شهری است. مصوبات شورای اسلامی شهر تهران در رابطه با فضاهای شهری را اگر مرور کنیم، سیاست توسعه فضای عمومی شهر در آنها با جدیت دنبال شده است.

وی ادامه داد: ما در شورا، دسترسی آزادانه به فضاهای شهری را یکی از مصادیق حقوق شهروندان می‌دانیم و معتقدیم نباید این حق همگانی را از شهروندان سلب کرد و فضای عمومی شهر را محصور کرد. به ویژه در قلب فرهنگی هنری پایتخت، که در دهه‌های گذشته، در اختیار همه شهروندان و اهالی فرهنگ و هنر بوده است. این حق همگانی یعنی برخورداری از فضای عمومی شهر را نمی‌توان و نباید از شهروندان سلب کرد. اینجا کانونی است که در چند دهه اخیر همواره محل آمد و شد آزادانه همه شهروندان بی‌هیچ حد و مرز و بی‌هیچ تفکیک اجتماعی و گروهی و صنفی بوده است. اساساً ویژگی فضاهای عمومی شهر چنین است که در آنها، طبقه بندی اجتماعی و تفکیک شهروندان اتفاق نمی‌افتد و زمینه تعاملات اجتماعی آزادانه همه شهروندان را فراهم می‌کند.

فضای عمومی شهر باید مدیریت شود، نه حصار کشی

اعطا گفت: حالا در این مورد خاص یعنی محوطه پیرامون تئاتر شهر، با مجموع ویژگی‌هایی که دارد، یعنی به عنوان مهم‌ترین مرکز اجرای تئاتر در کشور، به عنوان مجموعه ارزشمند به لحاظ معماری و ثبت شده در فهرست میراث ملی و به عنوان یک فضای شهری غیرقابل تفکیک از شهر، باید برنامه مدیریت و بهره برداری به سرعت تهیه شود و مسئولیت‌های هر دستگاه در آن مشخص شود و این برنامه مورد توافق همگان قرار بگیرد.

وی افزود: حیات بناهای عمومی، به یکپارچگی با شهر است. بنای عمومی را که عملکرد عمومی دارد، نمی‌توان از شهر جدا کرد. به‌ویژه، وقتی کاربری و عملکرد آن بنای عمومی از جنس هنر باشد، تنیده شدن آن در تار و پود شهر، ضرورت بیشتری می‌یابد.

این عضو شورای شهر با اشاره به اینکه وقتی نظام مدیریت و بهره‌برداری روشنی وجود ندارد و مدیریت شهری مسئولیت خود را در قبال چنین ماموریتی انجام نمی‌دهد، تاکید کرد: برای اصلاح این وضعیت اگر در گام اول به سراغ ایجاد مرز فیزیکی و حصار برویم، چنین اقدامی پیام اجتماعی مناسبی ندارد. گمان می‌کنم حتی کسانی آن را پیامی سمبلیک به‌معنای جدایی هنرمندان از سایر شهروندان تعبیر کنند.

وی افزود: باید به گونه‌ای عرصه عمومی تئاتر شهر را مدیریت کنیم که مرزهای آن، نه در محوطه پیرامونی آن، بلکه منطبق بر مرزهای شهر باشد.

اعطا یادآور شد: در دی ماه امسال تعدادی از اهالی تئاتر در برابر مجلس شورای اسلامی تجمع کردند و یکی از مطالبات اصلی آنها، رفع خسارت‌های ناشی از کرونا بود. در ایام کرونا که عملاً هنر نمایش تعطیل شده است، طبیعی است که هنرمندان گرامی اهل تئاتر در مضیقه قرار می‌گیرند.، حالا در آستانه بهار، چرا از فضای عمومی تئاتر شهر برای اجرای تئاتر استفاده نشود؟ با برنامه ریزی و مدیریت اجرای تئاتر در فضای عمومی، حتماً به میزان قابل توجهی این مجموعه امن و ایمن می‌شود و حتماً شهروندان هم استقبال می‌کنند. حتماً بافت اجتماعی این نقطه که قلب فرهنگی هنری شهر است، به وضعیت مناسبی برمی گردد.