«شازده احتجاب» روایتی جهان شمول دارد/ روایت یک زوال روی صحنه

افشین زمانی نویسنده، طراح و کارگردان نمایش «شازده احتجاب» که این روزها در تماشاخانه «هامون» روی صحنه است درباره میزان رضایت مخاطبان از نمایش به سینما خراسان گفت: متاسفانه این روزها وضعیت اکثر نمایش‌های روی صحنه نامناسب است اما با این وجود استقبال از نمایش تا اندازه‌ای رضایت بخش است. در مورد بازخوردها هم بیشتر تماشاگران از دیدن کار راضی هستند البته یک اثر هنری هیچگاه کامل نیست و نمی‌توان رضایت همه تماشاگران را هم جلب کرد اما با توجه به پیام‌هایی رسیده متوجه شدم در نهایت بیشتر مخاطبان از دیدن کار لذت برده‌اند.

وی درباره برداشتی که از رمان «شازده احتجاب» هوشنگ گلشیری داشته است، توضیح داد: این نمایش یک برداشت آزاد از رمان گلشیری است و اصلا قرار بر این نیست که مخاطب رمان «شازده احتجاب» را روی صحنه ببیند. زمانی که تصمیم به نوشتن نمایشنامه از روی این رمان گرفتم، متوجه شدم که ابعاد دراماتیک این اثر برای تبدیل شدن به نمایشنامه مناسب نیست. البته این رمان اثر بسیار کاملی است اما برای نمایشنامه شدن احتیاج به گره و اتفاقات دراماتیک داشت. از همین رو تصمیم گرفتم شخصیت‌ها و یک تم اصلی را از رمان بگیرم و با نمایشنامه «رومولوس کبیر» فردریش دورنمات ترکیب کنم تا متن مدنظرم خلق شود.

زمانی یادآور شد: در رمان «شازده احتجاب» روند رو به زوال و نابودی یک خاندان قجری روایت می‌شود، درحالی که در این نمایش خود شازده تصمیم می‌گیرد این خاندان را تمام کند. کلیت این نمایش یک فلش بک طولانی است و در ابتدا شاهد هستیم که شازده خسرو، به خانه باز می‌گردد و با جنازه خودش روبرو و بعد از آن طی یک فلش بک داستان روایت می‌شود.

این کارگردان تئاتر درباره شیوه روایت جریان سیال ذهن رمان و چگونگی انتقال این شیوه به اجرا بیان کرد: غیرممکن بود که بتوان این نمایشنامه را به شیوه رئالیستی کار کرد، چون فضای خیالی و سوررئالیستی اثر باید با فرمی جذاب به اجرا هم راه می‌یافت تا همخوانی درستی بین اجرا و متن شکل بگیرد. به همین دلیل در صحنه آرایی، طراحی لباس و گریم شاهد خلق فضایی اکسپرسیونیستی و سوررئال هستیم.

وی درباره طراحی ژست و بازی‌های نمایش گفت: بازی‌ها نیز به شیوه بیومکانیک میرهولد طراحی شده است و هر نقش ژست خودش را دارد. اگر کلام را از این نمایش حذف کنیم به نظر می‌رسد مخاطب در حال دیدن یک کار خارجی است چون دوست داشتم این نمایش اثری جهان‌شمول باشد و محدود به زوال قدرت در یک خاندان قجری نشود چون این اتفاق در همه قدرت‌ها اجتناب ناپذیر است. نمایش «شازده احتجاب» تا ۹ دی ماه در تماشاخانه هامون روی صحنه است اما خوشبختانه پیشنهاداتی برای ادامه اجرا در سالن‌های دیگر داریم که در حال بررسی آن‌ها هستیم.

بازیگران این نمایش (به ترتیب ورود) رها مقدم، علیرضا لبیبیان، شهاب عباسیان، علی پویا قاسمی، فائزه حمیدی، نسترن پارساییان، مهسا ظهیری، مرجان مومنی، رضا محمدی، نریمان عابدی، مهدیس هاشمی، افشین زمانی هستند که تا ۹ دی ماه هر شب ساعت ۲۱ در تماشاخانه هامون روی صحنه است.