مستند «میوه‌ها روی درخت مانده‌اند» روایتی چند قسمتی از بحران‌های حوزه کشاورزی در ایران است که عوامل آن معتقدند با ساخت این مستند تنها گام نخست برای اصلاح نقاط ضعف را برداشته‌اند. سینما خراسان -گروه هنر- نیوشا روزبان: «میوه‌ها روی درخت مانده‌اند» عنوان یک مجموعه مستند است؛ مجموعه‌ای که به‌صورتی جامع به تحلیل وضعیت صنعت […]
مستند «میوه‌ها روی درخت مانده‌اند» روایتی چند قسمتی از بحران‌های حوزه کشاورزی در ایران است که عوامل آن معتقدند با ساخت این مستند تنها گام نخست برای اصلاح نقاط ضعف را برداشته‌اند.
سینما خراسان -گروه هنر- نیوشا روزبان: «میوه‌ها روی درخت مانده‌اند» عنوان یک مجموعه مستند است؛ مجموعه‌ای که به‌صورتی جامع به تحلیل وضعیت صنعت کشاورزی در ایران پرداخته و این عرصه را در محورهای تولید، عرضه، صادرات، واردات، قاچاق، دلالیسم و مدیریت زیر ذره‌بین قرار داده است.
«ایرانی‌ها از ۱۲۰ قرن پیش کشاورزی می‌کردند؛ این یعنی قدیمی‌ترین سابقه کشاورزی در جهان. واقعیت این است که کشور ما با وجود ظرفیت فراوان برای تبدیل شدن به یکی از قطب‌های اصلی کشاورزی دنیا، دچار مشکلات و چالش‌های متعددی است که باعث عقب‌ماندگی جدی کشاورزی ما شده. واقعاً چه شد که کشاورزهایی با آن سابقه طولانی، امروز در تدبیر مسائل حرفه پدری خودشان، در تنگنا قرارگرفته‌اند؟» این پرسشی است که سازندگان این مستند در تکاپوی پاسخ به آن برآمده‌اند.
«میوه‌ها روی درخت مانده‌اند» که در ۸ قسمت ۲۵ دقیقه‌ای تولید شده است، پیش از این به‌صورت مجازی در دسترس علاقمندان قرار گرفته بود و هفته گذشته نیز شاهد پخش آن از شبکه مستند سیما بودیم که طبیعتاً این اتفاق بازتاب‌ها و واکنش‌ها به آن را افزایش داد. به‌خصوص که این مستند رویکردی منتقدانه و در عین حال مطالبه‌گر دارد و بسیاری از اضلاع درگیر در حوزه صنعت کشاورزی ایران را می‌تواند به واکنش وادارد.
به بهانه پخش تلویزیونی این مجموعه مستند میزبان عوامل آن در سینما خراسان بودیم تا درباره تجربه ساخت مستندی انتقادی در حوزه اقتصاد و صنعت شنونده تجربیات این گروه جوان باشیم.
علی خسروی کارگردان و احمد شفیعی تهیه‌کننده مستند «میوه‌ها روی درخت‌ها مانده‌اند» با همراهی محسن جلواتی قائم مقام «دیده‌بان شفافیت و عدالت» و نیز پژوهشگر اقتصاد کشاورزی در این نشست حضور داشتند که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید؛
این تنها بخشی از «رنجنامه کشاورزی» است
در ابتدای این نشست و پس از نمایش یکی از قسمت‌های مستند «میوه‌ها روی درخت مانده‌اند» با موضوع آسیب‌شناسی مدیریت محسن جلواتی با اشاره به اینکه بخشی از رنجنامه کشاورزی در مستند «میوه‌ها روی درخت مانده‌اند» به تصویر کشیده شده است، گفت: متاسفانه به آنچه در این مستند به بحث سوء‌مدیریت و نبود بهره‌وری کشاورزی اشاره شده، نمی‌توان بسنده کرد. در واقع ابعاد دیگری نیز در حوزه مدیریت کشاورزی وجود دارد که باید به آن نیز توجه شود. مهم‌ترین نتیجه‌ای که می‌توانیم از این مستند بگیریم ارتباط بین علم، صنعت و میدان عمل در حوزه کشاورزی است که البته به همه ابعاد این مساله نیز توجه نشده است.
این پژوهشگر افزود: مرکز تحقیقات کشاورزی وزارت جهاد و کشاورزی متولی اصلی تحقیقات در حوزه کشاورزی است که باید در این زمینه به درستی ورود پیدا کند. مساله دیگر این است که سازمان بازرسی کل کشور اعلام کرده است که بیش از ۷۰ درصد از تحقیقاتی که در این مرکز انجام می‌شود کاربردی نیست. در این مستند دو بار به این مساله اشاره شده که باید برای توسعه کشاورزی به خارج از ایران نگاه داشته باشیم، به این معنا که اگر در مدیریت منابع آب، آب کم داریم پس بهتر است گندم و یا ذرت را زمین‌های خود نکاریم که این نوع اظهارات در حوزه کشاورزی بسیار خطرناک است.
جلواتی تأکید کرد: در برخی از بخش‌های فیلم به این اشاره می‌شود که فعالان حوزه کشاورزی می‌گویند که پاسخ نیاز خود را در کشور نمی‌بینند که این امر ناشی از کمبود اطلاعات این افراد هست نه ناشی از کمبود امکانات در داخل کشور. این نگاه غلط است و باید چنین مساله‌ای در این فیلم اصلاح شود و یا نقد این نظر هم در فیلم گذاشته شود. در بخش‌هایی از این فیلم به این مساله اشاره می‌شود که در شرایطی که آب در کشور کم است، به صرفه نیست تا گندم و یا ذرت را در داخل کشور تولید کنیم، این حرف چه معنایی دارد، اگر از خارج از کشور گندم و ذرت در اختیار ما قرار ندهند مردم کشور باید گرسنه بمانند؟ این حرف من را یاد این یکی از صحبت‌های یک نویسنده صهیونیستی می‌اندازد که می‌گوید اگر می‌خواهید بر کشورهای خاورمیانه و کشورهای اسلامی حکومت کرده و آنها را تحت کنترل خود قرار دهید باید اول غذای آنها را در اختیار بگیرید و سپس بخش دارو آن را نیز در دست بگیرید.
جلواتی: از اولین برنامه توسعه که نوشته شد در زمان رضا شاه بود تا به امروز همیشه محوریت توسعه بر اساس کشاورزی نوشته می‌شد، اما هیچ گاه در اجرای این برنامه‌ها به کشاورزی توجه نشده است، این را باید تاکید کنم که ما به درستی صف و ستاد را در کشاورزی از هم تشخیص نمی‌دهیم و این مساله بسیار مهم است قائم مقام دیده‌بان شفافیت و عدالت در بخش دیگری از صحبت‌های خود تاکید کرد: برای حل مشکل آب و یا کاشت گندم و ذرت می‌توان از طریق پیمانه‌های منطقه‌ای مانند اوراسیایی‌ها استفاده کرد، همچنین می‌توان بحث کشت فرا سرزمینی در کشورهای دوست را در نظر گرفت به این معنا که از ظرفیت آب و زمین این کشورها برای تامین نیاز و کمبودهای کشورمان به درستی استفاده کرد. اکثر اساتیدی که در این مستند با آنها گفتگو شده است می‌گویند که ما برنامه مدون و سند تحول بخش کشاورزی نداریم. این را باید یادآور شوم که از اولین برنامه توسعه که نوشته شد در زمان رضا شاه بود تا به امروز همیشه محوریت توسعه بر اساس کشاورزی نوشته می‌شد، اما هیچ گاه در اجرای این برنامه‌ها به کشاورزی توجه نشده است، این را باید تاکید کنم که ما به درستی صف و ستاد را در کشاورزی از هم تشخیص نمی‌دهیم و این مساله بسیار مهم است، به عنوان مثال ما ذرت را زمانی وارد می‌کنیم در کشور که محصول ذرت ما آماده فروش است، زمانی سیب زمینی وارد می‌کنیم که آن سیب زمینی کار برداشت کرده است،
وی درباره بخش تجارت در کشاورزی هم توضیح داد: بخش تجارت کشاورزی در ابتدا به وزارت جهاد کشاورزی داده شد تا همه چیز در آن یکپارچه شود اما تاجران این مساله را قبول نکردند و در نهایت با فشاری که بر روسای سه قوه آوردند سبب شد تا از پایان سال ۹۷ بخش تجارت به وزارت صمت واگذار شود و این به آن معنا است که وزارت صمت برای بخش تجارت کشاورزی تصمیم می‌گیرد. به این بهانه که وزارت جهاد و کشاورزی نمی‌تواند این مساله را مدیریت کند. در حال حاضر بخش کشاورزی کار انجام می‌دهد اما مدیریت تجارت آن توسط صمت انجام می‌شود که آن هم در این زمینه ناکارآمد است و هیچ برنامه مدونی برای این بخش ندارند. خوشبختانه مرکز پژوهش‌های مجلس، در حوزه مدیریت منابع در بخش کشاورزی که شامل آب و خاک است، مطالعات بسیار خوبی را برای تک تک محصولات انجام داده است.
این پژوهشگر درباره مخاطبان این مستند گفت: برداشت من از دیدن این مستند این بود مخاطبان اصلی آن اول نمایندگان مجلس و بعد دولت است، مساله این است که کسانی که در این مستند صحبت کرده‌اند، هیچکدام تصمیم گیر و یا تصمیم ساز نیستند. البته اگر این فیلم در کمیسیون کشاورزی نمایش داده شود این اشکال را می‌گیرند که هدف از ساخت این فیلم این است که برای تامین نیازهای خود باید به فکر خارج از ایران باشیم. تاکید می‌کنم که مخاطبان این فیلم می‌تواند نمایندگان مجلس و به خصوص اعضای کمیسیون کشاورزی مجلس باشد که دولت را مکلف به مدیریت این منابع کند. در واقع با توجه به اینکه مجلس متولی نظارت است و می‌تواند به وزارت جهاد و کشاورزی تکلیف کند که برنامه کاربردی برای آب و خاک تهیه و به مجلس ارائه دهد. باید دید چرا آمار درستی در حوزه کشاورزی وجود ندارد و چرا یک کشاورز به شکل آنارشیستی یک کشت را انجام می‌دهد. معتقدم بی برنامگی در مدیریت خاک و آب وجود دارد که باید به آن توجه شود.
هم آب داریم هم خاک؛ مدیریت نداریم!
در ادامه این نشست، علی خسروی کارگردان این فیلم گفت: متاسفانه کشور در شرایط اقتصادی خوبی قرار ندارد، در صورتی که هم آب و هم خاک داریم اما این ۲ منبع مهم مدیریت درستی نمی‌شود. بنابراین اگر خدا ما را از رحمت خود دور کند جفایی بر ما نکرده و این ما هستیم که بر خودمان جفا می‌کنیم.
این کارگردان مستند افزود: حدوداً ۵ سال پیش یک فیلمی به نام «نفت سیاه» ساختم که در جشنواره «سینماحقیقت» نمایش داده شد و استقبال خوبی نیز از آن شد و توانست از جشنواره‌های مختلف جوایزی را کسب کند حتی توانست جایزه آسیب شناسی اقتصاد ایران را از نادر طالب زاده دریافت کند. زمانی که این جایزه را گرفتم دوره‌ای بود که چندان به اقتصاد علاقه‌ای نداشتم، اما ناخودآگاه ذهنم به سمت اقتصاد و مشکلات آن سوق داده می‌شد. به همین دلیل طرحی در مورد روی سپید اقتصاد ایران که در اصل کشاورزی است را نوشته و به آقای شفیعی تهیه کننده پروژه ارائه کردم که خوشبختانه مورد توجه قرار گرفت و در همین راستا یک قرارداد ۹ ماه بسته شد اما ساخت این مستند ۴ سال طول کشید و خوشبختانه سازمان اوج و خانه مستند در این زمینه با ما کاملاً همراه بودند.
خسروی: در ترکیه یکی از مدیران کشاورزی این کشور گفت ما ۳۰ سال است که مستند کشاورزی می‌سازیم و در حال حاضر رتبه هفت در کشاورزی را در دست داریم و می‌خواهیم رتبه ۵ را در جهان کسب کنیم، همین مساله نشان می‌دهد که ورود مستندسازان و فیلمسازان به هر عرصه‌ای که دچار مشکل است، می‌تواند راهگشا باشد وی تاکید کرد: از این مساله ناراحت هستیم که چرا تا امروز مجموعه مستند پژوهشی در مورد کشاورزی ایران ساخته نشده است، در پیشینه تولید مجموعه خود به دنبال این بودیم که چه فیلم‌هایی ساخته شده است اما متاسفانه چندان در این زمینه کار نشده بود. ناراحت کننده است که بگوییم هرچند مشکلات کشاورزی زیاد است اما ما چراغ اول را روشن کردیم. دامنه کشاورزی دامنه گسترده‌ای است که با ساخت چند مستند ۲۰ دقیقه‌ای نمی‌شود در مورد آن صحبت کرد. در نهایت سعی کردیم که نکات مورد نظر را برای ساخت مستند انتخاب کنیم، اینکه می‌گویید برخی از نکات در این مستند مغفول مانده است شاید به این دلیل است که موضوع‌ها را خودمان انتخاب کردیم و از نظر ما موضوع‌هایی که به آن ارتباط داشت بسیار مهم بود.
این مستندساز درباره اهمیت تولید مستند در این زمینه توضیح داد: در مورد مخاطب این مستند نیز باید بگویم که تلاش من این است که تحول اقتصاد ایران می‌تواند با کشاورزی رقم بخورد. این را باید بگویم که ایران ۱۲ هزار سال در کشاورزی قدمت دارد، در ترکیه یکی از مدیران کشاورزی این کشور گفت ما ۳۰ سال است که مستند کشاورزی می‌سازیم و در حال حاضر رتبه هفت در کشاورزی را در دست داریم و می‌خواهیم رتبه ۵ را در جهان کسب کنیم، همین مساله نشان می‌دهد که ورود مستندسازان و فیلمسازان به هر عرصه‌ای که دچار مشکل است، می‌تواند راهگشا باشد. اما من نمی‌دانم چرا مدیران در ایران اصلاً اعتقادی به تصویرسازی و فیلم سازی و ورود مستندسازان در این عرصه ندارند. نباید فراموش کرد که فیلم یک پژوهش تصویری است. دکتر آشنا در مراسمی که یکی از قسمت‌های این مستند رونمایی شده بود، گفت که تصویر در ذهن فرو می‌رود اما هزاران آمار رقم و پژوهش‌های مکتوب روی مسئولان تاثیرگذار نیست. وی همچنین گفته است که مستندسازان ما تصمیم گرفته‌اند با مسئولان نظام نیز با زبان تصویر حرف بزنند و این یعنی مشکلات را باید به زبان تصویر مطرح کرد.
خسروی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به اینکه معتقد است مخاطب این مستند، مخاطب عام است، گفت: کشاورزی و اقتصاد آن باید برای جوانان فارغ‌التحصیل و مردم کل ایران تبدیل به یک مطالبه شود. باید کشاورزی و اقتصاد متکی بر کشاورزی را تبدیل به یک مطالبه کنیم. من به عنوان یک فیلمساز حرف خود را با این مستندها زده‌ام و گفته‌ام که باید به لحاظ اقتصادی پیش رفت کنیم آن هم از طریق کشاورزی نه با استفاده از نفت. مدتی پیش آقای رییس جمهور خبری را گفت که قرار است گشایش اقتصادی در کشور ایجاد شود اول به این فکر افتادم که گشایش اقتصادی چه چیز هست و چگونه قرار است شکل بگیرد، اما متوجه شدم که این گشایش اقتصادی از طریق نفت قرار است صورت گیرد، ما در سالی زندگی می‌کنیم که رسانه‌ها و فیلم‌ها چیزی را از مردم پوشیده نمی‌گذارند، ما چرا بعد از گذشت ۴۰ سال با توجه به اینکه مقام معظم رهبری هر ساله می‌گویند که خام فروشی نفت باید کنار گذاشته شود، باز هم می‌خواهیم نفت را به مردم پیش فروش کنیم. آخر این چه گشایشی است و به نظر من این عزای اقتصادی است نه گشایش اقتصادی.
وی توضیح داد: باید تحول اقتصاد ایران با تکیه بر کشاورزی آغاز شود. ۴۰ درصد از آمار اشتغال ایران به غیر از تهران مختص به کشاورزی است، آب و خاک را داریم اما مدیریت مناسبی در این زمینه نداریم، این چه مدیریت و چه سیاستی است که این اتفاق رخ نمی‌دهد. من هم از مجلس و هم از دولت گله دارم که چرا در این زمینه قدمی بر نمی‌دارند. به عنوان یک مستندساز این مطالبه را هرگز زمین نمی‌گذارم و اینقدر می‌گوییم که این اقتصاد متحول شود.
هیچ مدیری حاضر به حضور در این مستند نشد!
این مستند ساز در پاسخ به این پرسش که فکر نمی‌کنید این مستند زیادی محافظه کار است؟ و چرا مدیری در این مستند حضور نداشته است، بیان کرد: من به راحتی می‌توانستم یک فیلم چالشی تر از این چیزی که هست بسازم، اما جمع بندی گروه سازنده این بود که برای قدم اول این مستند را اینگونه بسازیم در تمام قسمت‌های این مجموعه مستند نقد و چالش را وارد کردیم و خیلی سریع نیز راه کار آن را ارائه کردیم. در مورد حضور مدیران در این مستند نیز باید بگویم که هیچکدام از مدیران حاضر به حضور در این مستند نشدند، ما از نماینده مجلس، رییس کمیسیون وقت کشاورزی، وزیر و معاون وی دعوت کردیم در این مستند حضور داشته باشند که متاسفانه این دعوت بدون پاسخ ماند. البته این را باید بگویم یکی از اولین وزیرهای کشاورزی ایران بعد از تماشای این مستند بغض کرد و گفت من باید در این مستند حضور پیدا می‌کردم و ما گناهکاریم. هرچند از تمام دولتی‌ها دعوت کردیم تا در این مجموعه مستندها صحبت کنند، اما نیامدند چرا که نمی‌دانستند چه اتفاقی قرار است برای این فیلم رخ دهد، یکی از روسای مطرح دانشگاه‌های ایران دعوت شد در مستند حضور داشته باشد اما نیامد و بعد از تماشای فیلم به این نتیجه رسید که چرا در این مستند حضور نداشته است.
وی همچنین در جواب این سوال که هیچ کارنامه‌ای در این کار نیست و نمی‌دانیم که تصمیمات چه کسانی در این مستندها زیر ذربین قرار گرفته است و چرا از مصادیق در این مستند تعمدا فاصله گرفته شده است، توضیح داد: ما تعمدا از این مسائل فاصله گرفتیم چرا که زمان کمی برای بررسی بخش‌های مختلف داشتیم و مجبور بودیم که خیلی سریع به راهکار برای آینده برسیم. باید خیلی سریع می‌گفتیم که مشکل چه چیز است و باید چه کار کنیم، در تمام قسمت‌ها این اتفاق رخ داده است. البته امیدوارم بعد از ما گروه‌های مستندسازی بیایند و این راه را ادامه دهند و مسائل مختلف دیگر را مطرح کنند و هم مجلس و هم دولت از مستندسازان حمایت کند و این راه را برای همه باز کند.
خسروی در جواب اینکه ما در مورد حوزه‌ای صحبت می‌کنیم که در دقایق ابتدای هم گزارش‌های تلویزیونی را نمایش می‌دهید که زیرلایه های به شدت تراژیکی دارد این اتفاق و با توجه به قدرت تاثیرگذاری تصویر، می‌توانست جان مایه این مستند باشد، اما اینقدر فضای مستند فضای گزارش گر است که حتی نظرها نیز در یک خط و راستا نیستند، زمانی که فضای کلی مستند را مهندسی می‌کردید به راحتی می‌توانستید از این مساله استفاده کنید و همان قابی که در مورد سیب زمینی فروش‌ها و دیگر مسائل آمده است می‌توانست پر رنگ تر شود، گفت: هر مستندسازی اگر بخواهد فیلمی در مورد کشاورزی بسازد، سراغ همان چیزی می‌رود که شما می‌گویید، یعنی وارد بخش تراژیک ماجرا شود و تاثیر بار احساسی فیلم را بالا ببرد، اما ما احساس کردیم که از حالت تراژیک فاصله بگیریم و به موارد دیگر بپردازیم.
کارگردان «میوه‌ها روی درخت مانده‌اند» افزود: در کل این مجموعه اتفاقی افتاده است که دوربینمان را اکستریم لانگ قرار داده‌ایم و کشاورزی را از دور بررسی کرده و ایرادات جزئی را در این مستند ندیدیم چرا که زمان کافی را برای این مساله نداشتیم. اگر قرار بود نماهای بسته‌تر را بگیریم به زمان بندی مورد نظر نمی‌رسیدیم. اما خدا را شکر می‌کنم که حداقل هفته پیش این مستند نمایش خوبی در دانشگاه تهران داشت و رییس دانشگاه تهران ناخودآگاه آن مثلث نهایی را نشاند تا در مورد کشاورزی صحبت کنند و من به عنوان یک مستندساز به این فکر کردم که یک مستندساز دیگر چه کاری می‌خواهد انجام دهد. قطعاً دوست ندارم این فیلم روی پرده سینما تنها برای متخصصان نمایش داده شود، اما با توجه به مدیوم و خواسته ما این فیلم یک مستند تلویزیونی برای مدیران و برای عموم مردم به خصوص کشاورزان است. ما اولین چراغ را روشن کردیم امیدوارم چراغ‌های بعدی نیز روشن شود.
وی توضیح داد: در هلند کشاورزی به صوت قطره‌ای انجام می‌شود اما در ایران از آبیاری قدیمی استفاده می‌کنیم، من کشاورزی سنتی را بد نمی‌دانم چرا که مدیریت آب آن خوب بود، اما در حال حاضر مدیریت آب یک فاجعه بزرگ است و بی شک در این شرایط برخی می‌گویند ما آب نداریم پس کشاورزی به درد ایران نمی‌خورد. این حرف غلط است چرا که ما آب داریم اما آن را مدیریت نمی‌کنیم. در حال حاضر مدیریت آبداری در دنیا به این گونه است که آب را نه به صورت داخل لوله، بلکه آن را قطره‌ای به بذر و ریشه می‌رسانند، یعنی نسل سوم آبیاری در دنیا آغاز شده است اما ما هنوز آب را به صورت لوله‌ای به کشت‌ها می‌رسانیم. تاکید می‌کنم که ما قطعاً آب داریم.
آنتالیا شهر تفرج نیست؛ قطب کشاورزی گلخانه‌ای دنیا است!
جلواتی در بخش دیگری از این نشست با اشاره به اینکه در گلخانه‌ها می‌شود ۷ برابر بیشتر تولید غذا کرد، گفت: خیلی‌ها فکر می‌کنند که آنتالیا شهری برای تفریح و تفرج است، اما قطب گلخانه منطقه در این شهر قرار دارد، اگر می‌خواستیم تنها اشاره‌ای به نکات در این مستند باشد، باید آن چالشی که در ذهن شما است را می‌آوردیم، اما نوع ساخت این مستند و احتیاطی که در آن صورت گرفته است باعث شده است که آن استاد یا نماینده‌ای که فیلم را دیده است افسوس بخورد که چرا در این مستند حضور نداشته است. چرا که این اثر یک فیلم کاملاً کارشناسی غیر چالشی و غیر انتقادی نیست. بی شک مدیران دولتی از ترس از دست دادن میز خود در این مستند حضور پیدا نکردند، این احتیاط در فیلم یک وجه مثبت بسیار خوبی دارد.
در ادامه این نشست احمد شفیعی تهیه کننده این مجموعه مستند بیان کرد: آه و صد آه و افسوس از اینکه ۶ سال از زمانی که ایده اولیه این فیلم را استارت زدیم می‌گذرد و ما مسائلی را در آن رصد کردیم که امروز هم به عنوان مشکل هم چنان وجود دارد و شاید اگر ۲ سال دیگر نیز این فیلم را نگه می‌داشتیم و بعد اکران می‌کردیم باز هم تبدیل به سوژه روز می‌شد و این مساله بسیار ناراحت کننده است. بعد از مسائل چالشی که داشتیم، دغدغه امروز ما این است که مشکلات موجود در حوزه اقتصاد کشاورزی را به گوش مسئولان برسانیم و جریان ساز در این زمینه باشیم، برای ساخت این مستند زحمات بسیاری کشیده شد و زمان زیادی به خصوص در حوزه پژوهش صرف شد با توجه به اینکه به دنبال آن بودیم که از اقتصاد کشاورزی چه مسائلی را در این مجموعه مستند نشان دهیم، چالش بزرگی پیش روی ما بود و همین مساله باعث به تاخیر افتادن شروع کار می‌شد. در آخر به این نتیجه رسیدیم که به عنوان اولین مجموعه جدی در حوزه کشاورزی، در لانگ شات مسائل را رصد کنیم و شاید بعد از این مستندسازان نیز در این زمینه ورود پیدا کنند و عمیق‌تر سوژه‌ها و مسائل مربوط به کشاورزی را بررسی کنند تا تاثیرگذاری بیشتری داشته باشد.
خسروی نیز بیان کرد: البته برای انتخاب سوژه‌ها کاملاً دستمان باز بود و خودم سوژه‌ها را به تهیه کننده پروژه دادم و آنها نیز هیچ خط مشی برای من تعیین نکردند. البته اگر هم قرار بود این کار را بکنند من ساخت این مستند را کنار می‌گذاشتم.
شفیعی در ادامه این نشست توضیح داد: مساله این است که خانه مستند یک گروه پژوهش دارد و مسائل در آن بحث و تصمیم گرفته می‌شود پیشنهاد آقای خسروی پیشنهاد پخته‌ای بود و ما به این نتیجه رسیدیم که اولین مجموعه‌ای که می‌سازیم باید به گونه‌ای نگاه جامع به موضوعات مختلف داشته باشد، یک نکته دیگری که بسیار برای ما اهمیت داشت این بود که حتماً در دل مستند راه حل نیز ارائه دهیم، مساله میوه و غذا طی این سال‌ها بسیار اهمیت داشت و خبرنگاران همیشه به دنبال این سوژه بودند. البته نقدهایی در این زمینه شده است و جواب‌هایی از سوی مسئولان نیز منتشر شده است، اما هیچگاه این مساله جمع بندی نشده است. ادعای ما این است که در این مجموعه مستند بحث کشاورزی به خوبی در ۸ قسمت تولید شده جمع بندی می‌شود و می‌توان از دیدن این مستندها به این نتیجه رسید که چه مشکلات و راه حل‌هایی در حوزه کشاورزی وجود دارد و معتقد هستم این مجموعه در حوزه کشاورزی بسیار راهگشا است.
وی ادامه داد: البته در تلاش هستیم تا بتوانیم اکران خوبی در کمیسیون کشاورزی مجلس داشته و این فیلم را به همه نمایندگان این کمیسیون هدیه کنیم، چرا که دیدن این مجموعه می‌تواند ذهن آنها را از انبوه مسائلی که به آنها ارجاع می‌شود، جمع کند، این مستند مساله کشاورزی را در ایران و در ۲ کشور دیگر بررسی کرده است و کارشناسان در این مورد صحبت‌هایی داشته‌اند.
شفیعی: در جلسه‌ای که با آقای آشنا داشتیم گفتم دولت جدی باشد می‌توان تا آخر کارش اتفاق‌های خوبی در این زمینه رقم بزند. به گونه‌ای که مردم آن را حس کنند. اگر وی بتواند در هیات دولت به خوبی این مساله را تبیین کنند و بسته را به وزیر کشاورزی هدیه دهند، می‌تواند اتفاق‌های خوبی رخ دهد شفیعی در پاسخ به این پرسش که زمانی که می‌گویید می‌خواهید محصول را هدیه کنید، ما را کنجکاو می‌کند که منطق اقتصادی محصولی که ساخته‌اید چه می‌شود؟ گفت: فیلمسازی در حوزه کشاورزی مانند انتخاب رشته است، در دانشگاه نیز همیشه مهندسی کشاورزی آخرین گزینه به شمار می‌رود. برنامه‌ای برای عرضه این مجموعه چیده‌ایم، خوشبختانه تلویزیون به نمایش این مجموعه علاقه دارد. اما تصمیم گرفتیم که این مجموعه اول در فضای مجازی و اکران‌های خصوصی نمایش داده شود، خوشبختانه این مجموعه در فیلیمو و هاشور و عماریار نمایش داده شده و مورد استقبال قرار گرفته است.
وی تاکید کرد: ما در این مستند بیشتر به کلان اقتصاد کشور توجه کرده‌ایم و گفتیم که اگر بخواهیم جهش تولید داشته باشیم و اگر بخواهیم حال مردم خوب باشد سریع‌ترین راه و با کمترین سرمایه‌ای به نتیجه رسد حوزه کشاورزی است، یعنی کوچک‌ترین توجه و سرمایه گذاری در کشاورزی بسیار زود بازده است و نفع آن به ضعیف‌ترین اقشار جامعه می‌رسد. در جلسه‌ای که با آقای آشنا داشتیم گفتم دولت جدی باشد می‌توان تا آخر کارش اتفاق‌های خوبی در این زمینه رقم بزند. به گونه‌ای که مردم آن را حس کنند. اگر وی بتواند در هیات دولت به خوبی این مساله را تبیین کنند و بسته را به وزیر کشاورزی هدیه دهند، می‌تواند اتفاق‌های خوبی رخ دهد. ما در حوزه مستند آثار زیادی تولید کردیم که مساله و دغدغه مردم و نظام است، اما متاسفانه این مستندها بایگانی شده است و هنوز به دست مخاطب خود نرسیده و نتوانسته تاثیر اصلی خود را بگذارد، اگر این فاند توزیع و انتشار مورد حمایت قرار گیرد تا بتوان اکران‌های خاص با حضور کارشناسان انجام شود می‌تواند باعث شود که فیلم‌ها به خوبی دیده شود.
جلواتی در بخش دیگری از این نشست با اشاره به اینکه می‌توان از طریق کمیسیون کشاورزی به وزارت جهاد و کشاورزی فشارآوری توضیح داد: کشاورزی مبحث بسیار گسترده‌ای دارد که می‌توان روی آن به خوبی کار کرد، کشاورزی تنها کاشت و برداشت نیست و باید به بخش‌های دیگری از کشاورزی نیز توجه کرد، به عنوان مثال یکی از محصولات کشاورزی دزفول شیوید است، در دزفول در وانت‌ها بسته‌های کوچک شیوید را به مبلغ هزار تومان به فروش می‌رسانند، از ۱۰ کیلو شیوید یک کیلو جوهر شیوید گرفته می‌شود که این جوهر زیربنای تمام داروهای ضد چربی است و در اروپا شیوید را هر کیلو به قیمت ۱۲ هزار یورو می‌خرند، این امر نشان می‌دهد که توجه به این مسائل می‌تواند باعث افزایش رونق اقتصاد کشاورزی در کشور شود.
در پایان این نشست علی خسروی کارگردان مستند گفت: هر یک کیلو هندوانه تقریباً ۲۵۰ لیتر آب دارد، ما در شرایطی که می‌دانیم آب نداریم ولی مدیریت منابع آب جوری است که هندوانه یا همان آب مجازی را صادر می‌کنیم که البته آن هم برمی‌گردانند به ایران، امیدوارم که یک روزی کشاورزی ایران به آن شکوفایی برسد و نفعش برای نوادگان و آیندگان این مرز بوم ادامه داشته باشد، ایران با ۱۲ هزار سال قدمت کشاورزی حقش این نیست و امیدوارم با وجود تحصیل‌کردهه‌های کشاورزی به شرایط متوسط برسد و آن زمان است که دیگر نیازی به نفت نداریم و دیگر بی کاری نداریم. من حرف خود را در مورد مشکلات کشاورزی بیان کردم و امیدوارم از این به بعد شاهد حضور مستندسازان دیگر در این حوزه باشم. در حال حاضر ۹۵ درصد از کشاورزان ایران زیر دیپلم هستند و امیدوارم روزی برسد که تحصیلات کشاورزان ایران لیسانس و دکترا باشد.
Δ