مستندسازی بحرانی فصل جدیدی در سینمای ایران است

به گزارش پایگاه خبری سینما خراسان، رویداد مستندسازی بحران چهارشنبه ۲۲ آبان در خانه گفتمان شهر (وارطان) برگزار شد که طی آن چهار مستند «سایه‌های روشن» ساخته حسین نشاطی، «شبیه‌سازی آقای زرد» ساخته ماهان خمامی‌پور، «حلب: سکوت جنگ» ساخته امیر اصانلو و «فقدان» ساخته فاطمه ذوالفقاری که همه محصول کمان‌مدیا به مدیریت زکریا زرگانی هستند نمایش داده و به جنبه‌های مختلف مستندسازی در بحران اشاره شد.

سه مستند «سایه‌های روشن»، «شبیه‌سازی آقای زرد» و «حلب: سکوت جنگ» با محوریت حمله داعش به حلب و «فقدان» که روایت خانواده‌ای در زلزله سرپ لذهاب است، به‌عنوان نمونه‌هایی از مستندسازی در بحران به علاقه‌مندان نمایش داده شد.

در این اکران خصوصی چهره‌هایی نظیر گلی امامی، هنگامه گلستان، روبرت صافاریان، جهانبخش نورایی، احمد طالبی‌نژاد، شهرام مکری، نسیم احمدپور، شادی قدیریان، فائزه عزیزخانی، سحر عصرآزاد، کبوتر ارشدی، رئوفه رستمی، رامین مستقیم، ساسان گلفر و… حضور داشتند.

احمد طالبی‌نژاد در این رویداد درباره مفهوم مستندسازی بحران گفت: مستند سازی بحران، فصلی تازه در سینمای مستند ایران است که باید به ابعاد مختلف آن توجه داشت و آنها را بررسی کرد.

سپس ماهان خمامی‌پور یکی از مستندسازان بیان کرد: من از تهران ماجرای آقای زرد را شنیده بودم و با امیدواری کمی از این که او را پیدا کنم راهی حلب شدم. اما در نهایت او را یافتم و هر کس درباره او چیزی می‌گفت. من اما روایت خودم را از آقای زرد ساختم. اسم فیلم را هم گذاشتم «شبیه سازی آقای زرد» تا بر اساس نظریه بودریار، حقیقت آقای زرد را شبیه‌سازی کرده باشم.

بازگویی یک ویرانی مهیب در مستندی از حلب

امیر اصانلو هم از تجربه ساخت «حلب: سکوت جنگ» چنین گفت: آن چه مرا در مواجهه با حلبِ پس از جنگ حیرت‌زده کرده بود، ویرانی‌ای بود که جنگ بر جا گذاشته بود و در این مستند تلاش کردم تا آن ویرانی مهیب را بازنمایی کنم.

در این قسمت از برنامه، گلی امامی نقدی به مستند امیر اصانلو وارد کرد و گفت: مستند شما بیش از آن که فیلم مستند باشد، قاب‌عکس‌هایی است بی‌هیچ توضیحی. گرچه برخی آن را روایت شاعرانه از جنگ توصیف کردند ولی باید دید ۷۰ سال بعد چه چیزی از این مستند برای نسل‌های بعد می‌ماند. آیا لازم نیست یک فیلم مستند شناسنامه‌ای داشته باشد که آن را برای دوران‌های دیگری نیز قابل استفاده کند؟

امیر اصانلو، در دفاع از ساخته خویش خطاب به گلی امامی چنین گفت: تلاش من ثبت بی‌واسطه واقعیت و مواجهه عریان تماشاگر با آن چیزی بود که از جنگ بر جا مانده است و هر توضیح و تفسیری را برای آن اضافه می‌دیدم.

واکنش آدم ها در مواجهه با گذشته

سپس فاطمه ذوالفقاری کارگردان «فقدان» درباره مستند خود گفت: همیشه می‌خواستم ببینم آدمها در مواجهه با گذشته و آن چه که دیگر تمام شده چه واکنشی دارند. وقتی سرپل ذهاب زلزله آمد فرصت را مناسب دیدم تا دوربینم را بردارم و ببینم آدمها با آواری که از گذشته بر جا مانده چه مواجهه‌ای دارند، این شد که مستند «فقدان» شکل گرفت.

رامین مستقیم خبرنگار لس‌آنجلس‌تایمز در تهران، به کارگردان «سایه‌های روشن» نقدی وارد کرد و گفت: موضعی که دوربین شما از رخداد جنگ در سوریه‌ ملتهب که در آن اقوام مختلف با افکار و آرای مختلف حضور دارند اتخاذ کرده، بسیار یکسویه است و لازم بود تا شما بی‌طرف‌تر روایت خود را از حضور داعش در حلب ارائه داده و وضعیت زنان سوری را در آن جا بی‌طرف به تصویر بکشید.

حسین نشاطی در دفاع از ساخته خود گفت: من تلاش کردم تا مشاهدات عینی خودم را بی‌واسطه با تماشاگر به اشتراک بگذارم.

مستند «حلب: سکوت جنگ»، مستند برگزیده ایدفای ۲۰۱۸ و «فقدان» نماینده امسال سینمای مستند ایران در بخش استعدادهای درخشان ایدفا هستند. همچنین «شبیه‌سازی آقای زردپوش» مستند برگزیده جشنواره بین‌المللی فیلم کلگری کاناداست.