«۱۰ روز با عکاسان» هشتم چگونه برگزار شد؟/ حکایت یک خواب زمستانی!

به گزارش پایگاه خبری سینما خراسان به نقل از مهر، رویداد «۱۰ روز با عکاسان ایران» یکی از جدی‌ترین و مهمترین برنامه‌های عکاسی کل کشور به حساب می‌آید که طی آن عکاسان ایرانی می‌توانند عملکرد یک ساله خود را به نمایش بگذارند؛ هشتمین دوره «۱۰ روز با عکاسان ایران» امسال با تغییراتی در اجرا، چینش آثار و حضور هنرمندان عکاس برگزار شد و شب گذشته با تجلیل از برگزیدگان به کار خود پایان داد.

این رویداد تا پیش از این، رویدادی بود که دیگر انجمن‌های عکاسی را به شکل خانواده‌ای متحد دورهم جمع می‌کرد اما در هشتمین دوره آن شاهد تغییراتی در این روند بودیم و «۱۰ روز با عکاسان» تنها مختص به اعضای انجمن عکاسان ایران برگزار شد؛ اقدامی که موافقان و البته مخالفان بسیاری داشت.

به گفته اسماعیل عباسی دبیر هشتمین رویداد بزرگ عکاسی کشور، تغییر در روند برپایی و حضور عکاسان در «۱۰ روز با عکاسان» به معنای رد سوابق گذشته نبوده و احساس نیاز، این موضوع را ایجاب کرده است. عباسی تأکید داشت: خلأیی در تمامی نمایشگاه‌ها و برنامه‌های عکاسی احساس می‌شد که چرا به تحولات عکاسی ایران پرداخته نمی‌شود. به همین دلیل هیات مدیره انجمن عکاسان ایران در اقدامی متحولانه، قصد کرد «۱۰ روز با عکاسان» را به نمایشگاهی ایده‌محور تبدیل کند.

اسماعیل عباسی، هشتمین «۱۰ روز با عکاسان» را دوره گذار برشمرد تا در دوره‌های آینده این رویداد، پروژه‌ها بر اساس تفکر، اندیمشندی و نظارت هنری یا کیوریتوری زیر نظر چند تن از اساتید، پیش برود و نتیجه اینها روی دیوار خواهد برود.

آثاری که در نمایشگاه هشتمین «۱۰ روز با عکاسان ایران» روی دیوار رفتند، با رویکرد جدید و توجه به موضوع توسط شورای هنری متشکل از رامیار منوچهرزاده، مهدی مقیم‌نژاد و بهنام صدیقی و زانیار بلوری، انتخاب شدند. در این پروسه تمامی آثار عکاسان زیر ۳۵ سال با رویکرد جوان‌گرایی بررسی شد. موافقان این رویداد جدید معتقدند این نمایشگاه فتح بابی برای رسیدن به مسیر جدید در عکاسی و هنر جهانی بود، اما مخالف معتقدند که این نمایشگاه، تنها بخشی از عکاسی کشور ایران را نمایندگی کرد.

انجمن عکاسان ایران در خواب زمستانی!

حسن غفاری هنرمند عکاس پیشکسوت که سابقه‌ای ۱۰ ساله در ترکیب هیات مدیره انجمن عکاسان ایران دارد، درباره رویکرد جدید هیات مدیره انجمن عکاسان ایران در برپایی این دوره «۱۰ روز با عکاسان ایران» به سینما خراسان گفت: انجمن عکاسان ایران اتفاقی جدید را در هشتمین «۱۰ روز با عکاسان» تجربه کرد و این در حالی رخ داد که این رویداد تجربه هفت ساله پیوسته‌ای را پشت سر گذاشته است. در مملکت ما کار پیوسته انجام دادن، بسیار دشوار است به ویژه وقتی به حوزه فرهنگ و هنر وارد می‌شویم چون انتظارات و توقعات حرفه‌ای‌تر و متعدد می‌شود و گاهی با نوگرایی‌هایی روبرو می‌شویم که در تقابل با سنت رایج قرار می‌گیرد. در این شرایط می‌توانم از زوایای مختلفی به این قضیه نگاه کنم که بخشی از صحبت‌های من به نوعی خودزنی به حساب می‌آید !چراکه نزدیک به ۱۰ سال است در ترکیب هیات مدیره انجمن حضور داشته‌ام.

حسن غفاری: یکی از بزرگ‌ترین ایرادهایی که می‌توانیم به هشتمین «۱۰ روز با عکاسان» بگیریم، ایراد انجمنی است چون این انجمن یک نهاد ملی یا دولتی نیست و باید پایبند به اساسنامه و غالباً متعلق به اعضایش باشد ولی ما کمترین حضور اعضای این انجمن را در شورای هنری، نشست‌ها و فضای گالری نمایشگاهی، می‌بینیموی تشریح کرد: متاسفانه انجمن عکاسان ایران در طول این سال‌ها، فعالیت متعدد سالانه و ارتباط استانی بسیار اندکی داشته است و در یک خواب زمستانی و غیبت طولانی به سر می‌برد و فقط ناگهان طی یک تقویم سالانه بیدار می‌شود و قصد می‌کند که تعهدات اجتماعی و انجمنی را در قالب برنامه «۱۰ روز با عکاسان» ارائه دهد و همین جاست که متوجه می‌شود هیچ برنامه‌ای برای اعضای انجمن ندارد و باید پاسخگوی جامعه عکاسی باشد، در واقع همیشه وقت کم می‌آورد و وعده سال بعد را می‌دهد.

این هنرمند پیشکسوت تأکید کرد: یکی از بزرگ‌ترین ایرادهایی که می‌توانیم به هشتمین «۱۰ روز با عکاسان» بگیریم، ایراد انجمنی است چون این انجمن یک نهاد ملی یا دولتی نیست و باید پایبند به اساسنامه و غالباً متعلق به اعضایش باشد، ولی ما کمترین حضور اعضای این انجمن را در شورای هنری، نشست‌ها و فضای گالری نمایشگاهی، می‌بینیم.

وی افزود: اعضای این انجمن بیگانه با هنر عکاسی نیستند، این یعنی نتوانسته مطابق با اهداف اساسنامه‌ای در طول این ده سال پرورش عضو داشته باشد، با وجود اینکه هیات مدیره انجمن معتقد به غالب بودن یک ژانر خاصی نبوده و بارش را به عهده دیگر انجمن‌های تخصصی تقسیم می‌کرد. در هشتمین دوره رویداد ناگهان فقط به یک ژانر عکاسی می‌پردازند و تمام جلسات کارگاهی و نشست‌ها را به یک مفهوم و امروزی اندیشیدن بر اساس جریان های موجود وتجربه شده در دنیای عکاسی اختصاص می‌دهد.

غفاری به قرار دادن شرط سنی در هشتمین «۱۰ روز با عکاسان» اشاره کرد و گفت: اینجاست که انجمن در موقعیتی قرار می‌گیرد که با موافقان و مخالفان بسیاری روبرو می‌شود؛ از یک طرف فضا را به نگاه‌های نو در عکاسی و رویکردهای اندیشه‌محور در عکاسی مستند و چیدمانی می‌دهد تا مخاطبان جدیدی را جذب کند و از طرف دیگر عکاسان سنتی، قدیمی و کلاسیک را از دست می‌دهد. در این مسیر، همچنین مقطع سنی قرار می‌دهد هرچند قصد دارند بیان نو در عکاسی را مطرح و به گفتمان وادارد اما آن را در مقطع سنی اختصاص می‌دهد و به همین دلیل نمی‌تواند بیان کاملی از این نگرش را در عکاسی ایران به منصه ظهور برسانند و با تصمیم جوان‌گرایی رضایت تمام و کمال این طیف از عکاسان را نیز برآورده نمی‌کند. این موضوع، به ضعف مدیریت انجمنی بر می‌گردد که در طول سال‌ها اتفاق افتاده و اینجا بروز می‌کند.

ایجاد حاکمیت کمیته‌ای در دل هیات مدیره!

وی در توضیح این مطلب بیان کرد: متاسفانه انجمن عکاسان ایران در چند سال اخیر، چهار نفر از هیات مدیره را تحت عنوان کمیته جشنواره‌ها در دل هیات مدیره؛ ۷ نفر اصلی و بازرسان و نفرات علی‌البدل، راه می‌اندازد، در واقع مخالفان را بیرون می‌اندازند. وقتی ۴ نفر از ۷ نفر به تصمیمی رای دهند، آن تصمیم لازم الاجرا خواهد بود و این روند، با توافق بیش از آن که قلبی باشد قبلی است و با رضایت همه اعضای هیات مدیره پیش نمی‌رود و حاکمیت کمیته‌ای است که بر اعضای هیات مدیره تسلط پیدا می‌کند. اما در نهایت منِ عضو هیات مدیره باید پاسخگو باشم و نمی‌توانم برای اعضای انجمن شانه خالی کنم.

نفوذ رویکرد جدید هنری در رویدادهای ملی

این عکاس باسابقه در ادامه با اشاره به رویکرد جدید انجمن عکاسان ایران و نفوذ آن در رویدادهای ملی و مختلف عکاسی، گفت: از طرفی باید به عنوان یک عضو هیات مدیره انجمن عکاسان ایران، برای جامعه عکاسی احترام قائل باشم و به همین دلیل می‌گویم این رویکرد که زمانی پای خود را در دوسالانه عکس ایران باز کرد و بعد به نوعی نمایش دیگری از آن را در جشنواره تجسمی فجر را شاهد بودیم و حالا بعد از آن ترجمان و تعاریفی که ازآن در عکاسی دنیا رایج است، در «۱۰ روز با عکاسان» شاهد بروزش بودیم.

محمدمهدی رحیمیان:‌ عکاسی روز دنیا به عکاسی هنری و ایده‌محور نزدیک است و در نمایشگاه هشتمین «۱۰ روز با عکاسان» شاهد نمایش عکس‌های فاین آرت و مستند بودیم اما عکاسانی که هنوز درگیر ژانرهای خودشان هستند و توقع دارند کارهای آن ژانر دیده شود، ممکن است از برپایی چنین نمایشگاهی اظهار نارضایتی کنند.وی افزود: این رویکرد همان طور که در دنیا رواج دارد در کشور ما نیز به تجربه و اجرا گذاشته می‌شود. باید دید آیا این دیدگاه و رویکرد در حال به خدمت گرفتن رویدادهای مختلف عکاسی است؟ این بحث و گفتمان بجا بود و سبب شد که فضای کلاسیک و سنتی را بازنگری و از این طریق رویکردهای نو در عکاسی را هضم کنیم و یک قدم به جلو برداریم، در واقع همگام با مدرنیته پذیرای واقعیت‌ها و توانمندی‌ها و نگرش‌های نوآورانه جدید در عکاسی معاصر باشیم. اما از طرف دیگر باید پاسخگوی اعضای انجمن نیز باشیم؛ اعضایی که با یک اساسنامه و پرداخت حق عضویت و قضاوت و داوری روی عکس‌هایشان، به عنوان عضو پذیرفته شدند و لااقل یک توقع سالانه دارند. اینجاست که من برای این اعضا پاسخی ندارم و تسلیم می‌شوم و این اعضای مجمع عمومی هستند که حالا باید به اعضای هیات مدیره فعلی نمره بدهند.

غفاری همچنین با بیان اینکه قصد ثبت نام برای انتخابات هیات مدیره جدید انجمن عکاسان ایران را ندارد، در این مورد عنوان کرد: به زودی مجمع عمومی توسط اعضا که صاحبان و تصمیم گیران اصلی انجمن عکاسان ایران هستند برگزار می شود. اساسنامه، هیات مدیره را موظف به گسترش هنر عکاسی و فراهم کردن زمینه مشارکت جامعه عکاسی در سطح کشور می داند و باید ببینیم با توجه به پرونده کاری اعضای فعلی در این سال ها چه واکنش و پاسخی دریافت می‌کنند.

محمدمهدی رحیمیان از دیگر اعضای هیات مدیره انجمن عکاسان ایران، رویکرد جدید انجمن عکاسان ایران به هشتمین «۱۰ روز با عکاسان» را معطوف به عکاسی هنری و ایده‌محور دانست و به سینما خراسان گفت: عکاسی روز دنیا به عکاسی هنری و ایده‌محور نزدیک است و در نمایشگاه هشتمین «۱۰ روز با عکاسان» شاهد نمایش عکس‌های فاین آرت و مستند بودیم اما عکاسانی که هنوز درگیر ژانرهای خودشان هستند و توقع دارند کارهای آن ژانر دیده شود، ممکن است از برپایی چنین نمایشگاهی اظهار نارضایتی کنند. بنابراین اینکه رویداد «۱۰ روز با عکاسان» بتواند با برپایی یک نمایشگاه همه ژانرهای عکاسی را راضی نگاه دارد اتفاقی است که در دوره‌های قبل رخ می‌داد.

وی با تاکید بر اینکه انجمن‌های مختلف فعال در عرصه عکاسی باید بتوانند کارهایی مرتبط با حوزه کاری خودشان را هماهنگ و اجرا کنند، بیان کرد: انجمن‌هایی نظیر انجمن عکاسان سینما، تئاتر و تبلیغات برای نمایش آثارشان کار نمی‌کنند بلکه برای گیشه سینما، هنرهای نمایش و تبلیغ کالاها تلاش می‌کنند و در واقع کار خدماتی ارائه می‌کنند. انجمن عکاسان ایران نیز باید به سمت عکاسی مستند و فاین آرت برود چون باقی کارها توسط دیگر انجمن‌ها و صنوف انجام می‌شود.

موضع انجمن عکاسان ایران روشن است

رحیمیان تاکید کرد: توقعات از «۱۰ روز با عکاسان» باید فقدانی را که قبلا در نشست‌ها و گفتگوها و برنامه‌هایمان داشتیم جبران کند و موضعی که انجمن دارد، همین موضع است. این در حالی است که در دوره اول و دوم «۱۰ روز با عکاسان» نیز شاهد اجرای چنین برنامه‌ای بودیم و از دوره سوم شاهد روالی بودیم که تا قبل از دوره هشتم اجرا می‌شد.

وی همچنین گفت: انجمن عکاسان ایران باید رویکرد نوینی پیدا کند و آن را ادامه دهد، چون اعضای این انجمن اعضایی با فعالیت‌های متنوعی هستند و ممکن است هر فعالیت را با توجه به رویکرد انجمن مربوطه انجام دهد اما آن نوع از عکاسی که موضوع شخصی‌تری دارد باید در انجمن عکاسان ایران به سرانجام برسد چراکه انجمن عکاسان ایران، تنها انجمنی در عکاسی است که کاربردی نیست.

از سوی دیگر، سیدعباس میرهاشمی از اعضای هیات مدیره انجمن عکاسان ایران درباره رویکرد جدید این انجمن در برپایی هشتمین «۱۰ روز با عکاسان» با تاکید بر نگاه موضوعی، به سینما خراسان گفت: رویداد «۱۰ روز با عکاسان» در هفت دوره پیشین، بر اساس یکسری تصمیم‌ها در جهت بهبود و بر اساس آنچه که در جامعه وجود دارد و با آن مواجه هستیم و در واقع بر اساس نیاز جامعه، برگزار شده است و هیات مدیره انجمن نیز خیلی اصراری ندارد با یک ساختار ثابت پیش برود. در دو دوره اول، بیشتر روی نشست‌های تخصصی تمرکز بود و بعد از آن، بحث همراه کردن انجمن‌های عکاسی به میان آمد و به واسطه کاری که انجمن‌های عکاسی انجام دادند، آثار اعضای انجمن‌ها ارائه شد. در دوره هشتم، تصمیم جدیدی گرفته شد که «۱۰ روز با عکاسان» به تدریج به سمت کیوریتوری و پروژه های مدیریت محور سوق پیدا کند و آثار در این قالب ارائه شود.

وی درباره انتخاب رنج سنی برای ارائه آثار نیز بیان کرد: طبیعی بود که در این رویکرد جدید، عکاسان جوان بیشتر فعالیت دارند و این طیف از جامعه را بیشتر در بر می‌گیرد.

میرهاشمی، تعیین رویکرد جدید انجمن عکاسان ایران در برپایی رویداد «۱۰ روز با عکاسان» را بر اساس تفکر و بررسی‌های بسیار دانست و افزود: احساس می‌کنم این رویکرد بهترین شیوه برپایی رویداد است و البته بدون اشکال نیست.

از بین بردن خمودگی با جریان جدید عکاسی

فرزاد هاشمی از دیگر اعضای هیات مدیره انجمن عکاسان ایران نیز درباره این موضوع به سینما خراسان گفت: ما فکر می‌کنیم جریان عکاسی در دنیا به سمت کیوریتوری شدن سوق یافته است و عکس خوب باید تولید شود. تولید عکس خوب نیز جدای از تک عکس است و باید به صورت مجموعه عکس ارائه شود. در واقع رویداد «۱۰ روز با عکاسان» به سمتی سوق پیدا کرده است که عکاسان جوان بتوانند فکر و ایده‌هایشان را به منصه ظهور برسانند و برای اینکه این اتفاق بیفتد، تصمیم گرفتیم «۱۰ روز با عکاسان» که اهرم اجرایی کار ما است به سمتی ببریم که مشارکت جامعه عکاسی را به سمتی سوق دهیم که فکر کنند و ایده داشته باشند و بر اساس آن ایده، عکاسی کرده باشند.

وی افزود: کیوریتورها نیز گاهی عکاس هستند و اگر که به این جریان سازی ورود کنند، کمک خواهند کرد جامعه عکاسی به سمت عکاسی هنری و البته جهانی حرکت کند و از حالت خمودگی عکاسی که سال‌های سال دچار آن هستیم، خارج شویم و عکس می‌تواند تبدیل به یک ایده شود و عکاس به یک ایده‌پرداز تبدیل شود.

به گزار سینما خراسان، از آنجایی که قرار بود نوبت اول مجمع عمومی سال ۱۳۹۸ انجمن عکاسان ایران برای انتخاب هیات مدیره و بازرس، جمعه اول آذرماه در خانه هنرمندان ایران برگزار شود و به دلایلی این امر میسر نشد، هیات مدیره فعلی انجمن عکاسان ایران برگزاری هشتمین رویداد «۱۰ روز با عکاسان» را برگزار کردند و اتفاقا در نشست خبری این رویداد ابراز امیدواری کردند مسیری که از هشتمین دوره تعیین شده است، ادامه پیدا کند اما نظرات مخالف به رویکرد جدید برپایی نمایشگاه، شاید هیات مدیره جدید انجمن عکاسان ایران را بر آن دارد تا رویه قبلی را در نمایشگاه سراسری «۱۰ روز با عکاسان ایران» اجرایی کند.

از روزی که انجمن عکاسان ایران با اهداف بلندمدتی تاسیس شد، قدم‌هایی برای انسجام جامعه عکاسی برداشت و در این مسیر کاملاً موفق بود، به طوری که تمام ژانرهای عکاسی هر کدام به صورت مستقل شناسایی شدند. یعنی انجمن عکاسان تئاتر، هیات مدیره مستقل خودش را دارد و انجمن‌های عکاسان سینما، دفاع مقدس، مطبوعاتی، تبلیغاتی و میراث فرهنگی نیز به همین نحو فعالیت کردند و هیات مدیره مستقل خودشان را دارند. در واقع این انجمن‌ها ژانرهای عکاسی مختلفی را یدک می‌کشند و هر کدام نیز به شکلی مستقل فعالیت های سالانه خودشان را دارند. انجمن عکاسان ایران در هفت دوره قبلی برنامه «۱۰ روز با عکاسان ایران» با دعوت از کلیه انجمن‌ها، نمایشگاه‌های متعددی در ژانرهای انجمن‌های تخصصی برگزار کرد اما با ضعف‌هایی در اجرای آنها مواجه بودیم. اگر بخواهیم از زوایای مختلف نگاه کنیم، برپایی این نمایشگاه جنبه‌های مثبتی داشته و در عین حال نقاط ضعفی نیز داشته است.

رویکردی که امسال در هشتمین «۱۰ روز با عکاسان» اجرا شد نیز دارای نقاط مثبت و منفی بود و انتقادات بسیاری به آن وارد است. این انتقاد در درجه اول به هیات مدیره انجمن عکاسان ایران بر می‌گردد چراکه برخی معتقدند انجمن حق ندارد بدون دعوت عمومی، پروژه‌هایی را توسط شورایی با عنوان شورای علمی انتخاب کند البته هر کدام از اعضای این شورا محترم هستند. وقتی به محتوای نمایشگاه نگاه می‌کنیم با پروژه‌هایی بسیار ضعیف و همچنین قوی مواجه می‌شویم اما در هر حال، این نمایشگاه همه عکاسی ایران نیست؛ نه تنها همه عکاسی ایران نیست بلکه یک ژانر از عکاسی را در بر می‌گیرد که می‌تواند بخشی از نمایشگاه های «۱۰ روز با عکاسان» باشد. بنابراین می‌توان این پرسش را مطرح کرد که دستاورد این نمایشگاه چیست؟ و چه سودی برای اعضای انجمن عکاسان ایران دارد؟

رویداد «۱۰ روز با عکاسان» برای این منظور برگزار می‌شود که ماحصل یک سال فعالیت عکاسان سراسر کشور دیده شود و البته وقتی نگاهی به نمایشگاه هشتمین «۱۰ روز با عکاسان» داشته باشید متوجه نمی‌شوید که این عکس‌ها، عکاسی ایران در یک سال را نمایش می‌دهد یا خیر و بیشتر نمایشگاهی بلاتکلیف می‌نمایاند.