ایران چگونه دزدان دریایی را شکست داد؟/ روایت مستند نجات یک کشتی

به گزارش سینما خراسان، در فروردین ماه سال ۱۳۹۱ کشتی تجاری «اگلانتین» که در حال بازگشت از کشور برزیل به ایران بود، توسط دزدان‌دریایی سومالی دزدیده می‌شود. دزدان‌دریایی کاپیتان کشتی را مجبور می‌کنند تا کشتی را به سمت کشور سومالی هدایت کند. نیروی دریایی ارتش ایران به سرعت خودشان را به کشتی اگلانتین می‌رسانند و در طی عملیات چند روزه موفق می‌شوند آن را آزاد کنند. سمیه ذاکری در مستند «آگلانتین» به روایت این ماجرای بعد از هشت سال پرداخته است.

ذاکری که با مستند «اگلانتین» توانست فانوس یازدهمین جشنواره مردمی فیلم «عمار» در بخش مسابقه مستند «ملت قهرمان» این جشنواره را از آن خود کند، در گفتگو با سینما خراسان درباره چگونگی یافتن سوژه اثر خود بیان کرد: من وقتی سر پروژه‌ای نیستم و وقتم آزاد است به ملاقات پیشکسوتان ارتش می‌روم، پای صحبت‌ها و نقل خاطراتشان می‌نشینم و اینگونه از لابه‌لای صحبت‌هایشان سوژه‌هایی را که به نظرم جذاب هستند، کشف و پیگیری می‌کنم. در کنار این‌ها خیلی کتاب می‌خوانم و خیلی از سوژه‌ها را از بین همین کتاب‌ها پیدا می‌کنم. اما سوژه «اگلانتین» را در خلال صحبت با یکی از ارتشی‌ها پیدا کردم و بعد از آن به دنبال پیدا کردن افرادی که در آن عملیات حضور داشتند، رفتم. هر کدامشان یک نقطه از ایران بودند. در مرحله بعد به دنبال پیدا کردن آرشیو رفتم.

وی افزود: سوژه این اثر در زمان خودش و حتی در سال‌های بعد از آن، به دلیل مراتب محرمانه‌ای که داشت، رسانه‌ای نشد فقط به نقل خبری کوتاه در رسانه‌ها بسنده شده بود. در اخبار کوتاهی که در همان سال منتشر شده بود تنها گفتگویی با کاپیان آن کشتی انجام شده ولی درباره نقش نیروهای ارتش هیچ حرفی زده نشده و به همین دلیل به آن پرداخته نشده بود تا همین یکی دو سال پیش که از جنبه محرمانه درآمد.

ذاکری اظهار کرد: بعد از پیدا کردن آرشیو، فیلمنامه را نوشتم و کار را شروع کردیم. بخش‌هایی هم که مابه‌ازای آن، تصاویری از آرشیو پیدا نکردیم از فیلم‌های سینمایی خارجی استفاده کردیم ولی طوری که از کار بیرون نزند. چون درباره دزدان دریایی هیچ تصویری در ایران نداشتیم.

این مستندساز اضافه کرد: منابع آرشیوی نیروی دریایی در قسمت‌های مختلف پراکنده بود. یک بخشی از کار هم تصاویری بود که نیروهایی که در آن عملیات حضور داشتند در سیستم شخصی خودشان نگهداری کرده بودند و هر کدام از یک نقطه از ایران از طریق پست، تصاویر را برایم فرستادند.

ذاکری تصریح کرد: با اینکه دو سال قبل، فرآیند پیش‌تولید آغاز شد ولی فقط یک سال پیدا کردن افرادی که باید با ایشان مصاحبه‌ها ضبط می‌شد، زمان برد. کشتیرانی برای گرفتن مجوز صحبت با کاپیتان خیلی تعلل کرد. تا یک زمانی اصلاً اجازه نمی‌دادند که جلوی دوربین بیاید. بعد از تغییر و تحولاتی که در مدیریت روابط عمومی‌شان ایجاد شد این اجازه صادر شد. چون ما نمی‌خواستیم یک طرفه روایت کنیم و قصد داشتیم از زبان کاپیتان هم ماجرا را بشنویم برای همین، هماهنگی این مجوز یک سال زمان برد. در فرآیند تولید هم جمع کردن همه افراد حاضر در آن عملیات در یک برهه زمانی خاص، آن هم در شرایطی که هر کدام در یک نقطه از ایران در مأموریت بودند کار سختی بود. لوکیشن را هم بندرانزلی انتخاب کردیم که در کنار ناو و کشتی مصاحبه‌ها ضبط شود.

وی در بخش دیگری از سخنانش در خصوص آنلاین شدن اکران‌های یازدهمین جشنواره مردمی فیلم «عمار» به دلیل کرونا گفت: همه کارگردان‌ها دوست دارند کارشان را روی پرده سینما ببینند اما خوب است که بعد از کرونا هم اکران آنلاین در کنار اکران در سینما ادامه پیدا کند. چرا که من فکر نمی‌کردم کسی کارم را ببیند اما انگار از سراسر ایران آن را دیده‌اند چون در طی این چند روز برای من پیام‌هایی آمده است.

ذاکری در بخش دیگری از سخنانش درباره آثار حاضر در جشنواره «عمار» بیان کرد: اوایل از اینکه بعضی از کارهای ضعیف به بخش مسابقه راه پیدا می‌کرد، شاکی بودم. ولی طی ماجرایی متوجه شدم وقتی یک سری از کارهای ضعیف بالا می‌آید چقدر برای کارگردان آن قوت قلب است. شاید از نظر من نقطه ضعف باشد اما از جهت دیگر نقطه قوت است چون همین باعث می‌شود آن کارگردانی که هیچ جا فیلمش را نمی‌پذیرفتند دلگرم شود و با عزم بیشتری برای کار بعدی‌اش تلاش کند و در نهایت این پشتکار دوچندان به رشد تصاعدی او در کارهای بعدی‌اش ختم شود. با این همه باید اعتراف کنم که روند رو به شد آثار هر سال بیشتر از سال قبل مشهود است.