دولت آقای رئیسی می‌تواند ناجی سینما باشد

مهدی صباغ‌زاده نویسنده، تهیه‌کننده و کارگردان سینما متولد سال ۱۳۳۰ در شهر مشهد است. وی فعالیت هنری خود را از تئاتر و سپس با شرکت در سینمای آزاد و فیلمسازی تجربی آغاز کرد و پس از کسب تجربه و ساخت چند فیلم کوتاه و مستند، وارد فیلمسازی حرفه‌ای شد. از جمله ساخته‌های او می‌توان به:‌ «آفتاب‌نشین‌ها»، «سناتور»، «پرونده»، «گم‌شده»، «تصویر آخر»، «سال‌های خاکستر»، «بازی تمام شد»، «مهاجران»، «جستجو در جزیره»، «خانه خلوت»، «روزهای خوب زندگی»، «دزدان مادربزرگ»، «عشق کافی نیست»، «مارال»، «خاک و آتش»، «راه بهشت»، «خانه کاغذی»، «کلوپ همسران» و… اشاره کرد.

وی برای ساخت فیلم «خانه خلوت» کاندیدای بهترین کارگردانی از دهمین جشنواره فیلم فجر شد و در ادامه توانست جایزه بزرگ مصطفی عقاد را برای کارگردانی فیلم «راه بهشت» از سی‌امین جشنواره فیلم فجر دریافت کند.

اینک در آستانه پایان دوره دولت دوازدهم و روی کارآمدن دولت سیزدهم، به سراغ این کارگردان سینما و تلویزیون رفتیم و با او درباره مهم‌ترین انتظارات و مطالبات سینماگران از دولت آینده به گفت‌وگو نشستیم.

مهدی صباغ‌زاده ضمن اشاره به وضعیت کنونی سینما گفت: متأسفانه شرایط کنونی کشور شرایط دشوار و ناگواری است. مدت‌ها است که سینماهای کشور تعطیل‌اند و بسیاری از عوامل سینما اعم از نویسنده، تهیه‌کننده، کارگردان، بازیگر،‌ دفاتر پخش و… بی‌کار شده‌اند. طی سال‌های اخیر در سینما مشکلات متعددی وجود داشت که دولت آقای روحانی نسبت به عموم آنها بی‌توجه بود. در کشور مشکلات فراوانی وجود دارد که نیازمند رسیدگی است اما فیلمسازان نیز جزو مردم‌ هستند و مشکلاتشان به رسیدگی نیاز دارد.

وی با اشاره به جایگاه و اهمیت کار سینماگران افزود: جنس کار سینماگران از جنس کار فرهنگی است و مبادرت به فعالیت‌های فرهنگی نیز برای هر کشور و ملتی حائز اهمیت خاصی است. خواسته من از آقای رئیسی و دستگاه فرهنگی‌شان این است که به سینما توجه بیشتری داشته باشند و مدیران و مسئولان مجرب، متخصص، توانمند و دلسوز را در مسند امور فرهنگی و هنری قرار دهند؛ مدیران و مسئولینی که درد سینماگران را بدانند و در مواقع لزوم با هنرمندان همدلی کنند.

کارگردان «آفتاب‌نشین‌ها» ادامه داد: انتظارم از دولت آینده این است که در انتصاب مدیران از قوم و خویش‌بازی امتناع کند و جهت پیشبرد امور سینما از مشاوران خلاق و کارآزموده بهره بگیرد؛ مشاورانی که با درد و مشکلات فیلم‌سازان آشنا باشند و بتوانند راهکارهای متناسبی را جهت حل مسائل و مشکلات موجود و نجات سینما از بحران کنونی پیشنهاد کنند.

وی تصریح کرد:‌ ازجمله آفت‌های کنونی سینمای ما فساد، رانت و باندبازی است؛ امیدوارم دولت آقای رئیسی به این وضعیت پایان دهد و اجازه ندهد که سرمایه از طریق رانت و پولشویی وارد سینما شود. هنگامی که پول‌های کلان به شکل بی‌حساب و کتاب وارد سینما می‌شود، دستمزد عوامل سینما نیز به طرز سرسام‌آوری بالا می‌رود و طبیعی است که در این شرایط بسیاری از فیلم‌سازانی که از سرمایه اندکی برای ساخت فیلم برخوردارند، قادر به ساخت اثر نباشند.

صباغ‌زاده تصریح کرد: با توجه به شرایطی خاصی که طی دو سال اخیر به دلیل فراگیری ویروس کرونا در کشور حاکم شده و این شرایط گریبان سینما را هم گرفته، لازم است دولت آینده به سینما کمک و اقتصاد آن را تقویت کند. اکنون درِ سالن‌های سینما در سراسر کشور بسته است؛ این در حالی است که مردم به سرگرمی، شادی، تفریح و جریان فرهنگی مناسب نیاز دارند. مشکلات کنونی ناشی از بی‌توجهی به سینما است. اگر بنا باشد وضعیت سینما در آینده نزدیک نیز به همین روال ادامه پیدا کند، عملاً سینما به یک ورشکسته کامل تبدیل خواهد شد.

وی یادآور شد: تهیه‌کننده‌ای که برای ساخت فیلم خود ۶ الی ۷ میلیارد خرج کرده است، در شرایط کنونی جرأت نمی‌کند فیلمش را به نمایش بگذارد؛ چراکه سرمایه‌ اولیه‌اش بازنگشته و حراج خواهد شد. در چنین شرایطی اگر قرار باشد دولت هم کمکی نکند، دیگر چیزی از سینما باقی نخواهد ماند. بنابراین ضروری است که دولت آینده وارد گود شود، کمک و سرمایه‌گذاری و تمهیدات لازم را برای بهبود وضعیت فعلی سینما اتخاذ کند تا سینمای ما بار دیگر احیا شود. کشور ثروتمندی مثل ما که از قضا جریان فرهنگی پویایی هم دارد، نباید به سینما که یکی از اصلی‌ترین عناصر سازنده جریان فرهنگی است، بی‌توجه باشد. مطمئنم که آقای رئیسی با دانش، توانمندی و نگاه ویژه‌ای که دارند، قادر خواهند بود سینما را از وضعیت بغرنج کنونی نجات دهند.

کارگردان «عشق کافی نیست» بیان کرد:‌ همان‌طور که مستحضرید، طی روزهای اخیر قرار بود ارشاد به تهیه‌کنندگان متقاضی اکران کمک کند تا فیلم‌هایشان را با شرایط مناسب‌تری اکران کنند اما متأسفانه این حمایت هم صورت نگرفت و غالب تهیه‌کنندگان از اکران فیلم‌هایشان منصرف شدند. شما می‌دانید که چه حجم انبوهی از افراد اعم از کارمند و کارگر و… در چرخه فرهنگی و هنری کشور فعالیت می‌کنند. این شرایط به معنای تعطیلی کسب و کار و بی‌کاری همه آنها است.

صباغ‌زاده عنوان کرد: خوشبختانه آقای رئیسی از شهر مشهد برخاسته و جریان فرهنگی حاکم بر مشهد نیز جریان زنده و پویایی است؛ به‌نحوی که بسیاری از هنرمندان شایسته ما از مشهد پا به عرصه هنر گذاشته‌اند. امیدوارم ایشان با پشتوانه، عقبه فرهنگی خوب و توانایی بالایی که دارند بتوانند وضعیت سینما را در مدار رونق و بهبود قرار دهند.

وی با اشاره به صف طویل فیلم‌های پشت اکران مانده اضافه کرد:‌ اینک حداقل ۱۰۰ فیلم پشت صف اکران قرار دارند که از میان آنها دست‌کم ۶۰ فیلم قابل اکران‌اند اما تهیه‌کنندگانشان به دلیل شرایط ناشی از کرونا تمایلی به اکران آثارشان ندارند. در شرایط کنونی تنها افرادی که می‌توانند کار کنند، طیف محدودی‌اند که با استفاده از رانت و کمک‌های پشت پرده که ما نمی‌دانیم از چه سمت و سویی انجام می‌شود، مشغول فعالیت‌اند. اما اصل و بدنه غالب سینما و جریان فرهنگی کشور در حال اضمحلال و فراموشی است. این در حالی است که شرایط در شهرستان‌ها به مراتب بغرنج‌تر است و سینماهای بسیاری از شهرستان‌ها به‌کلی و برای همیشه تعطیل شده‌اند. این اتفاق برای کشوری مثل ما که ۴۳ سال زحمت کشیده و فرهنگ و هنر خود را به جایگاه والایی در دنیا رسانده، خیلی بد است. ما نباید به سادگی این جریان هنری ۴۳ ساله را از حیز اعتبار بیندازیم. امیدوارم که دولت آقای رئیسی بتواند سینما را به جایگاه واقعی خود بازگرداند.

این کارگردان تأکید کرد:‌ یکی از شروط رونق دوباره سینما پس از بازگشایی این است که تلویزیون، شهرداری و همه نهادهایی که از امکان تبلیغات گسترده برخوردارند، به سینما کمک و مردم را برای حضور در سینما تشویق کنند. همچنین لازم است فیلم‌های متنوع در ژانرهای گوناگون اکران شوند تا سلیقه آحاد مختلف مردم تأمین شود. مردم فیلم خوب را می‌پسندند حالا فرق نمی‌کند که این فیلم در چه ژانری باشد.

وی عنوان کرد: متأسفانه اکنون تلویزیون راه خود را از سینما جدا کرده است و عموماً به فیلم‌های روی پرده تیزر تبلیغاتی نمی‌دهد. چرا باید چنین شرایطی وجود داشته باشد؟‌ وضعیت تعامل شهرداری با سینما هم به همین صورت است. جالب است که تلویزیون تبلیغ تن ماهی، کلوچه و چایی را می‌کند اما حاضر نیست برای فیلم‌های سینمایی که مقوم بخش مهمی از فرهنگ کشورمان‌اند، تبلیغات پخش کند. در مقطعی تلویزیون امکان ساخت تله‌فیلم را برای فیلمسازان فراهم می‌ساخت و بدینوسیله مانع از بیکاری آنها می‌شد؛ خاصه در شرایط فراگیری کرونا که فیلمسازان از بیکاری گسترده‌تری رنج می‌برند،‌ چنین امکانی می‌توانست کمک‌خرج زندگی آنها باشد اما اکنون این امکان هم از فیلمسازان سلب شده است.

صباغ‌زاده مطرح کرد: اکنون نوعی انحصار و حلقه بسته تصمیم‌گیری در سینما وجود دارد که همه تصمیمات و سیاست‌ها توسط این حلقه بسته گرفته می‌شود. ارشاد در شکل‌گیری این حلقه مقصر است. ارشاد با دخالت‌های انبوه و غیراصولی در همه امور مربوط به سینما، چنین وضعیتی را رقم زده است. این حجم انبوه از مداخله‌های بی‌مورد ضرورتی ندارد.

وی اظهار کرد: اکنون غالب فیلمسازان از شرایط کنونی مدیریت سینما ناراضی‌اند. به‌ویژه فیلمسازان قدیمی ما که با وجود زحمات و مرارت‌های زیادی که برای ارتقای فرهنگ و هنر این مرز و بوم متحمل شده‌اند، متأسفانه بکلی فراموش شده‌اند و تمامی درها به رویشان بسته شده است. در شرایط کنونی تنها عده‌ خاصی از افراد برای کار در شبکه نمایش خانگی انتخاب می‌شوند و مشخص نیست این انتخاب‌ها با چه سازوکاری رخ می‌دهد.

کارگردان «کلوپ همسران» در بخش دیگری از سخنان خود ضمن انتقاد از کم و کیف حمایت‌های دولت از هنرمندان، گفت: شما در جریان هستید که شب عید دولت محبت خیلی زیادی به خرج داد و برای برخی هنرمندان مبلغ یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان عیدی واریز کرد. این بزرگ‌ترین توهین به فیلمسازان این کشور و خجالت‌آور است. فیلمسازی که دو سال بی‌کار بوده و نتوانسته فیلمی بسازد، با یک و نیم میلیون چه کار می‌تواند بکند؟ این وجه ناچیز کدام یک از دردهای او را دوا می‌کند؟

مهدی صباغ‌زاده در بخش پایانی سخنانی خود خاطرنشان کرد: باید به نیروهای جوان، تازه‌نفس  و متخصص میدان داد تا مشکلات کنونی سینما مرتفع شود. همچنین لازم است فضای مناسب برای فعالیت بخش خصوصی سینما فراهم شود و وزارت ارشاد هم بر نقش نظارتی خود متمرکز باشد. امیدوارم با حضور آقای رئیسی، پویایی به جریان فرهنگی کشور بازگردد و با حضور مسئولینی دلسوزتر در مناصب فرهنگی و هنری، وضعیت فرهنگ و هنر کشور رو به بهبود حرکت کند./تسنیم