یک بام و دو هوای فیلم و سینما در روزگار کرونا

رنگ قرمز برخی شهرهای کشور در روزگار کرونا و تناقض در بخشنامه ها و مجوزهای صادره دستگاه های اجرایی برای ادامه فعالیت فیلمسازان و سینماداران، سازندگان فیلم را بر سر دوراهی ادامه کار با پذیرش ضرر و زیان بالا یا توقف ساخت فیلم تا بعد از کرونا قرار داده است.
سازمان سینمایی از یک سو اختیار بازگشایی سالنهای سینما در شرایط قرمز کرونایی را به مدیران سینما واگذار کرده که به اختیار خود و با رعایت کامل پروتکلهای بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی، درهای سینما را به روی تماشاگران باز کنند یا اینکه از باز کردن آن برای جلوگیری از ضرر و زیان بیشترشان در شرایط کمبود تماشاگر خودداری نمایند.
اما از سوی دیگر سازمان سینمایی، فیلمسازان را از ساخت فیلم در شهرهای قرمز کرونایی، منع کرده است تا به نوعی از شیوع محتمل ویروس کرونا از گروه فیلمساز به سایر گروه های اجتماعی جلوگیری کند.
این در شرایطی است که سالنهای سینما براساس دسته بندی مشاغل ستاد ملی مقابله با کرونا، جزو گروه ۲ و مشمول تعطیلی در شهرهای قرمز کرونایی به شمار رفته اما سازمان سینمایی اختیار بازگشایی یا بسته شدن سینما را به مدیران آن واگذار کرده است.
با این حال تولید فیلم در هیچ یک از دسته بندیهای مشاغل ستاد مقابله با کرونا قرار نگرفته است و براساس گروه های چهارگانه مزبور، فیلمسازان در هیچ یک از گروه های مشاغل در رنگبندیهای مختلف کرونایی بویژه قرمز مشمول توقف یا عدم توقف فعالیتشان نمی شوند.
این تناقضها و ابهامات برای فعالیت فیلمسازان و سینماداران در شرایط کرونا، تولیدکنندگان فیلم را در شرایط دشواری قرار داده است به نحوی که هم تاخیرهای بی برنامه در تولید فیلم را یک ضرر مالی بزرگ برای خود به حساب می آورند و هم این نوع برخورد در مقایسه با سایر مشاغل و اماکن عمومی در شرایط قرمز کرونایی را به نوعی تبعیض آمیز دانسته و خواستار نگاه صریح و عادلانه مسوولان به این مهم شده اند.
در شرایط قرمز کرونایی مشهد، فیلمسازانی که در میانه کار خود با شرایط ممنوعیت فعالیت مواجه شده اند، از رفتارهای تناقض آمیز در صدور مجوزها برای دو بخش سینما و فیلم اظهار گلایه کرده و خواستار تجدید نظر مسئولان در احکام صادره برای فعالیتهای گروه های فیلمسازی شده اند.

خسارتهایمان را چه کسی جبران می کند

“سید زاهد رئیسی” یکی از فیلمسازانی است که حدود یکی دو ماه قبل مجوز ساخت فیلم بلند خود با عنوان “شیطان عاشق نیست” را دریافت کرده و فیلمبرداری بخشی از سکانسهای آن را با گروهش در مسیر بین مشهد و طرقبه شاندیز آغاز کرده است.
او در میانه کار فیلمبرداری خود با قرمز شدن مشهد به لحاظ شیوع کرونا مواجه شد و اکنون بزرگترین مشکل خود را ممنوعیت فیلمبرداری و محدودیت زمانی بازیگر اصلی خود یعنی “جعفر دهقان” برای ماندن بر سر ساخت فیلم می داند.
رئیسی به خبرنگار سینما خراسان می گوید: مجوزهای سازمان سینمایی مبنی بر ممنوعیت فعالیت گروه های فیلم ساز در مقابل واگذاری اختیار بستن یا بازگشایی سالنهای سینما به مدیرانشان عادلانه نیست، مگر خطر شیوع کرونا در سالنهای سینما، اصناف، حمل و نقل عمومی و بوستانها کمتر از خطر شیوع کرونا در یک گروه فیلمبرداری چند نفره با کار مشخص است؟ چرا آنها باز باشند ولی کار فیلمسازی متوقف شود؟
وی بیان کرد: باید شرایط یکسانی برای همه گروه های مشاغل و اماکن در شرایط قرمز کرونایی شهرها در نظر گرفته شود، از همان ابتدا بگویند که در هر شرایط کرونایی فیلم ساخته نشود، آن وقت فیلمسازان هم تکلیف خود را می دانند اما فیلمی که شروع به ساخت کرده را در میانه کار نمی توان متوقف کرد، زیرا خسارت زیادی به فیلمساز وارد می شود.
وی اظهار داشت: بازیگران تهرانی فیلم من آمده اند، طبق قراردادی که با آنان منعقد و دستمزدش پرداخت شده و در زمان مشخص باید صحنه های مرتبط با خود را بازی کنند و به تهران بازگردندند، اما وقتی مسوولان دستور به توقف ساخت فیلم می دهند، بازیگر تهرانی دیگر زمان برای حضور در فیلم من را ندارد و مجبور است برگردد لذا ساخت فیلم من به تاخیر می افتد که خسارت مالی زیادی به من وارد می کند.
رییسی گفت: هر روز تاخیر در ساخت فیلم بین ۶۰ تا ۱۱۰ میلیون ضرر به همراه دارد، دستمزد بازیگران ستاره فیلم بالا است و تاخیر در فیلمبرداری و از دست رفتن زمان برای استفاده از این بازیگران، تهیه کننده را متحمل ضرر مالی زیادی می کند، چه کسی خسارت ما را می دهد؟

با نظر مثبت نیروی انتظامی، فیلمبرداری کردیم

این فیلمساز در پاسخ به سوال خبرنگار سینما خراسان مبنی بر اینکه چرا در حالی که سازمان سینمایی، فیلمبرداری در شهرهای قرمز کرونایی را متوقف کرده است، به فیلمبرداری ادامه داده ای، گفت: با مشورت نیروی انتظامی در خراسان رضوی مشروط بر اینکه پروتکلهای بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی را رعایت کنیم و تعداد اعضای گروه کم باشد، فیلمبرداری برخی از سکانسها را در طرقبه و شاندیز انجام دادیم.
رئیسی افزود: فیلمبرداری این فیلم در بیرون از شهرهای طرقبه و شاندیز انجام می گیرد، برخی از سکانسهای مربوط به تعقیب و گریز در جاده فیلمبرداری می شود و تا زمانی که از شرایط تعیین شده عبور نکنیم، به فیلمبرداری ادامه می دهیم، اما بعد از آن مجبور به توقف فیلمبرداری خواهیم بود.
وی با اظهار گلایه از رفتارهای دوگانه در خصوص اعمال ممنوعیتها در شرایط کرونایی گفت: یا دولت می بایست فعالیت همه مشاغل و کسب و کارها را در شرایط قرمز کرونایی تعطیل می کرد یا به همه اجازه فعالیت مشروط بر رعایت پروتکلهای بهداشتی و فاصله گذاریی اجتماعی می داد، ممنوعیت فعالیت یک گروه و دادن اختیار برای فعالیت به گروه دیگر، منصفانه نیست.
این فیلمساز خاطر نشان کرد: اردیبهشت یا اواخر خرداد ماه بود که مشغول فیلمبرداری فیلم دیگری بودم، مسوولان گفتند که به دلیل شرایط کرونا باید فیلمبرداری متوقف شود، من هم کار را متوقف کردم، بعد دیدم که گروهی از تهران به مشهد آمدند و فیلمبرداری خود را انجام دادند، گلایه خود را به مسوولان اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بردم و در جوابم گفتند که “آنها از تهران مجوز گرفته بودند”.
وی اضافه کرد: پرسیدم، “این چه حکم کشوری است که اجرایش در یک نقطه از کشور با نقطه ای دیگر از آن تفاوت دارد، چه فرقی بین ما و تهران است”، در جوابم گفتند که “آن گروه از تهران مجوز فعالیت گرفتند و اکنون در میانه کار قرار دارند”؛ آخر این انصاف است؟ مگر ما در میانه کارمان قرار نداشتیم که ما را مجبور به توقف کار کردند؟
رییسی بیان کرد: وقتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوزی برای ممنوعیت فعالیت یک گروه هنری صادر می کند باید همه شرایط آن را بسنجد، مثلا بازیگر را موظف کند که هنگام فروکش کردن شیوع کرونا در فیلمبرداری فیلمی که قبلا به دلیل کرونا متوقف شده بود، در زمان مشخص حضور پیدا کند که کار روی زمین نماند یا دستمزدی که دریافت کرده است را به گروه فیلمسازی بازگرداند یا بخشی از خسارت ناشی از توقف کار به فیلمساز پرداخت شود تا فیلمسازان دلگرم شوند.

موافقت نیروی انتظامی با فیلمبرداری مشروط

ظاهرا فرماندهی انتظامی خراسان رضوی رویکرد حمایتگرانه ای نسبت به گروه های فیلمسازی در مشهد دارد و حاضر به ضرر آنها نیست، مشروط بر اینکه پروتکلهای بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی را رعایت کنند.
کارشناس ارشد مرکز مستندات اجتماعی فرماندهی پلیس خراسان رضوی در این باره به خبرنگار ما می گوید: ناجا مخالف گروه های فیلمساز نیست اما تابع مصوبات ستاد مقابله با کرونا نیز می باشد، با این حال هنوز ستاد ملی مقابله با کرونا در خصوص فعالیت گروه های فیلمبرداری در شرایط قرمز کرونایی، تکلیف مشخصی نداده است لذا ناجا نیز راضی به ضرر گروه های فیلمسازی نیست.
سرهنگ مرتضی صحرایی افزود: هدف جلوگیری از شیوع ویروس کرونا است لذا به گروه های فیلمبرداری اعلام کردیم که با حداقل تعداد افراد در حدی که بتوانند کار خود را انجام دهند، نسبت به فیلمبرداری در فضای باز و رعایت حداکثری پروتکلهای بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی اقدام نمایند.
وی بیان کرد: درمجموع ناجا با تولید فیلم در شرایط کرونایی مخالفتی ندارد مگر اینکه شرایط خاصی بوجود آید لذا نهایت همکاری خود را با گروه های فیلمبرداری مشروط بر رعایت پروتکلهای بهداشتی خواهیم داشت.

دو دیدگاه متفاوت مسوولان درباره فیلم و سینما

متولی امر بهداشت در مشهد در خصوص عدم بازگشایی یا دایر بودن سالنهای سینما و فعالیت یا عدم فعالیت گروه های فیلمبرداری با یکی از مسوولان سازمان سینمایی، دیدگاه های متفاوتی دارند و هنوز به یک جمع بندی مشخص در این زمینه نرسیده اند؛ یکی با بازگشایی سینما و ممنوعیت ساخت فیلم در شرایط قرمز کرونایی مخالف است، دیگری بر تداوم فعالیت سینما اما منع فعالیت گروه های فیلمسازی در شرایط مشابه تاکید دارد.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز در پاسخ به سوال خبرنگار سینما خراسان مبنی بر علت وجود تناقض بین فعالیت سینماها با توقف تولید فیلم در شرایط قرمز کرونایی گفت: سالنهای سینما جزو مشاغل گروه ۲ به شمار می روند و مشمول تعطیلی اجباری در شرایط قرمز کرونایی هستند، بنده نیز به عنوان متولی بهداشت با باز بودن سالنهای سینما در شرایط قرمز کرونایی شهر مخالف هستم.
مهدی قلیان افزود: نظر بنده در خصوص تولید فیلم این است که در هر صورت فیلمسازی یک کار گروهی با تعدادی افراد مشخص است که هر یک از این افراد پس از دادن تست پی.سی.آر و یقین حاصل شدن از سلامت آنان می توانند در قالب گروه به فعالیت خود ادامه دهند.
وی بیان کرد: اما شرایط سینما متفاوت است زیرا از همه گروه های اجتماعی
در سالنهای سینما حضور پیدا می کنند و دربرگیرندگی افراد آن بیشتر است و نمی توان از همه کسانی که به سالن سینما وارد می شوند، تست پی.سی.آر گرفت و این مهم اجتمال خطر شیوع کرونا در سینما را افزایش می دهد.
وی اضافه کرد: در صورتی که تولیدکنندگان فیلم تقاضای خود را برای آزاد گذاشتن فعالیت فیلمسازان در شرایط قرمز کرونایی به ستاد استانی مقابله با کرونا بدهند، این درخواست مورد بررسی قرار گرفته و اعلام نظر می شود.
مدیر کل نظارت بر عرضه و نمایش سازمان سینمایی کشور نیز در این باره به خبرنگار سینما خراسان می گوید: ستاد ملی مقابله با کرونا تجمع افراد بالای ۱۵ نفر را ممنوع کرده است و با توجه به اینکه در فیلمبرداری بیش از ۳۰ نفر گرد هم جمع می شوند و رخ به رخ شده، از ماسک استفاده نمی کنند و دیالوگ می گویند، امکان رعایت پروتکلهای بهداشتی در این گروه کمتر از سینما است.
محمد رضا فرجی افزود: این در حالی است که تماشاگران اجبارا با ماسک وارد سالن سینما می شوند و با فاصله بسیار از هم می نشینند، چرا که در شرایط کنونی در هر سیانس از اکران فیلم، به ازای هر ۱۰ صندلی یک نفر تماشاگر وجود دارد لذا امکان شیوع کرونا کمتر بوده و ضریب اطمینان آن نسبت به گروه های فیلمبرداری بیشتر است.
اکنون که مشهد در شرایط قرمز کرونایی قرار دارد، سالنهای سینما باز هستند و منعی برای فعالیت آنها نیست اما فیلمسازان در تب و تب بلاتکلیفی برای تداوم ساخت فیلم خود بسر می برند و این سیاست “یک بام و دو هوای مسوولان” در خصوص فیلم و سینما را برنمی تابند.
جریان فیلمسازی نیز مانند مسابقه فوتبال است، آیا می توان مسابقه فوتبال را بین دو نیمه تعطیل کرد و آن را به زمان دیگری موکول نمود؟ فیلمسازی را نیز نمی توان در نیمه رها کرد زیرا جبران خسارتهای ناشی از آن بسیار سنگین است، لذا بهتر است مسوولان یا در شرایط قرمز کرونایی بدون تبعیض ساخت هر فیلمی را ممنوع کنند یا با تعیین شرایطی در چارچوب پروتکلهای بهداشتی، فیلمسازی را آزاد بگذارند که البته پیشنهاد ما بیشتر بر بخش دوم تاکید دارد.

روشنا /