آثار سه نسل نقاش در «آهنجش» به نمایش درآمد/ مزیت‌های مخاطب مشترک

به گزارش سینما خراسان، نمایشگاه سه نسل از نقاشان معاصر ایران با عنوان «آهنجش» با همکاری دو گالری ژاله و طراحی هنر با نمایش ۶۱ اثر از ۳۱ هنرمند در گالری طراحی هنر برپاست.

در این نمایشگاه، آثاری از فرح ابوالقاسم، غزاله اخوان، مرتضی اشتیاقی، ابراهیم اکبری گرز، آرنو اوهانیان، علیرضا آدم بکان، شیرین آزادی، محمدجعفر پاک روان، علی تقوا بلسی، محمدابراهیم جعفری، ولی جوادی آذر، رضا حسینی، حسین خوشرفتار، مصطفی دشتی، علی ذاکری، محمد رحیمی، مینا سبزی، همایون سلیمی، جلال شباهنگی، حبیب الله صادقی، مهدی علایی نژاد، یعقوب عمامه پیچ، حسین کاظمی، عباس کیارستمی، علی گلستانه، ابراهیم گنجیان، وحید محمدی، عباس مختار، محمدعلی مشرفی، مریم میرزایی کجوری و منوچهر نیازی به نمایش درآمده است.

‌

لیلا نقلی مدیر هنری گالری طراحی هنر با اشاره به تعامل با گالری ژاله درباره این همکاری مشترک به سینما خراسان گفت: من و آقای سلطانی مدیر گالری ژاله از قبل با هم آشنا بودیم و در خانه هنرمندان ایران همکاری داشتیم و با توجه به اینکه به کار گروهی علاقه دارم، این موضوع به نظرم جذاب آمد و پیشنهاد برپایی این نمایشگاه را مطرح کردم.

وی بیان کرد: تعداد آثار می‌توانست بیشتر از ۶۱ اثر باشد و با توجه به ظرفیت گالری انتخاب شدند، البته خوشبین هستیم که نمایشگاه‌هایی مشابه این نمایشگاه در موضوعات و رشته‌های هنری دیگر برگزار کنیم.

نقلی تاکید کرد: نکته مهم در این نمایشگاه علاوه بر همکاری ۲ گالری، طرح مساله یک عنوان در معرفی یک محتوا است که می‌تواند نشان دهد چه موضوعاتی، نقطه مشترک موضوعی در میان نقاشان معاصر سه دوره است.

* تغییر نگاه سه نسل نقاشی ایران در نمایشگاه «آهنجش»

وی درباره موضوع این نمایشگاه گفت: در این نمایشگاه، تغییر نگاه سه نسل نقاشی ایران را نسبت به طبیعت به معرض نمایش گذاشته شده است و این تغییرات در مفاهیم فرمیک و سوژه‌ها کاملاً مشهود است. به هر حال با توجه به استقبال گسترده از این نمایشگاه، امید داریم به موضوعات مشترک میان هنرمندان حوزه تجسمی کشور در ادامه این همکاری فکر کنیم و گالری طراحی هنر این آمادگی را دارد که در این زمینه پذیرای ایده‌های نو باشد.

محمدرضا سلطانی مدیر گالری ژاله نیز درباره برپایی نمایشگاه «آهنجش» به مهر گفت: برگزاری این دست نمایشگاه‌ها، عمدتاً در موزه‌های هنرهای معاصر کشورها اتفاق می‌افتد چراکه تعداد زیادی از کارها و هنرمندان را می‌توانیم در این قالب بگنجانیم: از سهراب سپهری، منوچهر یکتایی تا بهجت صدر و نسل‌های بعد و حتی هنرمندان جوان. البته متأسفانه یکی از چالش‌های بزرگ در این نوع نمایشگاه‌ها، محدودیت فضای گالری‌ها است. با وجود اینکه گالری طراحی هنر یکی از بزرگترین گالری‌های تهران محسوب می‌شود، ما با وسواس زیاد و یک روز مانده به افتتاح نمایشگاه، توانستیم به چیدمان حاضر در نمایشگاه برسیم و سعی کردیم کارهای سایز کوچک را انتخاب کنیم تا تعداد بیشتری اثر را به نمایش بگذاریم.

وی یادآور شد: این تعداد کارهای کوچک نیز با توجه به شرایط بازار و گران بودن آثار، به زحمت تهیه شدند و در این راستا، حتی هنرمندان نسل دوم نیز همکاری نکردند. ادعایی در برپایی این نمایشگاه نداریم اما در همین حد نیز، کاری درخور توجه با جمعه آوری آثار سه نسل از نقاشان معاصر انجام دادیم.

مدیر گالری ژاله با بیان اینکه نگاهش به ایده برپایی نمایشگاه «آهنجش»، پژوهش محور بوده است، گفت: خیلی دوست داشتم آثار تمام هنرمندان مرتبط با این موضوع را در نمایشگاه به نمایش بگذاریم؛ این نمایشگاه می‌تواند با آثاری از هنرمندان قدیمی و بزرگ در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شود و هنوز هم این سودا را دارم که چنین نمایشگاهی را با مجموعه‌ای غنی از آثار موزه، برگزار کنم. ایده اولیه برپایی این نمایشگاه و انتخاب آثار را من برعهده داشتم و تعامل خوبی بین ۲ گالری در این موضوع شکل گرفت و از این جهت نمونه‌ای مشابه از این نمایشگاه در گالری دیگر ندیدم.

وی بیان کرد: متأسفانه اکثر گالری‌ها به صورت جزیره‌ای کار می‌کنند و هر کدام برای خود یک منِ کامل به حساب می‌آیند اما در این نمایشگاه شاهد بودیم گروهی از مخاطب‌های گالری ژاله به مخاطبان گالری طراحی هنر اضافه شدند و قطعاً اگر ما میزبان گالری طراحی هنر بودیم مخاطبان آنها آشنا و پیگیر نمایشگاه‌های ما می‌شدند و به نظر من، این اتفاق مبارکی است.

گالری‌هایی که در مرکز شهر یا کنار هم هستند از مزیت‌های مخاطبان مشترک استفاده می‌کنند؛ حتی گالری‌های با سابقه تر می‌توانند باعث رونق گالری‌های تازه تأسیس اطراف خود شوند ولی در صورت پراکندگی جغرافیایی شاهد این اتفاق نیستیم.

سلطانی به همجواری گالری‌های مرکز شهر و مزیتی که مخاطبان آنها در این مورد دارند، اشاره کرد و افزود: گالری‌هایی که در مرکز شهر یا کنار هم هستند از مزیت‌های مخاطبان مشترک استفاده می‌کنند؛ حتی گالری‌های با سابقه تر می‌توانند باعث رونق گالری‌های تازه تأسیس اطراف خود شوند ولی در صورت پراکندگی جغرافیایی شاهد این اتفاق نیستیم. به همین دلیل، من همکاری گالری ژاله و طراحی هنر را به فال نیک می‌گیرم.

لیلا نقلی نیز بر تداوم تجربه همکاری مشترک بین دو گالری تاکید کرد و افزود: در این راستا، گالری‌ها می‌توانند همسو شوند و یک زنجیره تجسمی در تهران اتفاق بیفتد که در آن نشانی از دشمنی نیست و همه با هدف مشترک، فروش و سود خوبی نیز به دست خواهند آورد.

رضا حسینی از اساتید نقاشی معاصر که با دو اثر در این نمایشگاه با موضوع طبیعت و انتزاع شرکت کرده است، درباره سبک انتزاعی و اقبال مردم به این سبک به سینما خراسان گفت: بشر از زمانی که با موسیقی، خط و رنگ آشنا شد آبستره کشف شد. طراحی‌های فرش در نقاط مختلف ایران همه آبستره‌اند ولی درک بصری لازم برای لذت بردن از آثار آبستره کم است. اگر بدون اطلاعات از موسیقی، نوازنده‌ای ذره‌ای خارج بزند ما متوجه می‌شویم چون از کودکی با موسیقی آشنا هستیم و گوش به درک سمعی رسیده است ولی با نقاشی خیر. اگر ما از کودکی عادت گالری رفتن داشتیم یا معلم و راهنماهایی داشتیم قطعاً این درک را پیدا می‌کردیم و الان از دیدن آبستره نیز لذت می‌بردیم.

وی با بیان اینکه نقاشی بیان خویشتن آدم‌ها است، اظهار کرد: شاید در این مختصر نگنجد ولی اساساً من با هنر سیاسی موافق نیستم؛ هر انسانی از طبقات مختلف اجتماعی می‌تواند هنرمند باشد چون برخی فکر می‌کنیم هنرمند الزاماً باید طرفدار طبقات فرودست باشند؛ این در حالی است که این تقسیم بندی‌ها صحیح نیست. احساسات آدم‌ها می‌تواند خیلی شبیه هم باشد با کنش‌های مختلف و با رفتار کاملاً متفاوت.

* نمایش تغییر نگاه‌ها نسبت به فرم و گرایش‌های نقاشان ایرانی

بهنام کامرانی هنرمند نقاش با اشاره به نمایشگاه «آهنجش» و مجموعه‌ای که گردآوری شده است، به مهر گفت: در این شرایط، تماشای این کارها از هنرمندان سه نسل نقاش ایرانی، مغتنم است. منظره نزد هنرمندان مدرن و معاصر ایران موضوع خیلی مهمی است، به ویژه اینکه در هنر معاصر ایران جنبه‌های خیلی متنوع‌تری هم پیدا کرده است. البته در این نمایشگاه گرایش بیشتر روی منظره‌هایی است که جهتی انتقادی یا اجتماعی پیدا نمی‌کند یعنی بیشتر همان نگاه مدرنیستی نسبت به منظره در فضا دیده می‌شود. از این نظر می‌توان گفت که هنر مدرن ایران تجربیات خیلی متفاوتی دارد حالا خیلی از هنرمندان ممکن است به دلیل سخت پیدا شدن کارها اینجا نباشند مثل سهراب سپهری.

وی توضیح داد: چیزی که در واقع اهمیت دارد این است که ویژگی‌های منظره در نسل‌های مختلف هم در واقع ویژگی‌های شخصی دارد و هم به شکل یک زبان دنبال شده و جلو آمده است. برای مثال نسل قبل از انقلاب، گرایش به جنبه‌های فرمی و نزدیکی به طبیعتی که استریلیزه شده یا ساده شده، داشتند اما بعد از انقلاب این گرایش کمتر دیده می‌شود هر چند در برخی از هنرمندان هم وجود دارد اما جنبه رئالیسم دوباره توسط هنرمندان جوان دنبال می‌شود ولی این بار وجه‌های نئورئالیستی هم پیدا می‌کند یعنی ممکن است که گیاهی در یک منظره یا یک موتیف در منظره بیرون کشیده و تکرار شود یا از نگاه خیلی نزدیکتر دیده شود.

کامرانی با تاکید بر اینکه اهمیت این نمایشگاه این است که ما را دوباره متوجه این چشم‌انداز می‌کند، گفت: خیلی از هنرمندان هم هستند که امروزه منظره را با نگاه‌های زیست محیطی کار می‌کنند یا با نگاه‌های جدیدتر، ولی این نمایشگاه بیشتر تاکید بر مناظری دارد که از جنبه‌های زیبایی شناسانه و حتی دکوراتیو اهمیت پیدا می‌کند و از این جهت، این نمایشگاه، نمایشگاه موفقی است. به صورت کلی، در نسل قدیمی‌تر تمایل به جنبه‌های فرم‌گرایانه و انتزاعی قوی‌تر است و نسل جدیدتر دوباره گرایشی رئالیستی به منظره در کارها دیده می‌شود و البته استثنا همیشه وجود دارد.

خیلی از نقاشان ما طبیعت را از روی عکس کار کرده و می‌کنند یا بیشتر متکی بر برداشت‌های ذهنی خود هستند اما معدود نقاشانی هم هستند که حضوری مستقیم در طبیعت دارند و کار می‌کنند. این ناخودآگاه یک مقدار از لحاظ ساختاری کیفیت کار را عوض می‌کند و اینجا دیگر اصلاً نسل اهمیتی ندارد.

علیرضا آدم بکان هنرمند نقاش که با دو اثر در نمایشگاه شرکت کرده است، درباره موضوع نمایشگاه «آهنجش» به سینما خراسان گفت: در موضوع اصلی نمایشگاه یعنی طبیعت، مبحث ساختاری اهمیت پیدا می‌کند که دیگر موضوع نسل هم به لحاظ موضوعی و اهمیت در بخش‌های دیگر بررسی می‌شود. آن بحث ساختاری این است که هر کدام از این هنرمندان چه نسل اول یا نسل سوم که انتخاب شده‌اند، طبیعت را از چه زاویه نگاهی می‌بینند. خیلی از نقاشان ما طبیعت را از روی عکس کار کرده و می‌کنند یا بیشتر متکی بر برداشت‌های ذهنی خود هستند اما معدود نقاشانی هم هستند که حضوری مستقیم در طبیعت دارند و کار می‌کنند. این ناخودآگاه یک مقدار از لحاظ ساختاری کیفیت کار را عوض می‌کند و اینجا دیگر اصلاً نسل اهمیتی ندارد.

وی بیان کرد: نقاشانی که معاصرتر هستند کنش‌های بیشتری از لحاظ رفتاری در آثار خود دارند تا نسلی که هم دوره جلال شباهنگی یا نقاشان هم نسل او بوده‌اند. در آن دوره شاید به خاطر ثباتی که ساختار اجتماعی و یا زندگی‌ها داشته، نگاه تلطیف‌تر می‌شده ولی در نسل معاصر یا کسانی که حتی سن بالایی داشتند ولی به روزتر هستند مثل کارهای آقای گلستانه، باز شاهد این کنش در رفتار و کنش در نقاشی‌ها هستیم.

آدم بکان نقش فرهنگ ایرانی را در درک هنر انتزاعی مهم دانست و گفت: ما ریشه‌های انتزاعی زیادی در فرهنگ ایران داریم؛ ما همواره با فرهنگ زمینی که فرش، گلیم و جاجیم و.. که دارای قدمت خیلی بیشتری نسبت به فرهنگ دیواری ما که نقاشی، مجسمه و… است، مواجه بودیم. در ضمیر ناخودآگاه همه ما این زیبایی‌شناسی وجود دارد اما به جز مخاطب خاص، نکته دیگر در این دوران، آشتی مردم با گالری‌هاست. به یاد دارم زمانی که مردم سوال می‌پرسیدند که آیا برای بازدید گالری باید مثل سینما یا تئاتر بلیت تهیه کنیم؟ ولی خوشبختانه این فرهنگ جا افتاده و مردم مشتاق‌تر شده‌اند.

نمایشگاه سه نسل از نقاشان معاصر ایران با عنوان «آهنجش» تا ۷ مهرماه در گالری طراحی هنر واقع در خیابان ولی‌عصر نرسیده به زعفرانیه پلاک ۲۸۸۰ برقرار است. این گالری روزهای چهارشنبه تعطیل است.