نقد کانون‌های تئاتر ۳دانشگاه به روند انتصاب دبیر جشنواره دانشگاهی

به گزارش سینما خراسان، نمایندگان کانون‌های تئاتر دانشگاه‌ها تربیت مدرس، هنر و تهران طی بیانیه‌ای که در اختیار سینما خراسان قرار دادند، ضمن ارائه توضیحاتی در خصوص جلسات برگزار شده برای انتخاب دبیر بیست و سومین جشنواره بین المللی تئاتر دانشگاهی ایران، به روند و نحوه انتخاب دبیر این دوره از جشنواره انتقاد کردند.

در ذیل متن این بیانیه آمده است:

«به نام خدا

بیانیه مشترک کانون‌های تئاتر دانشگاه‌های تربیت مدرس، هنر و تهران درباره روند انتصاب دبیر بیست و سومین جشنواره بین‌المللی تئاتر دانشگاهی ایران

با سلام و احترام به تمامی دانشجویان ، فعالان و مخاطبان جشنواره تئاتر دانشگاهی

بیست و سومین جشنواره تئاتر دانشگاهی پیش از آغاز حواشی بسیاری به دنبال داشته است ؛ از تاخیر بی‌سابقه در آغاز فرآیند جشنواره و معرفی دبیر تا محقق نشدن وعده‌های وزارت علوم در رسیدگی به مطالبات دانشجویی ارائه شده توسط دبیران کانونها.

با توجه به خروجی جلسات مجمع کانونها در دانشگاه‌ها و تاکید بر پیگیری مطالبات دانشجویان تئاتر از طریق تنها تشکل موجود یعنی کانونها، کانون‌های پیگیر مطالبات دانشجویی و حاضر در فرآیند انتخاب دبیر لازم می‌دانند عموم جامعه تئاتر دانشگاه را از جزئیات حوادث مرتبط با جشنواره تئاتر دانشگاهی آگاه سازند.

فعالیت‌های مرتبط با جشنواره بیست و سوم دانشگاهی توسط کانون‌های مذکور از سلسله نشست‌های مجمع عمومی دانشجویان تئاتر در آذر و دی‌ماه سال ۹۸ آغاز گردید. این نشست‌ها به صورت کاملا مستقل و با همت عده‌ای از دانشجویان تئاتر شهر تهران در دانشگاه‌های تربیت مدرس، هنر، تهران، سوره و هنر و معماری برگزار گردید و طی این جلسات دانشجویان، نمایندگان دانشجویی کانون‌های تئاتر و فعالین حوزه تئاتر دانشگاهی به بحث و تبادل نظر پیرامون این جشنواره پرداختند.

پس از جلسه آخر از این سلسله جلسات که در مورخ دوم دی ماه ۱۳۹۸ در پلاتو کشن فلاح دانشگاه هنر با حضور جمع کثیری از دانشجویان تئاتر و فعالین این حوزه برگزار شد، نتیجه‌گیری و جمع‌بندی سلسله جلسات طی گزارشی در روز ۱۱ دی ‌ماه از جانب مجمع کانون‌های تئاتر دانشگاه‌های تربیت مدرس، سوره، هنر، آزاد واحد تهران-مرکز و مرکز تئاتر تجربی دانشگاه تهران منتشر گردید. مطالبات مطرح شده دانشجویان در گزارش مذکور به شرح زیر است:

مطالبات کوتاه مدت شامل

۱. تسویه مطالبات مالی معوقه دانشجویان از جشنواره گذشته پیش از شروع به کار دبیرخانه جشنواره بیست و سوم

۲. حضور نمایندگان دانشجویی دانشگاه‌های سوره و آزاد واحد تهران-مرکز (هنر و معماری) در کنار نمایندگان دانشجویی دانشگاه‌های تربیت مدرس، تهران و سوره

و مطالبات بلند مدت شامل:

۱. اصلاح اساسنامه و ساختار برگزاری جشنواره و مشارکت حداکثری دانشجویان و نمایندگان تشکل‌های دانشجویی تئاتر در ایجاد این تغییرات

۲. تشکیل دبیرخانه دائمی جشنواره تئاتر دانشگاهی

۳. تاسیس یک نهاد صنفی مستقل دانشجویی جهت پیگیری مطالبات دانشجویان رشته‌های تئاتر از وزارت علوم

۴. اختصاص ردیف بودجه سالانه جهت برگزاری جشنواره و ثبت آن در تقویم اجرایی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری

نهایتا مطالبات مذکور توسط کانونها بصورت نامه رسمی خطاب به معاونت فرهنگی وزارت علوم به رشته تحریر درآمد، به امضای جمع کثیری از دانشجویان پنج دانشگاه تئاتری تهران رسید و در تاریخ ۷ دی‌ماه ۱۳۹۸ طی جلسه نمایندگان دانشجویی کانون‌های تئاتر دانشگاه‌های آزاد واحد تهران-مرکز، تربیت مدرس، سوره، هنر و مرکز تئاتر تجربی دانشگاه تهران به آقای مهندس عسگری مدیر کل معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحویل گردید. همچنین در این جلسه نمایندگان دانشجویی این پنج دانشگاه به صورت شفاهی اقدام به انتقال نگرانی‌ها و درخواست‌های دانشجویان به آقایان عسگری و بنایی مدیریت و کارشناس محترم فرهنگی و اجتماعی وزارتخانه، نمودند.

طی این جلسه جناب آقای عسگری ضمن خاطر نشان کردن مشکلات مالی پیش‌ روی دولت، وزارت علوم و مجموعه معاونت فرهنگی و اجتماعی تعهد دادند تمام تلاش این مجموعه در جهت تسویه معوقات مالی تا پیش از شروع فرآیند جشنواره بیست و سوم خواهد بود. ضمنا ایشان به نمایندگان دانشجویی اطمینان دادند جلسه انتخاب دبیر جشنواره به روال معمول ادوار گذشته و نهایتا در هفته آتی برگزار خواهد شد، نماینده دانشجویی کانون تئاتر دانشگاه آزاد واحد تهران-مرکز در این جلسه به صورت مشورتی حضور خواهد یافت و درباره امکان حضور نماینده کانون تئاتر دانشگاه سوره با مسئولین این دانشگاه مذاکره می‌شود. از دیگر تعهدات مطرح شده توسط وزارت علوم در این جلسه تشکیل شورای تخصصی نظارت بر عملکرد دبیر جشنواره بیست و سوم متشکل از دانشجویان و نمایندگان کانون‌های حاضر در جلسه انتخاب دبیر بود؛ بدین معنا که دبیر جشنواره موظف می‌شود تا به صورت هفتگی طی جلساتی با شورای مذکور به توضیح روند فعالیت دبیرخانه بپردازد.

به عبارت دیگر دبیر بدون هماهنگی و اقناع شورای مذکور نمی‌تواند راسا ساختار جشنواره را تعریف کند. علاوه بر این مقرر شد دبیر طی جلسات با شورای مذکور با هماهنگی دبیرخانه زیرساخت‌های لازم جهت اصلاح اساسنامه جشنواره را ایجاد کند . ضمنا مقرر شد اعضای کانونی حاضر در جلسه و نمایندگان دانشجویان دانشگاه‌های تئاتری تهران به عنوان هیأت موسسِ مجمع تخصصی کانون‌های تئاتر دانشگاهی اساسنامه این مجمع را با توجه به آیین‌نامه موجود نگارش کرده و به تصویب وزارتخانه برسانند تا از این پس تشکلی جدی و تخصصی در رشته تئاتر جهت نظارت بر این جشنواره و انتخاب دبیر دوره بیست و چهارم جشنواره دانشگاهی باشد.

در پایان جناب آقای عسگری متعهد شدند هیچگونه دخالتی از جانب وزارتخانه در انتخاب دبیر صورت نخواهد پذیرفت و تمهیداتی در نظر گرفته می‌شود تا دبیر توسط فرم‌های ارزشیابی و از طریق میانگین نمره در شاخص‌های متفاوت از کیفیت طرح اجرایی تا سوابق و پس از بررسی کامل و همه جانبه طرح‌های اجرایی نامزدها و تطبیق آن‌ها با شاخص‌ها انتخاب شود. ایشان افزودند حتی حاضرند در صورت مغایرت نظر خود با اکثریت نمایندگان دانشجویی از رای و نظر خود صرف نظر کنند تا شبهه‌ای در وجود هرگونه لابی و دخالت از طرف وزارت وجود نداشته باشد.

لازم به ذکر است علیرغم پیگیری‌های متمادی کانونها جلسه انتخاب دبیر در روز ۲۳ بهمن‌ماه ۱۳۹۸، شش هفته پس از زمان وعده داده شده و بدون حضور نمایندگان دانشجویی دانشگاه‌های سوره و آزاد واحد تهران مرکز در حالی برگزار شد که نه تنها مطالبات معوقه ی دانشجویان پرداخت نشد بلکه اغلب وعده‌های جلسه ی ۷ دی ماه نادیده گرفته شد . البته تعهداتی نظیر ایجاد شورای تخصصی جهت نظارت بر عملکرد دبیر، اصلاح اساسنامه مجمع و سپرده شدن انتخاب دبیر دوره ی بیست و چهارم و مواردی از این دست هنوز به مرحله ی راستی آزمایی نرسیده است. امیدواریم حداقل در این تعهدات خلف وعده صورت نپذیرد.

همانطور که ذکر شد پس از جلسه هفتم دی ماه پیگیری کانونها جهت برگزاری هر چه سریعتر جلسه ی انتخاب دبیر ادامه یافت اما وجود شبهات دیگری در روند دعوت از افراد برای حضور در این جلسه در کنار تاخیر غیر معمول و بی سابقه ی وزارت علوم (طی ادوار جشنواره) در آغاز فرآیند برگزاری جشنواره، منجر به بی اعتمادی بیشتر فضای تئاتر دانشگاهی نسبت به عملکرد مدیریت فرهنگی وزارت علوم گشت. علی رغم قول قبلی مدیریت محترم فرهنگی وزارت علوم، هیچ نماینده‌ای از دانشگاه‌های سوره و هنر و معماری با وجود درخواست‌ها و امضاهای دانشجویان به جلسه انتخاب دبیر دعوت نشد. از سویی دیگر نماینده هیأت علمی معرفی شده توسط دانشگاه تربیت مدرس جهت حضور در جلسه یعنی جناب آقای دکتر محمدرضا خاکی، در اقدامی عجیب و بی‌سابقه توسط وزارت علوم پذیرفته نشد و از دانشگاه درخواست شد تا شخص مدیر گروه و یا نماینده دیگری در جلسه حضور پیدا کند. در دانشگاه‌ تهران تا ۲ هفته پس از معرفی نمایندگان دانشگاه‌های هنر و تربیت مدرس، با وجود پیگیری مداوم کانون این دانشگاه از طرف مسئولین دانشگاه اعلام می‌شد که نامه‌ای از جانب وزارت علوم جهت معرفی نماینده وصول نشده است. ادعایی که از طرف وزارتخانه تکذیب می‌شد. اما در نهایت تنها چند روز مانده به تاریخ اولیه برگزاری جلسه (نهایتا جلسه با ۲ روز تاخیر از زمان مندرج در نامه برگزار شد) با توجه به عدم حضور مدیر گروه آموزشی رشته نمایش این دانشگاه، سرکار خانم هما جدیکار بدون هماهنگی شورای گروه آموزشی دانشگاه به عنوان نماینده معرفی شد. اما ظاهرا ایشان پس از حدود ۱۰ روز و تنها یک روز پیش از تاریخ ثانویه جلسه انتخاب دبیر از حضور در این جلسه امتناع ورزیدند و این موضوع را به مسئولین دانشگاه اعلام نمودند، حال آنکه این موضوع تا ۳۰ دقیقه پیش از شروع جلسه در روز چهارشنبه ۲۳ بهمن‌ماه و به کانون تئاتر این دانشگاه و همچنین به وزارتخانه اطلاع داده نشده و دانشگاه هیچ نماینده دیگری معرفی نکرده بود. در نهایت پس از دریافتن اتفاقی این موضوع توسط کانون تئاتر این دانشگاه سرکار خانم جدیکار طی تماسی تلفنی از دفتر کانون به جناب آقای عسگری عدم حضور خود را اعلام و آقای صادق صفایی را به عنوان موکل خود اعلام نمودند.

مورد قابل توجه دیگر دعوت از جناب آقای امیرحسین حریری برای حضور در این جلسه بود. لازم به ذکر است که در نامه رسمی از ایشان به عنوان مدیریت سالن تئاتر مولوی دعوت به عمل آمده بود در حالی که پس از مطرح شدن این موضوع توسط نمایندگان دانشجویی و جویا شدن علت حضور ایشان، جناب آقای عسگری عنوان کردند که آقای حریری به عنوان دبیر ادوار گذشته جشنواره در جلسه حضور دارند. در حالی که علی القاعده دبیران ادوار باید طی جلسه ای، اقدام به انتخاب و معرفی ۲ نماینده ی خود کنند. لازم به ذکر است آقای امیرحسین حریری در سال ۱۳۸۸ دبیر منتصب سیزدهمین دوره جشنواره بین‌المللی تئاتر دانشگاهی بوده است. پس از آنکه یکی از نمایندگان دانشجویی در جلسه انتخاب دبیر مورخ ۲۳ بهمن‌ماه از آقای عسگری علت حضور رئیس مرکز تئاتر مولوی در این جلسه را با وجود شبهات بسیار مبنی بر نزدیک بودن ایشان به یکی از نامزدها و غیر منطقی بودن انتخاب دبیر دوره سیزدهم به عنوان دبیر ادوار گذشته پرسید، آقای عسگری اعلام نمودند این، انتخاب ایشان به عنوان مسئول برگزاری جلسه بوده و دانشجویان حق دخالت در این انتخاب را ندارند.

در نهایت اولین جلسه انتخاب دبیر در تاریخ ۲۳ بهمن‌ماه ۱۳۹۸ در عین تاخیر بی سابقه و شبهات قابل تامل در حالی برگزار شد که طرح‌های اجرایی کاندیداها پیش از جلسه جهت بررسی به حاضرین جلسه ارائه نشده بود. در این شرایط کاندیداهای محترم به ارائه طرح‌های اجرایی خود پرداختند. پس از این مرحله بدون بررسی، مقایسه و گفت و گوی قابل اعتنا پیرامون طرح‌های اجرایی کاندیداها تعرفه‌های رای توزیع شد که با اعتراض نمایندگان کانونی روبرو گشت. نهایتا پس از رای گیری اولیه، ۲ نامزد حائز اکثریت آرا مشخص شدند. در این مرحله نیز تعجیل عجیب مسئولین برگزاری جلسه در انتخاب نهایی در حالی که تعدادی از حاضرین غیر دانشجوی جلسه آماده بودند بدون گفت و گو و تحلیل طرح‌های اجرایی کاندیداها رای خود را به صندوق بریزند با اعتراض شدید نمایندگان کانون که مایل به بحث بیشتر درباره طرح‌های اجرایی و قیاس آنها بودند ، روبرو شد. اما رئیس جلسه، جناب آقای عسگری کفایت گفت و گو را اعلام نمود. نهایتا رای گیری بدون فرصت تحلیل منطقی طرح‌ها صورت گرفت و از بین ۲ نامزد با رای ۵ به ۶ یکی از نامزدها انتخاب شد. در این میان نکته قابل تامل، ۲ سهم وزارت علوم در رای گیری بود که کاملا در تضاد با رای نمایندگان کانونی و مهر تاییدی دیگر بر عدم پایبندی به تعهدات جلسه ششم دی ماه بود. پس از صورت جلسه شدن رای‌گیری انجام شده این روند با اعتراض نمایندگان کانونی و آقایان کرمی و ناصربخت مواجه شد چرا که ایشان معتقد بودند روند طبیعی جلسه انتخاب با استناد به سال‌های گذشته طی نشده است و رای حاصل کاملا در تضاد با آرای نمایندگان کانونی و دانشجویی است که به خاطر نوع چینش اعضای حاضر در جلسه در اقلیت قرار گرفته اند و باید طی همین جلسه پس از گفت و گوی مجدد پیرامون طرح‌های اجرایی رای‌گیری مجدد صورت بپذیرد ولی این درخواست با مخالفت آقای عسگری روبه‌رو شد.

لازم به ذکر است که آقایان کرمی، ناصربخت، عسگری و باطبی سال گذشته نیز در روند انتخاب دبیر حضور داشتند.

در نهایت جناب آقای عسگری و تمامی حضار جلسه موافقت کردند که در روز پنجشنبه ۲۴ بهمن‌ماه جلسه‌ای رسمی با حضور سه نماینده دانشجویی (۳ دبیر کانون حاضر در جلسه ۲۳ بهمن)، ۲ کاندیدای دارای بیشترین آرا و نماینده وزارت علوم، جناب آقای بنایی، صورت پذیرد. مقرر شد در این جلسه پس از بررسی کامل پروپوزال‌ها و بحث گفت و گو با کاندیداها درباره طرح‌های اجرایی (کاری که در جلسه اول انجام نشد) این هیأت پس از رای گیری و اجماع ، نتیجه انتخاب دبیر بیست و سومین جشنواره تئاتر دانشگاهی را اعلام کند و نتیجه اجماع از طرف وزارتخانه ترتیب اثر داده شود. شرح ماوقع این جلسه و امتناع یکی از کاندیداها از ارائه توضیحات پیرامون طرح اجرایی خود در این جلسه در بیانیه قبلی آمده است. پس از اعلام نتیجه جلسه به وزارتخانه، با وجود پیگیری‌های مداوم و مستمر از سوی کانون‌های تئاتر دانشگاهی اعلام دبیر جشنواره بیشتر به تعویق افتاد تا جایی که نمایندگان دانشجویی بیانیه‌ای منتشر کردند و نتیجه جلسه دوم انتخاب دبیر را در اختیار دانشجویان قرار دادند .طبیعتا بدیهی است تعهد وزارت علوم مبنی بر پذیرش بی چون و چرای نتیجه جلسه دوم نیز با اعلام نتیجه‌ای متفاوت از نامه ی دبیران کانون و با نام «انتصاب دبیر جشنواره تئاتر دانشگاهی توسط معاونت فرهنگی وزارت علوم» کاملا نادیده گرفته شد. ضمن آنکه شاغل بودن دبیر معرفی شده نقض صریح متن فراخوان وزارت علوم جهت انتخاب دبیر است. در متن فراخوان بر عدم اشتغال نامزد به عنوان شرط لازم تاکید شده بود.

در چنین شرایطی کانون‌های دانشگاه‌های تهران، هنر و تربیت مدرس از آنجایی که آغاز فعالیتشان در باب پیگیری جشنواره تئاتر دانشگاهی با خواست دانشجویان صورت گرفته است، تصمیم به انتشار جزئیات حوادث گرفتند. کانونهای مذکور صراحتا اعلام می‌دارند اعتراض کانونها نه به یک کاندیدای خاص و بر اساس حب و بغض شخصی بلکه اعتراض به یک فرآیند ناکارآمد و مملو از شبهه از جانب وزارت علوم بوده است و رای داده شده به یک کاندیدا نیز صرفا بر اساس جسارت، نوآوری و پیشرو بودن طرح وی صورت گرفته است. به عبارت دیگر تاثیر شخصیت حقیقی کاندیداها در فرآیند سنجش و ارزشیابی کانونها بسیار ناجیز و کمرنگ بوده است. چگونگی برگزاری جشنواره ی پیش رو و نوآوری در ساختار آن، در کنار پذیرش یا عدم پذیرش ممیزی گسترده توسط دبیرخانه جشنواره ی پیش رو محک قابل توجهی بر سنجش و ارزیابی دبیران کانونها از کاندیداهای دبیری بیست و سومین جشنواره تئاتر دانشگاهی خواهد بود.

در پایان لازم می‌دانیم چند نکته را یادآور شویم:

۱. اعتراض کانونها متوجه شخصیت حقیقی افراد نیست، بلکه در شرایطی که جامعه تئاتر دانشگاهی بیش از هر زمان نیازمند اعتماد متقابل و هم دلی است، نا به سامانی و ناکارآمدی پروسه مذکور بر بی اعتمادی‌ها و شکل گیری رانت از سوی گروه‌های مختلف دامن زده است. هدف کانونها تصحیح این سازوکار با کمک عموم دانشجویان و همکاری وزارت محترم علوم بوده و هست. طبعا انتخاب تعامل عملی با دانشجویان یا پافشاری بر تعهدات زبانی بدون پشتوانه، عیار مناسبی جهت سنجش میزان هوشیاری وزارت محترم علوم در از دست ندادن حمایت دانشجویی خواهد بود.

۲. با توجه به اشاره صریح وزارت علوم مبنی بر شرایط نابسامان اقتصادی، دبیر انتصابی با آگاهی کامل بر شرایط این مسئولیت را پذیرفته و مطمئنا تمهیدات لازم را اندیشیده است. بنابراین اگر در جشنواره پیش رو بی نظمی و نا به سامانی رخ دهد، توجیه شرایط بد مالی توسط دبیر به هیچ عنوان پذیرفته نخواهد بود.

۳. سهم خواهی و یارگیری جهت نفوذ در پروسه برگزاری جشنواره تحت هر عنوانی مانند «حلقه تئاتر دانشگاهی»، «دلواپسان تئاتر دانشگاهی» تنها باعث دامن زدن به بی اعتمادی و ایجاد اختلال در پیگیری مطالبات از طریق تشکل‌های دانشجویی خواهد شد. کانون‌های تئاتر وظیفه خود می‌دانند هرگونه سهم خواهی و یارکشی جهت ایجاد نفوذ و نفع شخصی در جشنواره تئاتر دانشگاهی را با ذکر مستندات به اطلاع عموم جامعه ی تئاتر دانشگاهی برسانند.

۴. نهاد کانون متعلق به یک شخص نبوده و همه ی دانشجویان تئاتر را در بر می‌گیرد. ضروری است همه دانشجویان با مشارکت در جلسات کانون و اعلام خواسته‌های خود بستر محکمتری جهت احقاق حق فراهم آورند و خود ناظر عملکرد دبیران کانونها باشند. گفتنی است دبیران کانونهای یاد شده به دلیل ارائه پیشنهاداتی از سوی برخی از کاندیدها مبنی بر پذیرفتن مسئولیت اجرایی در جشنواره پیش رو، پیش از برگزاری جلسه ی انتخاب دبیر طی جلسه‌ای توافق نمودند فارغ از اینکه چه کسی به عنوان دبیر انتخاب شود، برای جلوگیری از ایجاد هرگونه شبهه هیچ مسئولیت اجرائی در دبیرخانه جشنواره ی آتی نپذیرند.

۵. کانونها به عنوان تنها نهاد موجود (در حال حاضر) جهت پیگیری مطالبات تئاتر دانشجویی اعلام می‌دارند اتفاقات یاد شده منجر به عدم پیگیری مطالبات نخواهد بود.

۶. یادآور می‌شود شکل گیری صحیح مجمع کانونها می‌تواند بزرگترین فرصت جهت نقش پذیری هر چه بیشتر دانشجویان در تدوین اساسنامه و برگزاری جشنواره تئاتر دانشجویی باشد.

۷. کانون‌ها آمادگی دارند جوابیه مستدل وزارت محترم علوم در باب نکات مطرح شده را در صفحه ی مجمع کانونها انتشار دهند.

با احترام

پویا باطبی دبیر کانون سینما و تئاتر دانشگاه تربیت مدرس

مهران ماروسی دبیر کانون نمایش دانشگاه هنر

امیرحسین شیرالی دبیر کانون تئاتر دانشگاه تهران»