تشریح جزییات جدیدی از بازسازی و طراحی هویت بصری موزه هنرهای معاصر

به گزارش سینما خراسان، نشست خبری مرمت، بازسازی و هویت بصری موزه هنرهای معاصر تهران صبح دوشنبه ۸ دی با حضور هادی مظفری مدیرکل هنرهای تجسمی، احسان آقایی رئیس موزه هنرهای معاصر تهران، زهرا نوروزی رئیس اداره نظارت بر پروژه‌های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و حسن نوفرستی روابط عمومی موزه هنرهای معاصر تهران در تالار رودکی برگزار شد.

هادی مظفری در ابتدای نشست به پیگیری اهالی رسانه اشاره کرد و گفت: اهالی رسانه طی ۲ سال و اندی با جدیت فراوان بحث بهسازی موزه هنرهای معاصر تهران را پیگیری کردند و برای ما نیز تلاش‌شان بسیار امیدبخش بود و این موضوع برای ما ارزش دارد.

وی درباره دلایل تأخیر در بازسازی موزه هنرهای تهران توضیح داد: شاید پیش از این نمی‌توانستیم با شفافیت اعلام کنیم چرا زمان بیشتری برای بازسازی موزه صرف شده است اما حالا با توجه به سیاست شفاف‌سازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌توانیم در این مورد صحبت کنیم. نکته اول این بود که در موزه گنجینه‌ای از آثار ارزشمند وجود دارد و این موضوع بررسی شد که چطور کار بازسازی با توجه به این آثار ارزشمند صورت گیرد و تمامی راه‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت اما حجم آثار و ابعاد آنها و مباحث امنیتی آنها امکان جابجایی را از ما می‌گرفت و پس از بررسی‌های فراوان خود موزه بهترین گزینه برای آثار در نظر گرفته شد چون ضریب امنیتی سایر موزه‌ها کمتر بود. در این زمینه نیاز به ساخت گنجینه موقت داشتیم که طبیعتاً گنجینه موقت نیز با تمهیداتی با صرف زمان انجام شد.

شاید پیش از این نمی‌توانستیم با شفافیت اعلام کنیم چرا زمان بیشتری برای بازسازی موزه صرف شده است اما حالا با توجه به سیاست شفاف‌سازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌توانیم در این مورد صحبت کنیممظفری اضافه کرد: نکته سوم اینکه در پروژه‌های بازسازی معمولاً چندین جبهه همزمان کلید می‌خورند و همسو با هم پیش می‌روند اما به دلیل وجود و ارزش آثار گنجینه، چندین جبهه کاری با هم انجام نشد و با توجه به اینکه هر کدام از پروژه‌ها به صورت پلکانی باید شروع به کار می‌کرد، زمان زیادی برد.

وی بیان کرد: جبهه‌های کاری متعدد در ابتدا مشخص نشده بودند و در میانه راه به جبهه‌های جدید برخوردیم تا یک بار پس از ۴۰ سال، تمامی زیرساخت‌ها و کمبودها ارتقا داده شوند. طبیعتاً تغییر مقادیر و حجم کار باعث می‌شد زمان‌بندی پروژه نیز تغییر پیدا کند. سیاست شفاف‌سازی برای تعیین مقادیر و حجم و ریال اینگونه است که یک بار باید موارد روی سامانه گذاشته و به مناقصه گذاشته شود و رفت و برگشت آن و تغییر قیمت‌ها به زمان بیشتری انجامید. همچنین پاندمی کرونا و بروز تعطیلی کارگاه‌های ساختمانی نیز مزید علت شد و زمان بیشتری از بهار ۹۹ به کار مرمت، اختصاص پیدا کرد.

مدیرکل هنرهای تجسمی با بیان اینکه عملیات بازسازی موزه به اتمام رسیده و در تدارک بازگشایی هستیم، گفت: برای ظرفیت هویت بصری موزه با رضا عابدینی صحبت شد و قرار است پس از سال‌ها جمع‌بندی، کار را به این استاد طراح گرافیک بسپاریم. تاریخ بازگشایی نزدیک است و کارهایی که پیش‌بینی شده که در یک نشست خبری دیگر اطلاع‌رسانی خواهد شد.

زهرا نوروزی رئیس اداره نظارت بر پروژه‌های عمرانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گزارشی از روند بهسازی ارائه کرد و گفت: پروژه بهسازی موزه هنرهای معاصر تهران با هدف مرمت و افزایش فضای گنجینه موزه آغاز شد. یکی از دغدغه‌های اصلی بحث آب‌بندی سقف و دیوارهای موزه بود که کار از بام‌ها آغاز شد و با توجه به عمر حدود ۵۰ ساله این بنا کارها پیش رفت؛ بام‌ها برداشته و با تعبیه عایق‌های رطوبتی و حرارتی نوین، بام‌ها جاگذاری شد. اصلاح سیستم‌های حفاظتی و امنیتی در بخش گالری‌ها پیگیری و کارهایش انجام شد. در فاز دوم به سراغ گنجینه موزه رفتیم و اصلاحات این بخش انجام شد.

احسان آقایی نیز در این نشست درباره اضافه شدن فضاهای جدید به موزه توضیح داد: لازم است تاکید کنم هیچ الحاق و فضای جدیدی به موزه اضافه نشد اما بازتعریف فضاهای موجود صورت گرفت. بر اساس وضعیت موجود، فضاها بازتعریف شد و حتی الحاقاتی که طی ۴۰ سال گذشته به صورت ناصحیح اضافه شده بودند، نیز حذف شدند و الان موزه در نزدیک‌ترین حالتش به بازگشایی قرار دارد.

مظفری درباره تعداد آثار گنجینه و تخمین ارزش آنها نیز گفت: آماری که تاکنون بیان شده متفاوت بوده است، چون بسیاری از آثاری که برای نمایشگاه‌ها به موزه آمده در موزه قرار نداشتند و باید به صاحبان آن ها عودت داده شوند. آن چیزی در موزه باقی خواهد ماند که جزو اموال موزه باشند حتی برخی آثار در کتاب‌ها چاپ شدند نیز باید اصلاح شوند. همچنین تشکیل بانک اطلاعاتی موزه نزدیک به ۲ سال و نیم زمان برد و در حال حاضر برای راستی آزمایی این گونه موارد، نیاز داریم که بررسی هایمان را بازیابی کنیم. اما تأکید می کنم ۲۴ ساعت قبل از بازگشایی موزه، اطلاعات روی سامانه قرار خواهد گرفت.

در بخش دوم نشست، رضا عابدینی هنرمند طراح گرافیک درباره مطالعه و طراحی هویت دیداری موزه هنرهای معاصر تهران بیان کرد: وقتی صحبت از بازسازی و طراحی هویت بصری موزه شد ۲ احساس متفاوت ترس و اشتیاق داشتم؛ چون پروژه‌ای ملی به حساب می‌آید بنابراین سنگینی کار از یک طرف و اینکه دلم می‌خواست کاری انجام شود که از نظر معاصر بودن موزه تهران بسیار پربار باشد، بسیار مهم بود.

به گفته وی، طراحی هویت بصری به گونه‌ای پیش رفت که هم معاصر بودنش حفظ شود و هم حسی که خودم از موزه داشتم برآورده شود، چراکه همسن بودن آغاز فعالیت‌هایم با آغاز به کار موزه برای خودم به شخصه، حساسیت موضوع زیاد بود و از طرف دیگر جذابیت کار نیز مطرح است.

عابدینی با بیان اینکه سابقه‌ای جدی بر هویت بصری موزه موجود نیست، اظهار کرد: طراح‌ها و مدیران وقت به جدیت به مقوله هویت بصری نگاه نمی‌کردند اما این در حالی است که موزه نیاز به هویت بصری یکدستی دارد و لزومش را نمی‌توان انکار کرد.

وی در ادامه به بررسی هویت‌های بصری موزه‌های بزرگ جهان اشاره کرد و گفت: بعد از صحبت‌های اولیه با آقای مظفری و آقایی، شروع به مطالعه و جستجو در میان طراحی‌های هویت بصری موزه‌های بزرگ معاصر جهان کردیم. تصمیم گرفتیم هویت دیداری پویا که شکل کلاسیک طراحی لوگو و نشانه را در بر می‌گیرد، برای موزه هنرهای معاصر تهران طراحی کنیم. هویت دیداری پویا این خاصیت را دارد که هم هویت بصری کلی را در بر دارد و هم می‌تواند تبدیل به هویت‌های جزئی شود. برای مثال، طراحی هویت بصری موزه ژرژ پمپیدو نیز مجموعه‌ای از طراحی هویت‌های مختلف را داشت و هویت پویا نداشت.

این هنرمند طراح یادآور شد: انتخاب فونت «زر بولد» برای نگارش اسم «موزه هنرهای معاصر تهران»، بسیار هوشمندانه بوده است؛ چون هم مدرن محسوب می‌شود و هم از خوشنویسی دور شده ولی هنوز واجد ویژگی‌های فونت ایرانی است و به ایده‌ها و فضای موزه خیلی می‌آید. نشانه نیز متأسفانه در سال‌های مختلف یکسان نبوده اما به نتیجه قطعی نرسیده است.

عابدینی در پایان با بیان اینکه قرار است بر هویت صوتی موزه هنرهای معاصر تهران نیز کار کند، تعدادی از اتودهای طراحی شده برای لوگو، نشانه و پوستر نمایشگاه‌ها را به نمایش گذاشت.