پیشنهاد برگزاری جشنواره‌های سینمایی در خیابان لاله زار

به گزارش سینما خراسان، علی اعطا در جلسه صبح سه شنبه شورای شهر تهران در نطق پیش از دستور گفت: جایی در میانه تهران تاریخی، گذر آپارات است. از گوشه شمالی شرقی میدان توپخانه به سوی شمال، خیابان لاله زار است. خیابان سینماهای تهران خیابان سینماهای ایران که نه دالان سینماهای محتضر پایتخت دالان احتضار ۱۸ سینمایی که، روزگاری با فعالیت آنها لاله زار گذر آپارات‌ها بود و حالا سال‌هاست با تعطیلی این سینماها لاله زار به دالان سینماهای تبدیل شده و مدت‌هاست نفس شأن به شماره افتاده است. سخن بر سر ۱۸ سینمای این خیابان قدیمی است ۱۶ سینما در لاله‌زار و دو سینما در امتداد آن در لاله زار نو است.

سخنگوی شورای شهر تهران افزود: اما این روزها اخبار تلاش برای احیا لاله زار خبر احتمال صدور پروانه تخریب سینما ایران این سینمای قدیمی خیابان لاله زار، دوستداران فرهنگ و هنر و میراث را نگران کرده است. رأی اخیر دیوان عدالت اداری مبنی بر الزام شهرداری به صدور پروانه ساختمانی تخریب و نوسازی سینما ایران و انتشار خبر آن در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی منشأ و مبدأ این نگرانی‌ها است. اگر سینما ایران بر اساس رأی دیوان تخریب شود، به گمان من این نقطه آغاز تخریب سریالی سینماهای لاله زار خواهد بود. این حکم می‌تواند مقدمه مرگ‌سریالی سینماهای خیابان لاله زار باشد. باور دارم تخریب سینما ایران شروع دومینوی تخریب سینماهای لاله زار است.

اعطا ادامه داد: لاله زار امروز، دالان سینماهای رو به احتضار است. توضیح واضحات است اگر بگویم بخش مهمی از عناصر هویتی خیابان لاله زار، سینماهای آن هستند. نخستین سینماهای تهران در خیابان لاله‌زار و حوالی آن ساخته شد. سینما فاروس یا خورشید نو که در مقابل تئاتر نصر قرار دارد و در سال ۱۳۱۶ احداث شده است، در حال حاضر چشم اندازی برای ماندن ندارد. سینما کریستال که در سال ۱۳۲۴ ایجاد شده، توسط مالکین، مسیر تخریب و ساخت مجتمع تجاری را دنبال می‌کند. سینما البرز، سینمای دیگری که در دهه‌های نخستین قرن، در خیابان لاله زار احداث شده است، سینمای دیگری است که وضعیت بهتری از فاروس و کریستال ندارد. تخریب سینما ایران، آغاز دومینوی مرگ سینماهای قرار گرفته در دالان سینماهای محتضر تهران خواهد بود.

وی خطاب به شهروندان، اهالی رسانه و اعضای شورای شهر تصریح کرد: نمی‌توان از احتضار سینماهای لاله زار سخن گفت و به قوانین و مقررات حوزه میراث فرهنگی گریزی نزد. تردیدی نیست که ثبت آثار در فهرست‌های ملی و آثار ارزشمند، کمک می‌کند که این آثار از خطر تخریب و نابودی رهایی یابد. اما مشکل این است که دلیل اینکه این بناها پس از دوره زندیه ساخته شده و مالک خصوصی دارند، دیوان عدالت اداری رأی به خروج آنها از فهرست آثار ملی و فهرست‌های ذیربط می‌دهد. در ماده یک قانون راجع به حفظ آثار ملی مصوب سال ۱۳۰۹ مجلس شورای ملی آمده است: ابنیه و اماکنی که تا اختتام دوره زندیه در مملکت ایران احداث شده اعم از منقول با رعایت ماده ۳ این قانون می‌توان جزو آثار ملی محسوب داشت و در تحت حفاظت و نظارت دولت دانست.

عضو شورای شهر تهران ابراز داشت: سال‌ها بعد با تصویب قانون راجع به ثبت آثار ملی در سال ۱۳۵۲، امکان ثبت آثاری که دارای شئون ملی هستند پیش‌بینی شد. با توجه به جنبه‌های تفسیرپذیر تعبیر شئون ملی، شعب دیوان عدالت اداری به استناد قانون تشکیل و آئین دادرسی دیوان عدالت تفسیرهایی از قانون به دست می‌دهند که با هدف قانون‌گذار مبنی بر حفاظت از از میراث فرهنگی ملی در تعارض قرار می‌گیرد. بنابراین قانون سال ۵۲ به جهت ملاک قابل تفسیری که ایجاد کرده است، زمینه حفظ آثار پس از دوره زندیه را فراهم نمی‌کند و کماکان اثر سو ملاک سیاسی رضاخانی باقی است.

وی افزود: دعوای مالکان خصوصی بناها و خانه‌های تاریخی با میراث فرهنگی، و گشاده دستی دیوان عدالت اداری در صدور حکم خروج این آثار و بناها از فهرست آثار ثبت شده ملی، داستان دیروز و امروز نیست و به نظر می‌رسد در فرداها هم همچنان ادامه خواهد داشت. هر چند میراث فرهنگی مسئولیت ثبت آثار تاریخی و دارای شئون ملی و ساختمان‌های ارزشمند را برعهده دارد اما در بسیاری از موارد این مجموعه چنان که باید و شاید و مطابق آنچه در قانون پیش بینی شده نتوانسته زمینه‌های حمایت از مالکان و متصرفان بناهای تاریخی را فراهم کند. بنابرین عدم انتفاع اقتصادی و گاه هزینه‌های سرسام آور نگهداری از این بناها، مالکان را ناگزیر به تلاش برای خروج بناها از فهرست‌های میراث سوق می‌دهد که حوزه اختیار عمل آنها را در مورد ملک شأن بسیار تحت الشعاع قرار داده است.

عضو شورای شهر تهران عنوان کرد: بی تردید یکی از عناصر اصلی هویت بخش لاله زار همنشینی همه این ۱۸ سینما در مجاورت یکدیگر است. بناهایی که عمدتاً در دهه‌های آغازین قرن احداث شده‌اند و اکنون هر یک خاطره‌ای را برای دوست داران هنر سینما تداعی می‌کنند. خوب است توجه کنیم سینماهای محتضر لاله زار ظرفیت و گنجایش ۱۰ هزار صندلی دارد. با مرمت و احیا و با زنده‌سازی این سینماها با گنجایش ۱۰ هزار صندلی، چرا لاله زار محل برگزاری جشنواره‌های فیلم نباشد؟ توضیح واضحات است که ایجاد جریان زندگی فرهنگی و هنری راهش عریض کردن پیاده‌روها نیست. لاله زار با مرمت و چهار بنای تاریخی و باز پیرایی جداره‌ها و عریض کردن پیاده‌روها، پذیرای جریان زندگی متناسب با فرهنگ و هنر امروز نخواهد شد. فردا و پس فردا سینماهای دیگری با رأی دیوان به سراغ ما خواهند آمد و ما همچنان همچون یک پروژه دانشگاهی مشغول عریض کردن پیاده‌روهای لاله زار و بازپیرایی جداره‌ها هستیم و ابتکار عملی در برابر آرا الزام به صدور پروانه تخریب نداریم.

اعطا تاکید کرد: اگر شهرداری ابتکار عمل را به دست بگیرد و اولاً با مذاکره و پیگیری چند جانبه از یک سو با مالکین سینماها و از دیگر سو با مسئولین حوزه فرهنگ، لاله زار را مهیای برگزاری جشنواره‌های سینمایی کنند، زندگی فرهنگی و هنری لاله‌زار به جریان خواهد افتاد.