مصاحبه با یک شاعر و نویسنده مشهدی/

راه دشوار نویسندگی؛ از سکته مغزی تا تولد دوباره در دنیای ادبیات

اسماعیل مجد، شاعری که با غلبه بر سختی‌ها، مسیر زندگی خود را در دنیای ادبیات پیدا کرده و با آثارش، نام خود را در میان شاعران و نویسندگان به ثبت رسانده است، به چالش‌های موجود در عرصه نویسندگی و نشر کتاب در ایران اشاره دارد و خواستار توجه بیشتر به این مسائل است.

به گزارش سینما خراسان، وی شاعر و نویسنده متولد مشهد، پس از سال‌ها سکونت در تهران، همچنان با عشقی عمیق به زادگاهش می‌نگرد، او در گفتگویی صمیمانه با خبرنگار ما از حادثه سکته مغزی، افسردگی پس از آن و تولد دوباره‌اش در دنیای ادبیات سخن گفت.

سینما خراسان: آقای مجد در ابتدا کمی درباره زندگی‌تان در مشهد و تهران بگویید.

مجد: من در سال ۱۳۴۸ در مشهد متولد شدم، از ۱۲ سالگی به دلیل شغل پدرم به تهران نقل مکان کردیم و تا امروز در همین شهر ساکن هستم. اما دلم همیشه با مشهد و حضرت رضا (ع) است.

سینما خراسان: چه شد که به نویسندگی و شاعری روی آوردید؟

مجد: همیشه عاشق ادبیات بودم. مدرک دیپلم من در مورد اقتصاد اجتماعی است، اما ادبیات برایم دنیای دیگری بود. همیشه حس می‌کردم ذهنم پر از تصاویر است و نیاز دارم این تصاویر را از طریق قلم به دیگران منتقل کنم.

سینما خراسان: شما از یک حادثه تلخ، یعنی سکته مغزی، به عنوان نقطه عطفی در زندگی‌تان یاد کردید. ممکن است در این مورد بیشتر توضیح دهید؟

مجد: در آذرماه سال ۱۳۹۶، سکته مغزی کردم و دچار ضعف عضلانی شدم، حدود یک سال نمی‌توانستم بدون کمک راه بروم. این اتفاق باعث شد دچار افسردگی شوم، اما مراجعه به یک روانشناس و سوال مهم او، مسیر زندگی‌ام را تغییر داد.
روانشناسم پرسید که اگر این اتفاق نمی‌افتاد، چه چیزی باعث افسوست بود؟ جواب من این بود: «نوشته‌هایم. او به من گفت که زمان منتظر نمی‌ماند و باید همین حالا شروع کنم».

سینما خراسان: و این سرآغاز چاپ اولین کتاب شما بود؟

مجد: دقیقا. سال ۱۳۹۸ اولین کتابم به نام «نوازش‌های بارانی» منتشر شد. این کتاب برای من تولد دوباره بود. قبل از آن هیچ اثر رسمی و ثبت شده‌ای نداشتم. بعد از آن کتاب‌های «تویی که از تو ساختم»، «به پاس آنچه هستی»، «همه آن‌های من»، «۵۳ عاشقانه کوتاه» و «زمین بی‌هوا» را نوشته و منتشر کردم.

کتاب «زمین بی‌هوا» در دوران شیوع کرونا منتشر شد که مجموعه‌ای از اشعار سپید با مضامین اجتماعی است. در این اشعار، تضادهای موجود در جامعه و مشکلاتی مانند دزدی، فقر و زندگی در حاشیه شهر به تصویر کشیده شده‌ است.

سینما خراسان: شما در زمینه نشر کتاب هم فعالیت دارید. چه چیزی در این مسیر برای شما جذاب است؟

مجد: وقتی وارد عرصه‌های هنری می‌شوید، ابتدا فکر می‌کنید کارهای زیادی انجام شده است. اما بعد متوجه می‌شوید که یک شناسنامه هنری برای خودتان ایجاد می‌کنید که فراتر از شناسنامه فیزیکی است و از شما به یادگار می‌ماند. اکنون در حال نوشتن یک داستان بلند به نام «نازی که خریدار نداشت» هستم. این داستان بخشی از زندگی خودم است و نیاز به زمان بیشتری برای تکمیل آن دارم.

سینما خراسان: آقای مجد اشاره کردید که پس از قرار گرفتن در این مسیر، احساس وظیفه می‌کنید تا به دیگران نیز کمک کنید. می‌توانید در این مورد بیشتر توضیح دهید؟

مجد: من این احساس را دارم که همان‌قدر که یک شخص دیگر مرا در این مسیر قرار داد، من هم وظیفه دارم یک خدمت فرهنگی برای ادبیات انجام دهم و استعدادهایی که ناشناخته هستند را شناسایی و معرفی کنم. به نظر من، یک شاعر و نویسنده نمی‌تواند نسبت به مسائل اجتماعی، حتی جنگ و اثرات آن بی‌توجه باشد و چشم‌های خود را ببندد. در جنگ ۱۲ روزه اخیر، ایده‌های زیادی به ذهنم رسید. سوژه‌هایی که می‌دیدم و نیازی نبود دنبال آن‌ها باشم. ولی فعلاً به دلیل اینکه روی داستان بلند کار می‌کنم، تمرکزم را روی آن گذاشته‌ام و امیدوارم بعد از اتمام این داستان، در مورد جنگ هم بنویسم.

سینما خراسان: به نظر شما، چه چیزی باعث می‌شود که نویسندگی برای برخی افراد دشوار باشد؟

مجد: شروع نویسندگی سخت است، ولی بعد از آن نیرویی به کمک انسان می‌آید. اگر انسان از نوشتن نترسد، انتقال فکر و احساسش روی کاغذ دیگر کار سختی نیست.

سینما خراسان: آیا با ممیزی در آثار خود مواجه شده‌اید؟

مجد: تاکنون در چندین مورد ممیزی نویسندگی را از نزدیک لمس کردم، بویژه در اثر «۵۳ عاشقانه کوتاه» اما آنچه که همیشه برای من سوال بوده و فکر من را مشغول کرده، این است که اگر فردی ایرادی در مورد یک اثر هنری دارد، باید متخصص و کارشناس آن کار باشد، هر فردی که در این زمینه قصد صحبت دارد، باید بتواند فرد را مجاب کند که آن ایراد را تغییر یا حذف کند. متاسفانه افراد در این زمینه سلیقه‌ای عمل می‌کنند.

فردی که ایراد می‌گیرد باید اول نویسنده را فرابخواند و از او بخواهد که دلیل و احساس اش را از بیان این مطلب توضیح دهد. اما وقتی تاکید می‌کند که مطلب باید حذف شود، نویسنده مجبور می شود کلمه را حذف یا تغییر دهد لذا متاسفانه وقتی شعر یا نوشته را می‌خوانیم، دیگر آن هارمونی قبل از حذف با تغییر را ندارد.

افراد به سبب سلیقه، وجهه خیلی از مسائل را تغییر می‌دهند، در حالی که می‌شود برخی موارد را در حیطه هنری و در بستر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حل کرد.

سینما خراسان: آیا مشکلات دیگری هم در زمینه چاپ و نشر کتاب وجود دارد؟

مجد: بله، نویسندگان مشکلات زیادی برای طرح‌های جلد دارند بویژه طرح جلد با تصویر خانم که با حجاب کامل است، ولی متاسفانه اجازه چاپ این‌گونه طرح‌ها را بر روی جلد نمی‌دهند، یکی از دلایلی که همه نویسندگان فعالیت چشمگیری ندارند، این است که هر سلیقه‌ای اجازه دیده شدن ندارد، به همین سبب، خیلی از افراد آثار خود را در خارج از کشور به چاپ می‌رسانند یا به نمایش در می‌آورند.

سینما خراسان: آقای مجد، از شما برای این گفتگوی روشنگرانه سپاسگزاریم.

مجد: من هم از شما متشکرم.