مروری بر آثار نمایشی روز نخست جشنواره سی و سوم

روز نخست جشنواره تئاتر ۱۴۰۲ خراسان رضوی با چهار نمایش صحنه ای و چهار نمایش در بخش خیابانی پی گرفته شد.

به گزارش سینما خراسان به نقل از روابط عمومی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی، جشنواره تئاتر ۱۴۰۲ خراسان رضوی نخستین روز خود را با ۴نمایش در بخش صحنه ای و ۴ نمایش خیابانی سپری کرد.

بخش نمایش صحنه ای این جشنواره، با نمایش «خرمهره»، کاری از شهرستان تربت حیدریه، شروع به کار خود را اعلام کرد. متن این نمایش، نوشته فرهاد نقد علی است که ۲۲ سال پیش با اقتباس از «داستان خطاکار» چخوف به رشته تحریر درآمده است. خرمهره حکایت انسان‌هایی است که به‌دلیل عقب‌ماندگی فرهنگی و اقتصادی مورد سوءاستفاده زورگویان قدرتمند، قرار می‌گیرند.

این کمدی بدون هجو، برای القای مفاهیم انسانی نوشته‌شده است؛ این نمایش، طنزی اجتماعی – انتقادی است و با بهره‌گیری غیرمستقیم از شیوه‌های نمایش سنتی ایرانی، اجرا گردیده است.

طنز نمایش خرمهره از نام آن آغاز می‌شود؛ نامی که به غیر از معرفی محور اصلی داستان که همان مهره‌های بزرگ ریل راه‌آهن هستند، دلالت بر برجسته‌سازی وجوه کمیک اثر چخوف دارد. داستان این نمایش احداث راه‌آهن سراسری در ناکجاآبادی است که قرار است به زودی افتتاح شود؛ اما به‌ دلیل دزدیده شدن خرمهره‌های این راه‌آهن توسط اهالی روستای مجاور، برای نصب آن بر سر قلاب های ماهیگیری، کار نا تمام می ماند. ریل راه‌آهن مدور است که نه آغاز دارد و نه پایان؛ آن‌ هم در تسلسلی که در باطل سیر می‌کند.

پایبند نبودن به زمان، نمایش را ملزم به حضور در فضای تاریخی و زمان خاصی نمی‌کند و به آن جنبه همه زمانی می‌دهد. خرمهره نمایشی است که سعی می‌کند به ماهیت حقیقی طنز یعنی برانگیخته شدن تفکر، نزدیک شود؛ اما از جنبه سرگرمی خاص طنز، به‌دور می‌افتد.

اجرای نمایش پس‌ از ۲۲ سال، دیگر نمی‌تواند با شوخی‌هایش کسی را بخنداند و حتی انتقادهای سیاسی که قرار است حرف جدی آن باشد نیز ابتر می‌ماند.

استفاده درست از ابزار صحنه در آغاز نوید اجرای درخوری را به تماشاگر می‌دهد؛ اما در نیمه راه دیگر به پیشرفت کار کمکی نمی‌کند. نمایش خرمهره در افت‌ و خیز شوخی و ابتذال سردرگم مانده و با پایان کار تراژدی مآبانه اش ضربه آخر را به بدنه کار وارد می‌نماید.

نمایش رورانس، دومین اجرای صحنه‌ای روز اول جشنواره تئاتر امسال، کاری از نوید اسدیان از مشهد است. کارگردان نمایش متن خودش را اجرا کرده‌ است.

رورانس درحقیقت محل دوگانگی است؛ جایی‌که به‌واقع مسیر اجرایی به پایان رسیده است؛ اما هنوز چیزی از نقش کارکتر با بازیگر باقی‌مانده است؛ درحقیقت رورانس، وضعیت استثنایی میان بازیگر و خودش است. جایی‌ که دیوار چهارم شکسته شده و بازیگر خود و نقش خود را به تماشاگر لو می‌دهد.

در نمایش رورانس، شخصیت‌های نمایش پرداخت درست و کاملی نشده بودند، به‌همین دلیل نمی‌توان به‌صورت مشخص به سراغشان رفت. به‌دلیل نامفهوم بودن زمان و مکان، قصه کارکترها ناتمام می‌ماند؛ گویی بیننده در سردرگمی و تعلیق به‌جا می‌ماند؛ تا آن‌جا که بعضی از شخصیت‌ها بود و نبودشان، تأثیری در روند نمایش نمی‌گذارد.

بازیگران در پایان هیچ شناسنامه‌ای ندارند؛ دیالوگ‌ها گاهی کاربردی نیستند؛ انگار از زبان غریبه‌ای خارج از محدوده نمایش، بیان می‌شوند. فضای نمایش و طراحی آن کمکی به برانگیختگی ذهنی تماشاگر نمی‌کند.

«این نمایش رورانس ندارد» مونولوگ کوتاه نوشتاری پایان نمایش، انگاره‌ای برای شروع موضوع است؛ آن‌جاست که تازه می‌فهمیم داستان چیست.

نمایش پانتیفرکت، سومین نمایش صحنه‌ای است که روز آغازین جشنواره تئاتر ۱۴۰۲ خراسان رضوی در سالن شهید نوری مشهد به روی صحنه رفت.

این نمایش نخستین تجربه کارگردانی مهسا قدیمی، بازیگر مشهدی است و نویسنده آن محمدمهدی شربتی می باشد. کارگردان به‌ دلیل علاقه به ژانر وحشت به سراغ این نمایش رفته است.

پانتیفرکت، خانه‌ای تسخیرشده ای در انگلستان است که داستان عجیبی در آن اتفاق افتاده است. این عمارت در قرن ۱۶ میلادی محل زندگی ارواح تسخیر شده‌ بوده است. کارگردان اثر سعی کرده‌ است تا در ژانر وحشت کاری درخور جشنواره انجام دهد؛ اما آیا موفق بوده یا نه؟! در نقد جشنواره‌ای نمی‌گنجد.

نمایش «آخرین تولد» به نویسندگی و کارگردانی حسین امینی، کاری از هنرمندان تئاتر سبزوار است که در اجرای پایانی روز نخستین جشنواره تئاتر، به روی صحنه رفت. این نمایش داستان دختری به‌نام رویاست که با گذاشتن شرایط خاص با امیر ازدواج می‌کند؛ اما بعد از چند ماه، تصمیم به جدایی می‌گیرد که دلیلش همان چیزی است که امیر را در ادامه زندگی به تردید دچار می‌کند.

اجرا‌های بخش خیابانی روز اول جشنواره نیز با نمایش «امام الحق» به کارگردانی «رضا آسیایی» از سبزوار آغاز شد و در ادامه نیز نمایش‌های «میراث» به کارگردانی «مصطفی داوطلب» از مشهد، «صید هشتم» به کارگردانی «حمید ابری» از مشهد و «داماد حنا میبنده» به کارگردانی «عاطفه خالی» و «احسان ذوالفقاری» از جوین در محوطه مجموعه فرهنگی هنری امام رضا (ع) واقع در پارک ملت مشهد به اجرا در آمد.